Son kararlar ve piyasaların işleyişi (4)

Forward piyasası durdu

Ekonomi yönetiminin aldığı son kararların piyasalar üzerindeki olumsuz etkileri giderek daha iyi görülmeye başladı.

Fazla uzağa gitmeye gerek yok. Bono piyasasında iki gündür yaşananlara bakın.

Büyük zararlar söz konusu.

Üstelik sanırız daha işin başındayız.

Bu yazı dizisine başlarken de dile getirdiğimiz gibi, ekonomi yönetimi aldığı son kararlarla sade vatandaşın yaşamını yakından etkileyecek bir süreci başlatmış bulunuyor.

Bugün piyasalara zarar veren kararlardan birisi olan Forward'lara getirilen sınırlamaları ele alacağız.

Bankaların vadeli satmış oldukları döviz miktarı bundan bir süre önce alınan bir kararla sınırlandı. Neredeyse tüm bankacılık sistemi Forward'larda pozisyon kapamaya başladı.

Niyet belki ‘‘iyi’’ idi, ama uygulama yanlış yapıldı. Tatsız sonuçlanacağa benziyor.

Orta vadede piyasa dışarı kayabilir.

Kısa vadede ise bono piyasası olumsuz etkilenecek.

FORWARD PİYASA

Forward'lar günümüz dünyasında çok önemli bir yere sahip. İleriki bir tarihte teslim edilmek üzere döviz satıyorsunuz. Dövizin fiyatı şimdiden kontrata yazılıyor. Ama teslimatlar ileride belirlenen bir tarihte yapılıyor.

Kurlardaki hareketlilikten zarar görebilecek her kişi ve kurum forward piyasasını kullanarak kendini koruyor.

Örneğin, ihracatçı malını satacak, fiyatı mark olarak vermiş. Ama mark aniden dolara karşı gerilerse, ihracatçı büyük zarar yazabilir. Tutuyor, bu riskten korunmak için ileriki bir tarihte eline geçecek markları bugünden satıyor.

Forward'lar ihracatçının maliyetini düşüren, ihracatı teşvik eden bir piyasa.

BONO

Bono'dan da bir örnek verelim. Son aylarda yabancılar ciddi miktarda TL. cinsi bono almışlardı. Peki, TL.'nin aniden değer kaybetmesi onları korkutmuyor muydu?

Hayır.

Çünkü yabancılar itfa tarihine bir de forward kontrat almışlar, kurları en baştan garantilemişlerdi.

Diğer bir deyimle forward piyasasının varlığı, yabancıları bono piyasasına sokmuş. Hazine'nin işini kolaylaştırmış, faizlerin düşmesine yardım etmişti.

İşte bundan bir süre önce yayınlanan sınırlama kararıyla bu çeşit kontratların yazılması durma noktasına geldi.

Hazine'nin bu aralar ihalelerinde zorlanmaya başlamasının bir nedeni budur.

SONUÇ

Elbette forward piyasasında son zamanlarda riskli pozisyonlar da oluşmaya başlamıştı. (Bu köşede ele almıştık.)

Bir şeyler yapılması gerekiyordu.

Ama bu ‘‘bir şeyler’’ piyasayı öldürmek değildi. Aksine piyasadaki riskleri azaltan ama aynı zamanda piyasayı güçlendiren tedbirlere ihtiyaç vardı.

Forward'lara sınırlama getirmek sorunu hiçbir şekilde çözmeyecekti.

Çözmeyecekti, çünkü işin esasına baktığınızda forward piyasasında alınan riskler tamamen ekonomi yönetiminin izlediği kur politikasının bir sonucuydu.

İşin suçlusu piyasa değildi.