Repoda riskler ve fırsatlar (3): En güvenli repo

Salih NEFTÇİ

Her repo aynı değil.

Çünkü her reponun maliyeti aynı değil.

Portföydeki kâğıdı bir gecelik satmakla, başkasından kâğıt alıp öyle satmak arasında elbette bir maliyet farkı olacak. Araya bir kişi daha giriyor. Onun da biraz para kazanması gerekli.

RİSK

O zaman yatırımcı, parasını en yüksek repo faizi veren kuruma mı yatırmalı?

İşte orası ayrı.

Çünkü repoları farklı kılan tek şey maliyetleri değil. ‘‘Repo’’lar arasında ikinci ve çok daha önemli bir fark daha var:

Riskleri farklı.

Bu önemli noktayı bugün kısaca ele alacağız.

İMKB repo piyasasında repo yapan bir kurum, TL'sini bir gecelik yatırıyor. Kendisine teminat olarak bir bono veriliyor.

‘‘İMKB dışında’’ yapılan repo da buraya kadar aynı. Aynı da, sonrası farklı.

SONRASI

İMKB piyasasında yapılan repolarda teminat olarak gösterilen kâğıtların değeri piyasa koşullarına göre her gün ‘‘ayarlanıyor.’’ (Finansta buna ‘‘marking to market’’ diyoruz.)

Eğer bir gün önce faizler sıçramışsa, bonoların değeri biraz düşürülüyor. Faizler inmişse, bonoların değeri artırılıyor.

Dikkat edin...

Repoya 100 milyon yatıran bir yatırımcının bu piyasadaki teminatı sadece birkaç hazine bonosu değil.

O günkü değeri 100 milyon TL olan... Hazine bonosu.

100 milyon yatırmışsanız, teminatta tutulan kâğıtların o günkü değeri de 100 milyon.

Hatta faiz garantisinden dolayı biraz da fazla.

İMKB'NİN ÖZELLİĞİ

Allah korusun bir kaza çıkar, teminattaki bonoyu satmak gerekirse, bu bononun değeri piyasada getireceği TL'den fazla farklı olmayacak. (Elbette burada faizlerin bir gün önceye kıyasla fazla oynamadığını varsayıyoruz. Bu zor.)

İMKB'de yapılan repoların bu çeşit bir önemli özelliği var.

Bu da bizi dün verdiğimiz bir söze getiriyor.

Bir dördüncü repo çeşidi daha var demiştik.

DÖRDÜNCÜ REPO

İMKB kuralları bir süreden beri kişilerin de repo yapmasına izin veriyor.

Elbette bireysel yatırımcı doğrudan piyasaya giremiyor. Ama bir aracı kurum vasıtasıyla kendi adına repo yaptırabilir. Bu, hisse senedi alım satımlarına benzer bir şey. Kurum sadece bir aracı. Repoyu gidip İMKB'de sizin adınıza yapıyor.

(Elbette bunun için de sizden bir komisyon alacak.)

SONUÇ

Bu dördüncü çeşit repo, kanunen mümkün. Ama bir aracı kurumun 100 milyon TL için bu çeşit bir işleme girmesi de beklenmemeli. Değmiyor. Biraz da bu nedenle kurumlar bu işlemleri fazla çekici bulmuyorlar.

Ama orta ölçekli ve büyük diyebileceğimiz repo yatırımlarında uygulanmaması için bir neden yok.

Sadece biraz tuzlu olabilir. İMKB'de doğrudan işlem maliyeti yüzde 0.55, ancak kurumlar karmaşık bulacakları bu işlemler için bir karşılık isteyeceklerdir.

Ama riskin düşmesini istiyorsanız, düşük getiriye de katlanacaksınız.

Bir not

İki gündür repo çeşitlerini kıyaslıyoruz. Bunu yaparken kurumların yapılarını dikkate almıyoruz.

Elbette hangi repo çeşidinin kullanıldığı önemli. Ama yatırımcı eğer riskini düşürmek istiyorsa, bunun en kestirme yolu, mesleki ilkelere dikkat eden ciddi kurumlarla çalışması.

İki yıl boyunca izlenmiş olan manipülatif politikalara rağmen Türkiye finansal piyasalarında bilançosunu sağlam tutmuş, kendini yenilemiş kurumların sayısı tahmin edilenden fazla.