Manipülasyonlar, yalpalar ve sorular

Salih NEFTÇİ

Piyasalarımızda manipülasyon sözcüğünün önemi belli.

Artık manipülasyonu olağan bulmayan mı var?

Geçelim.

YALPALAMA

Yalpa veya yalpalama daha yeni bir sözcük. Bir o yana, bir bu yana demek... Sağa iki adım atmak. Herkes sizi o yöne gidecek diye beklerken... bir tereddüt... bir dönüş...

Bu sefer, ters yöne bir-iki adım...

Finansal piyasalarda ‘‘yalpalamak’’, aslında geçmişte sık sık tanık olduğumuz bir davranış çeşidi. Son aylarda biraz arka planda kalmıştı o kadar.

Ama örneği yok değil.

GECELİK FAİZLER VE İHALELER

İşe bolca bono satarak başlayın. Piyasada likiditeyi sıkıştırın. Gecelik faizler yüzde 115 civarına yükselsin.

Yüzde 95-yüzde 105 aralığında bono almış olanların canını (biraz) acıtın.

Korksunlar.

Sonra aradan birkaç gün geçince, hemen dönün gecelik faizlerin bir anda yüzde 70'lerin altına inmesine izin verin. Ve daha da önemlisi:

Piyasalarda ‘‘gecelik faizler düşecek’’ izlenimini yaratın. Piyasada aktif olduğu bilinen bazı oyuncular da bu duruma destek olsunlar. Veya en azından piyasalarda öyle bir kanı doğsun.

Ve... İkinci piyasada bono faizleri düşsün.

Sonra?..

SONRASI

Sonra bir dönüş daha.

Yeni bir ihale açılır. Bankalar ‘‘faizler düşüyor’’ diye verirler teklifleri. Bol kâğıt alırlar. İhale faizi yüzde 104 olur.

‘‘Biz bunları yüzde 104'ten aldık. Ama nasılsa Merkez Bankası, kâğıtları ortalama yüzde 102 gibi bir yerden fonlamamız için bize yardım eder’’ diye düşünürler...

Ertesi gün gelir. Gelir, ama beklenenin tersi yaşanır.

Piyasa sıkışır. Gecelik faizler yüzde 80'lere vurur.

Yüzde 104'le alınan kâğıtlar, yüzde 115'e yakın bir maliyetle fonlanır. Bu arada aktif oyuncular hemen satışa geçerler. Kâğıt boşaltmaya başlarlar.

Arkalarından başkalarını da sürüklerler.

BELİRSİZLİK

Olanlar nedir?

Manipülasyon mudur?

Uyumsuzluk mudur?

Yoksa, yalpa mıdır?

Aktif bazı oyuncular yanlış hesap mı yapmışlardır? Yoksa karmaşık bir strateji mi uygulanmaktadır?

Filmin sonu (şimdilik) belli değildir.

SONUÇ

Yukarıdaki soruların elbette Türkiye finansal piyasalarıyla bir ilgisi yok.

Fiktif bir durumdan söz ediyoruz.

Ama yine cevapları merak etmiyor değiliz.