Yüksek volatilite geri mi gelecek?

Salih NEFTÇİ

Uluslararası piyasalarda son konuşulanlar Asya krizinden kaynaklanan yüksek volatilitenin bu hafta geri gelebileceği üzerine yoğunlaşıyor.

Olasılığı ne?

Türkiye finansal piyasalarını etkiler mi?

ASYA KRİZİNDE DURUM

Aslına bakılırsa Asya krizinden kaynaklanan volatilite zaten ortadan kalkmış değildi.

Sadece ilk şoklar geçtikten sonra Avrupa ve Amerika'da piyasaların tepkisi nispeten daha ölçülü olmaya başlamış, Asya borsalarındaki hareketlilik de bir miktar azalmıştı. Bunun bir başka nedeni Güney Kore'nin imzaladığı İMF anlaşması, diğeri ise Japonya'da açılmış olan ekonomiyi genişletici paketti.

Sonuçta piyasaların yatışması beklentisi doğdu.

Oysa olaya dikkatli bakınca ortaya bambaşka bir tablo çıkıyor.

Bir kere her ülke aynı değil. Örneğin, şu an için Filipinler'de piyasalar nispeten daha istikrarlı. Sorunlar çözülebilir nitelikte. Malezya'da da bir şeyler yapıldı. Tayland'da durum ortada. Ama Asya krizinin yaşandığı ülkelerin esas önemli olanlarında ekonomik sorunlar derinleşmeye devam ediyor. Olumsuza doğru gidiş durmuş değil.

Bunların başında da Güney Kore ve Japonya var.

Daralan Güney Kore ve Japonya ekonomileri ister istemez bölgenin diğer ekonomilerini de aşağı çekecek. (Örneğin uluslararası ticaretin yeni ‘‘devlerinden’’ kıta Çin'i, ihracatının büyük çoğunluğunu Batı'ya değil, aslında Asya ülkelerine yapıyor.)

Böyle bir durumda volatilitenin ortadan kalkmasını beklemek ne kadar gerçekçi olur?

Hele önümüzdeki günlerin bazı olası gelişmelerine bakıldığında...

İFLASLAR

Asya ülkeleri son yıllarda çok başarılı bir performans gösterdiler. Koşulların bu kadar olumsuz olduğu 1997 yılında bile Asya ülkelerinin büyüme hızları genellikle yüzde 4-8 arasında kalacak. (1998 yılı büyüme hızı ise yüzde 1-2'lere yaklaşabilir.)

Ama doğu toplumu olmanın bir özelliği, bu ülkeler iflas etme durumunda olan şirketleri yıllar boyu hep ayakta tutmaya çalıştılar. Bu şirketlerin sorunları gitgide büyüdü.

Finansal kriz, bu ekonomileri vurunca işte bu iflaslar bir anda hep birlikte gündeme geldi. Ve arka arkaya da yaşanmaya başlandı.

İşte önümüzdeki günlerde uluslararası piyasaları etkilemesi olasılığı olan haberler de buradan kaynaklanacağa benziyor.

TÜRKİYE'YE ETKİSİ

Uluslararası finansal krizin nitelik değiştirdiğini ve Türkiye açısından gerçek bir tehlike oluşturduğunu bundan bir süre önce ısrarla tekrarlamıştık.

Kritik bir nokta Asya krizinin Türkiye'yi gecikmeli olarak etkileyecek olmasıydı.

Bu nedenle politikacıların gerekli tedbirleri şimdi almaları gerektiğini vurgulamıştık. Birkaç ay sonra ‘‘büyük dalga’’ geldiğinde yapacak fazla bir şey kalmayabilirdi.

Ama Ankara ne yazık ki içine kapanık. Görüldüğü gibi uluslararası piyasalarda sorunlar derinleşiyor. Zaman azalıyor. Ama Türkiye'de bir hareket yok.

SONUÇ

Sayın Başbakan'ın Amerika ziyaretinden gelen iyi haberler, uluslararası piyasaların olumsuzluklarını ortadan kaldırmak için yeterli olmayabilir.

Oyuncuların bu hafta kısa vadeli stratejilerde bile temkinli olmaları gerekiyor.