Enflasyon, iyimserlik ve bilinmeyenler

Salih NEFTÇİ

Eylül ayı enflasyon verileri açıklanmadan önce piyasa iyimserdi.

Ama neden iyimser olduğunu bilmiyordu.

(Buradaki bir istisna borsa.)

GERÇEK

Piyasada oyuncuların büyük çoğunluğu yüzde 5.5 civarında bir tüketici enflasyonu beklendiğini söylüyordu.

Ama bu ‘‘başkasına’’ söylenen rakamdı. Oyuncuların kendi beklentileri aslında bunun üzerindeydi. Düşük enflasyon beklentileri telaffuz edildikçe iyimser bir hava doğacak ucuza alınan kâğıt pahalıya satılacaktı.

Bu açıdan bakıldığında ‘‘kafalardaki gerçek eylül ayı enflasyon beklentileri’’ biraz daha gerçekçiydi ve yüzde 6 civarındaydı.

Erflasyon bu beklentilerin de üzerinde çıktı.

(Bu olay üç buçuk yıllık Çiller döneminin piyasalara ne çeşit alışkanlıklar aşılamış olduğunu gösteren güzel bir örnek.)

FONLAMA

Şimdi işin fonlama yüzüne bakalım.

Gecelik faizlerin seviyesi hem hisse senetlerini, hem de bonoları ucuza fonlama imkânını ortadan kaldırıyor. Yılda yüzde 116 gibi bir faiz maliyetiyle bonodan veya hisse senedinden para kazanmak şimdiki koşullarda mümkün değil.

Açık pozisyonla taşınan kâğıtlar bile şimdiki koşullarda ucu ucuna kurtarıyor.

Demek ki fonlama maliyetleri de geçen haftalarda yaşanan iyimserliği açıklamak için yeterli değil.

YABANCILAR

‘‘Yabancılar alışa geçti’’ sözleri uzun süre borsanın gözdesiydi.

Sonra fazla bir etkisi kalmadı. Vatandaş borsadan çıktı. Kalan oyuncular da birbirlerini gayet iyi tanır hale geldiler.

‘‘Yabancılar alıyor’’ şimdi bono piyasasında kullanılıyor.

Son haftaların iyimserliğini bu sözlerle açıklayanlar az değildi.

Ama burada bir şey unutuldu.

Yabancılar alıyorsa, neden alıyor?

Bu alış dalgasının arkasındaki mantık ne?

GÜNEYDOĞU ASYA

Açıklamalardan birisi olan, ‘‘Güneydoğu Asya'daki paranın Türkiye'ye gelmesi’’ diye bir etki fazla etkili olamaz.

Çünkü uluslararası piyasaları tanıyanlar gayet iyi bilecektir. Tayland'da veya Malezya'da bir kriz yaşanır, ‘‘kâğıtlar’’ hızla değer yitirirse, uluslararası portföy yöneticileri likidite yaratmak için değeri düşmemiş kâğıtlarda satışa geçerler. Malezya hisselerini satarlarsa büyük zararları ‘‘yazmış’’ olacaklardır. Oysa Malezya hisseleri bir yıl sonra yine eski seviyesine gelebilecektir. Değeri düşmemiş hisseyi satmak daha akıllıcadır.

Peki o zaman yabancılar neden alıyor?

Piyasalarda bunun da tutarlı bir açıklaması yoktu.

SONUÇ

Evet, geçtiğimiz haftalarda piyasa iyimserdi. Ama bu iyimserliğin arkasındaki nedenler bilinmiyordu.

Yabancıların neden alışa geçtiğine tutarlı bir açıklama getirilemiyordu.

Piyasa profesyonelleri ile bir araya geldikten sonra bu nedenleri burada sırayla ele alacağız.

Bazıları objektif nedenler, diğerleri bizim yorumumuz.