Gerekli bir vurgulama

Salih NEFTÇİ

IMF konusunda iki gündür yaşanan tartışma zararlı.

İstikrar programları öncesinde dünyanın her yerinde IMF ile ilgili sansasyonel yorumlar yapılır. Ama bunlar genelde bir süre sonra yatışır. Yanlış anlamalar kendiliğinden gündemden düşer.

Ama dünyada ve Türkiye'de bugün normal bir ortamdan geçmiyoruz.

Kamuoyundaki tartışma, bir an önce verimli bir kanala yönelmek zorunda.

Dikkatli yorumcuların da farkında oldukları gibi:

Ortada yeni bir durum var.

IMF DEĞİL

Ne çabuk unutuldu:

IMF ve Dünya Bankası heyetleri daha bundan birkaç hafta önce Türkiye'de idiler. Geldiler, yetkililerle görüştüler. Yapılan çalışmaları gözden geçirdiler.

Basın toplantıları düzenlediler.

Bürokratların hazırladığı yumuşak bir istikrar programı niteliğindeki çalışmayı, en azından ‘‘tartışılabilir’’ buldular.

Elbette, kapalı kapılar arkasında reformların daha hızlı yapılması, daha radikal adımlar atılması gereğini de büyük bir olasılıkla dile getirdiler. Ama kendilerine Türkiye'nin siyasi koşulları vs... anlatıldığında da anladılar.

Unutmayalım.

IMF ve Dünya Bankası heyetleri, Türkiye'den genelde memnun ayrıldılar.

Ankara'daki bürokratların beraberlerinde 3 yıllık programı Washington'a götürmelerinin bir nedeni de bu. Bu kişiler gayrı ciddi insanlar değiller ki, ön hazırlıklarını yapmadıkları bir programı ‘‘belki kabul edilir’’ diye IMF'ye önersinler!

Peki o zaman Washington'da ne yaşandı?

IMF fikir mi değiştirdi?

Gerçekten de ortada bir ‘‘şok’’ mu var?

ŞOK

Evet, ortada bir ‘‘şok’’ var. Ama bu IMF'den kaynaklanmıyor.

Biraz daha dikkatli olalım. Daha dikkatli analiz yapalım.

Söz konusu şok dünyada çok kısa zamanda hiç kimsenin ve burada IMF'nin de beklemediği boyutlara gelen global kriz.

Buradaki önemli sözcükleri bir kere daha tekrarlayalım.

Bir kere global kriz çok kısa zamanda nitelik değiştirdi.

İkincisi, olayda en büyük şoklardan birisini IMF'nin kendisi yaşadı.

Değişen hesaplar da bu nedenle IMF'den kaynaklanmıyor.

Global kriz nitelik değiştirdi. Türkiye'de yapılan, bundan iki ay önceye kadar ‘‘makul’’ diyebileceğimiz hesapların kökünden değişmesi gereği de buradan kaynaklanıyor.

IMF'nin Washington'da yaptığı vurgulama bu.

SONUÇ

Olaya IMF sorunu olarak bakmak çok tehlikeli bir ortamda boş yere vakit kaybedilmesi demek.

Dikkatli olalım.

Ortada uluslararası piyasalardan kaynaklanan, her yönünü açıklıkla ele alamadığımız bir durum var.

IMF edebiyatı ile vakit kaybetmeyelim.

(Bu tehlikeli durumda siyasilerin ne yapabileceğini yarın ele alacağız. Yarınki yazıyı siyasilerin ve elitlerin dikkatle okumaları gerekiyor.)