Faize vergi, Maliye ve Merkez Bankası

Salih NEFTÇİ

Faize vergi önümüzdeki yıllarda finansal piyasalarda yapısal bir değişime neden olacak bir adım. Bireysel yatırımcıyı da yakından ilgilendiren bu olayın çeşitli yönlerini bu köşede bir süreden beri ele alıyoruz.

Konu çok yönlü olduğu için bazı noktaları şimdiye kadar vurgulayamadık. Bunlardan birisi Maliye Bakanlığı üst yönetiminin bu olaydaki rolüne bakış açımız.

Ve bu arada Merkez Bankası'na düşen bazı görevler.

Bugünkü yazıda bir süredir açıklık getirmek istediğimiz bir noktaya değiniyoruz.

MALİYE YÖNETİCİLERİ

Maliye Bakanlığı'nın üst yönetimi faize vergi konusunda önderlik yaptı.

Israrlı oldu.

Şu soruyu soralım:

Faize gelen verginin finansal piyasaların yapısını temelden değiştireceğini, repo işlemlerini tamamen farklı platformlara kaydıracağını yazdığımıza göre acaba Maliye Bakanlığı üst yönetiminin bu konudaki ısrarına da olumsuz mu yaklaşıyoruz?

Maliye Bakanlığı üst yönetiminin bu konudaki çabalarını yanlış mı buluyoruz?

Cevabımız gayet açık:

Hayır.

Maliye Bakanlığı üst yönetimi normal işlevini sordürüyor.

Bütün ciddi devletlerde vergi otoriteleri ne yaparsa Maliye Bakanlığı da Ankara'da onu yapıyor.

VERGİ TOPLAMA CİDDİYETİ

Bu verginin iktisat teorisi açısından sakıncaları bulunmasıyla, kanunlarda yer alan bir vergiyi ciddiyetle toplama tamamen farklı şeyler.

Enflasyonu sıfırlayan ülkeler iki konuda başarıya ulaşmışlardır.

Üretmeden devletten para alanların sayısını asgariye indirmişlerdir. (Verimsiz kamu kurumlarını kapatmışlar veya elden çıkarmışlardır.)

Vergi toplama konusuna büyük ciddiyetle eğilmişlerdir.

Yani bir yanda verimsiz kurumlardan kurtulmak, diğer yanda herkesin kanunlarda yeri olan vergileri vermesine özen göstermek.

Sağlam ekonomiler bu ilkeler üzerine kuruludur.

MALİYE

Dünya'daki bütün ciddi devletlere bakın. Vergi otoritelerinin esas görevi vergi toplamaktır. Bu kurumlar işin teorik olarak ne derecede doğru olduğu, finansal piyasalarda ne gibi yapısal değişikliklere yol açacağı gibi konularla fazla ilgili değildirler.

Çünkü faizden vergi alma konusu siyasi bir karardır.

Bu hükümet bu kararı verince, vergi otoriteleri de bu karar üzerine ciddiyetle eğilmek zorundadırlar. Yoksa, vergi toplama işi dejenere olur.

Faize vergi iktisaden yanlış bir adımdır. Ama kanun bir kere çıktıktan sonra Maliye Bakanlığı'nın vergi toplama konusundaki hassasiyeti doğrudur.

Türkiye'de kurumların büyük çoğunluğu dejenere olmuşken, vergi toplama konusunda gösterilen hassasiyeti olumlu karşılıyoruz.

MERKEZ BANKASI

Şimdi merkez bankalarını alalım.

Bütün ciddi devletlerde etkin vergi otoriteleri vardır. Dediğimiz gibi bunlar işin teorisi ile fazla uğraşmazlar.

Ama merkez bankaları farklıdır.

Görevleri vergi toplamak değil, enflasyonu kontrol etmek ve finans sektörünün modern bir yapıya kavuşmasına yardımcı olmaktır.

Eğer finansal piyasalara zarar verecek gelişmeler yaşanıyorsa Merkez Bankası'nın bir görevi bu girişimlere destek olmak değil, sorunları hafifletmek, finansal yapıyı güçlendirmektir.

Kitaba bağlı kalarak.

---