Yunanistan, EMU ve rekabet avantajı

Salih NEFTÇİ

Aşağıdaki yazı Yunanistan ve EMU ile ilgili gözükse bile, aslında uluslararası rekabeti konu alıyor.

Asya krizi sonrasında ortaya çıkan tehlikeli durumun bir başka örneğini oluşturuyor.

Bizdeki oyuncuların olan biteni yakından izlemelerinde fayda var.

EMU NEDİR?

Avrupa'nın 11 ülkesi bilindiği gibi 1999'da tek para sistemine geçecekler.

Yunanistan bu sisteme iki yıl sonra katılmayı planlıyor.

Arada iki yıllık bir gecikme var, çünkü Avrupalılar tek para sistemine kabul edilmeden önce, bir ülkenin 2 yıl EMU'de kalmasını istiyorlar.

EMU, Avrupa para mekanizması diye adlandırdığımız bir kur ayarlama sistemi. Bir hedef kur seçiliyor ve paranın bu hedef etrafında yüzde 15'ten fazla oynamayacağı garanti ediliyor.

EMU'ye üye olan ülkelerin merkez bankaları kurları bu kanal içinde en az 2 yıl götürmek zorunda.

İşte Yunanistan geçen hafta parası Drahma'yı bu mekanizmaya soktu. 2 yıllık bir reform ve disiplin sürecinden geçtikten, gerekli acı ilacı içtikten sonra tek para sistemine girmeye karar verdi.

KOŞULLAR

Yunanistan'ın bu sisteme kabul edilmesi için Avrupa'nın önde gelen ülkeleri ve özellikle de Almanya'nın ikna edilmesi gerekmişti.

Bu ikna süreci içinde Avrupalıların Yunanistan'dan bazı talepleri oldu.

Bu taleplerden bazılarını tahmin etmek zor değil. Bütçe açığı azalacak. Verimsiz KİT'ler kapatılacak veya satılacak. İç borçlanma düşürülecek. Bu arada enflasyon ve faizlerin de Avrupa ülkeleri ile benzer seviyelere inmesi sağlanacak.

Ama bu koşulların dışında Avrupalılar Yunanistan'dan bir istekte daha bulundular.

Yapılan araştırmalara göre Yunan parası Drahma yüzde 30 aşırı değer kazanmıştı.

Avrupalılar, Yunanistan'dan parasını devalüe etmesini istediler.

Epeyi bir pazarlıktan sonra Yunanistan'ın iki aşamalı bir devalüasyon yapmaya karar verdiği söyleniyor.

AŞAMALAR

İlk aşamada geçen hafta tanık olduğumuz yüzde 14'lük devalüasyon yapıldı.

Ama bunun yeterli olmayacağı ve Drahma'nın yine aşırı değerli kalacağı düşünülmüştü. Özellikle ilk devalüasyondan sonra enflasyonun bir miktar yükseleceği hesaplanmıştı.

Bu nedenle bir süre sonra Drahma'nın yeniden devalüe edilmesi gündeme geldi.

Şimdi beklenen bu. İşler iyi giderse, bir süre sonra Yunanistan Drahma'nın değerini bir yüzde 7-10 daha düşürecek.

Böylece yüzde 17-20 arasında bir rekabet avantajı yakalanmış olacak. (Enflasyonun bir miktar yükseleceği ve Avrupa ülkelerinde ortalama yüzde 2-3 civarında bir enflasyon olduğu unutulmamalı.)

SONUÇ

Bütün bunlardan nasıl bir sonuç çıkarılabilir?

Birincisi, modern bir ekonomiye sahip olmanın kolay olmadığı ve bunun için epeyi bir değişim gerektiği ve belli bir maliyet ödeme gereği.

İkincisi ise, Asya krizi ile ortaya çıkan durumun dalga dalga yayıldığı.

Finansal piyasalarda bir çalkantı olasılığı bu aralar çok düşük.

Ama reel ekonomide gelişmeler de (tahmin edildiği gibi) çok ciddi.

---