Enflasyondaki gelişmeler

Salih NEFTÇİ

Mart ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasını bir fırsat olarak alıp 1998 yılı içindeki enflasyon beklentilerini ve hükümetin ne yapmak istediğini tartışacağız.

İlk olarak mart ayı rakamlarına bakalım.

BEKLENEN RAKAM

Mart ayı enflasyon rakamı, hemen hemen beklendiği gibi çıktı.

Tüketici fiyatları mart ayında yüzde 4.3 arttı. (Beklentiler 4.1 civarındaydı.) Geçen yıl mart ayında aynı oran yüzde 5.4 olmuştu. Demek ki geçen yıla göre enflasyon yüzde 1.1 gerilemiş.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, kamu zamlarının geciktirilmesi enflasyon oranını yüzde 1 ila 1.5 civarında düşürüyor. Bunu hesaba katarsak, ‘‘temeldeki’’ enflasyon oranı geçen yıla göre fazla değişmemiş oluyor.

Toptan eşya fiyatlarındaki gerileme biraz daha belirgin. Toptan fiyatlar yüzde 4.0 arttı. Oysa geçen yıl bu rakam yüzde 6.0 idi. Bu da beklentilerle uyumlu. Kamu zamlarının geciktirilmesi, toptan fiyatlar üzerinde daha etkili oluyor.

Son 12 ayın enflasyonuna baktığımızda şöyle bir gelişme görüyoruz:

Tüketici fiyatlarında son 12 aylık enflasyon yüzde 97.2. Geçen yıl aynı rakam yüzde 77.3 idi.

Toptan fiyatlarda 12 aylık artış yüzde 86. Aynı rakamın geçen yıl yüzde 77 olduğunu görüyoruz.

BAZI SONUÇLAR

Enflasyon rakamlarından çıkardığımız bazı sonuçları sıralayalım:

Enflasyonda bir düşüş trendi başlamış bulunuyor. Bu trend şu an için fazla güçlü değil. Ama bir iniş var.

Bunun başlıca nedeni de kamu zamlarının ertelenmesi gibi görünüyor. Bu adım atılmasa idi, 12 aylık enflasyon bir olasılıkla yüzde 100 sınırının üzerinde kalmış olacaktı.

12 aylık tüketici ile toptan eşya enflasyonu arasında 11 puan fark var. Geçen yıl bu fark yüzde 1'in altında bulunuyordu. Bu, geçen yıl sıcak para politikasının fazla uygulanmadığını, ama bu yıl dozun biraz yükseldiğini gösteriyor. Döviz piyasasındaki durum da zaten bu yorumla uyumlu.

Rakamlardan çıkarabileceğimiz bir diğer sonuç şu:

Nisan, mayıs ve haziran aylarında da tüketici enflasyonunun geçen yılki aylık rakamlara kıyasla yüzde 1 daha düşük çıkması beklenebilir.

ORTA VADELİ BEKLENTİLER

Buradan hareketle orta vadeli bazı tahminler yapmak mümkün.

Bir kere, 12 aylık tüketici enflasyonunun haziran ayı sonunda yüzde 91'e düşmesi beklenebilir.

Ama esas önemli gelişme şu:

Geçen yıl temmuz ve ağustos aylarında piyasalara büyük bir zam şoku verilmişti. Hükümet bundan sonra da çaresiz kalıp bazı küçük zamlar yapabilir, ama gördüğümüz kadarıyla kamu zamları konusunda dişlerini sıkıp sonbahara kadar dayanmak isteyecekler.

Diğer bir deyimle önümüzdeki temmuz ve ağustos aylarında da kamu zamlarının ertelenmesi yüksek bir olasılık. Bu durumda tüketici enflasyonu geçen yıla kıyasla temmuz ayında yüzde 2.5, ağustos ayında da yüzde 3 gibi bir düşüş gösterebilir.

Bu durumda ağustos sonunda tüketici enflasyonunun yüzde 76-82 aralığına gerilemesi şaşırtıcı olmamalıdır.

SONUÇ

Bu oran, hükümetin geçen yıl enflasyonu teslim aldığı seviyeden fazla farklı değil. Ama kamuoyuna yine de ‘‘enflasyon düşüyor’’ mesajını vermeye yardım edebilir. Çünkü sıcak para politikası devam ederse, ki öyle görünüyor, toptan fiyatlardaki artış bu oranın da altında kalacak.

---