Havan, su ve vergiler

Salih NEFTÇİ

Gazetelerin ekonomi sayfaları, nitelikli analiz yapma yeteneğine sahip, deneyimli köşe yazılarıyla dolu.

Bu durum, bir yıl öncesine kıyasla bile ciddi bir ilerleme kaydetmiş bulunuyor. Ekonomi basınının geldiği noktada eksiklerimiz sanırız Batı'dakinden fazla değil.

FİKİR BİRLİĞİ

Yazarları izleyin.

Ekonomi basınında çoğunluk, tasarrufa konan vergilere karşı.

Elbette haksız olabilirler.

Ancak unutmayalım ki ekonomi yazarları farklı görüşlere sahip uzmanlardan oluşuyor. Ama bu konu üzerinde genel bir fikir birliği var.

‘‘Yazarların’’ tasarrufa konacak vergilere bu kadar karşı olmasının üzerinde düşünmek gerekiyor.

Çünkü finansal piyasaların hassas dengelerden dolayı istediğini elde ettiği bir ortamda tasarrufa vergi koymak, en iyi koşullarda havanda su dövmek anlamına gelecek.

Normal koşullarda ise kamuyu zarara sokmaktan başka bir şeye yarar mı bilemiyoruz.

ÖNEMLİ ÖRNEK

Önceki hükümet zamanında faize yüzde 12 gibi bir stopaj getirildi.

‘‘Rantiyeciler’’den vergi alınacaktı.

Ama şimdi sonuca bakıyoruz. Stopajdan devlet zararlı çıktı.

Çünkü bir yanda brüt faizler, getirilen stopaj kadar artarken, kesilen stopajlar neredeyse tümüyle ‘‘geri alındı.’’ Yani hem devlet daha yüksek faiz ödemek zorunda kaldı...

Hem de yeni vergi toplayamadı...

Ayrıca bireysel yatırımcı, vergi avantajından nispeten daha az yararlandığı için, bonolar kurumların elinde toplanmaya devam etti.

NİYET

Stopajda niyet iyiydi.

Ama gerçekleşme beklendiği gibi olmadı, dediğimiz gibi sonuçta faiz ödemeleri arttı. Vergilerde bir değişiklik olmadı. Kamu zararlı çıktı.

Rantiyecileri vergilendirelim derken, ‘‘iyi hesap yapan piyasa profesyonellerine’’ büyük kazançlar yazma imkânı oluşturuldu.

Finans artık çok teknik bir konu. İlk bakışta anlamlı gelen bazı tedbirler ters tepki yapabiliyor. Zarar verebiliyor.

Basındaki ekonomi yazarları tek başlarına her çeşit yanlışı yapabilirler. Ama değişik görüşlere sahip, uzmanlıkları ile bilinen kişiler bir konuda birleşiyorlarsa, o konunun üzerinde daha çok düşünmekte yarar var.

REPOYA STOPAJ

Repoya getirildiği düşünülen stopaj da öyle.

Bir süre sonra ne vadeleri yükseltir, ne de yeni kaynak yaratır.

Sadece iyi hesap yapan profesyonellere para kazandırır. Ve bu arada kamuyu da zarara sokar.

Elbette niyet iyi.

Bir faydası da yok değil. Eskiden sadece kamu kurumlarına giden bu ‘‘bedava kazançlardan’’ şimdi repo yapan bireysel yatırımcılar ve şirketler de yararlanacak.

Yani aslında getirilen stopajla reponun çekiciliği azalmadı.

Orta vadedeki gelişmeleri hesaba katarsanız...

Arttı.