Repoya kısıtlama mı?

Salih NEFTÇİ

Repoya bazı kısıtlamalar getirileceği hafta sonunda basında yer aldı.

Repodaki en düşük vadenin 5 gün olacağı,

500 milyon veya 1 milyar TL civarında bir alt sınır getirileceği,

Repo miktarının banka özkaynaklarının 5 katı bir oranla sınırlandırılacağı söyleniyor.

Böylelikle kısa vadeli repo riskinin azalacağı düşünülüyor.

REPONUN RİSKİ

Ortalama repo vadelerinin giderek kısalması, üstelik repoda dönen miktarın inanılmaz boyutlara ulaşması gerçekten de çok ciddi bir risk.

Bunu ekonomi basınında ısrarlı bir şekilde, ilk başta biz ele aldık.

Yüklü bono portföyü taşıyan kurumların bu bonoları gecelik repo ile fonlamalarını her zaman çok büyük bir risk olarak gördük.

Bir çalkantı çıktığında 15 milyar değerindeki bu para bir anda dövize kayabilecek. O zaman bankalar ne yapacak? Detaylara ve Merkez Bankası'nın kullanılabilir rezervlerine kıyaslamaya girmiyoruz. Ancak risk ortada.

Ama risk bir günlük repo yapıldığından dolayı ortaya çıkmıyor.

Aksine.

Piyasalarda bir risk olduğu için bir günlük repo büyüyor.

Repoya sınırlama getirmek bir olayın nedenlerini bir kenara bırakıp, sonuçlarının üstüne gitmek olur.

RİSKİN KAYNAĞI

Hatırlayalım.

Yüklü bono portföyü tutma kararını (bazı) kurumlar verdi. Yatırımcı değil. Bir yıllık bonoyu repo ile çevirmeyi riskli bulanlar kâğıttan uzak durdu. Bu riski önemsemeyenler kağıtları aldı.

İhalede belirlenen faiz de piyasaların bu riske ne değer biçtiğini gösterdi...

İşin esası bu.

Repo eğer riskli ise suç repo yapanda değil.

Eğer ortada bir yanlış varsa, yanlış bu büyük riske rağmen bonoları (yanlış fiyattan) satın alan kurumlarda.

Ama aslında bunun da ötesinde yapısal reformları başlatamayan, radikal istikrar programına cesaret edemeyen siyasetçilerde.

Düşmeyen enflasyonda, yükselen açık pozisyonda, sıcak para politikasında.

Kabahatin olmadığı tek yer repo yatırımcısı.

SONUÇ

Parasını gecelik repoya yatıran vatandaşın amacı bir kriz sırasında ‘‘çarpılmamak’’. Tasarrufun yarısını bir anda kaybetmemek.

Parasını gecelik repoda değerlendiren kurumlar da var. Bunlar risk yönetimine gereken önemi vermişler. Finans kurallarıyla uyumlu politikalar izlemişler. Bilançolarını uzun vadede korumayı amaçlıyorlar.

Uluslararası finansal piyasalarda bu davranışa ‘‘doğru’’ deniyor.

Reponun riski bono portföylerini azaltmakla, açılan pozisyonları kapatmakla düşülür. İyi çalışan bir piyasaya getirilecek kısıtlamalar ancak zarar verir.

İşini iyi yapan kurumları haksız yere cezalandırır.

Kısıtlamalar kimi vurur?

Salı günleri genellikle yazmıyoruz. Ama repo konusunun öneminden dolayı yarın, repoya getirilen kısıtlamaların kimleri vuracağı ve kurumlar açısından ne gibi sonuçlar doğuracağını ele alacağız.

Getirilmek istenen kısıtlamaları teknik bir açıdan tartışacağız.