Eloğlu riskleri nasıl yönetiyor? (4)Bankalar ve açık pozisyon

Salih NEFTÇİ

Son iki ay içinde bankacılık sektörü dövizde 1.5-2 milyar dolarlık pozisyon açtı. Bu arada bono portföylerini de en az bir o kadar büyüttü.

Açılan pozisyonların bir kısmı çaresizlikten oldu. Yüksek bono portföyü taşıyan kurumlar bu kâğıtları repo ile fonladıklarında zarar ediyor, oysa açık pozisyonla fonlama ucu ucuna kurtarıyordu. Çaresiz pozisyonlar açıldı.

Ama döviz açıklarının bir kısmı da kâr amaçlı idi. Bazı bankalar fonlama çaresizliğinden değil, daha iyi para kazanırız diye pozisyon açtılar.

Peki bu pozisyonlar bankalar açısından gerçekten de çok mu riskli?

Parayı ne yaptıklarına bakar.

TANIM

Banka dövizleri toplamış, borç almış, satmış, TL'ye geçmiş.

Yani pozisyon açmış.

Bazı durumlarda fazla riski yok. Ama bazen de var.

Pozisyon açarken kimi kurum var, adeta intihar ediyor, ama başka kurum aynı miktardaki açık pozisyondan fazla risk üstlenmeden kârlı çıkıyor.

İki örnek verelim.

VADE MESELESİ

Bir kurum yurtdışından 100 milyon dolar borçlanıp bozdurmuş. Elde ettiği Tl'lerle Hazine bonosu almış.

Bonoların vadesi 1 yıllık.

Aniden bir şok yaşandı, piyasalar Tayland misali karıştı.

Bankanın borcu dolar cinsinden. Olduğu gibi durur. Ama diğer yanda elindeki bonolar TL. cinsinden. Bonolar erir.

Üstelik bonoların vadesi bir yıl. İkinci piyasada likiditesi düşük.

Böyle bir banka çok zor durumda kalacaktır.

RİSKSİZ AÇIKLAR

Bir başka banka pozisyon açar. Elde ettiği paraları gecelik repoda değerlendirmeye başlar. TL cinsinden kazancı aynı. Çünkü repo da bono kadar faiz veriyor.

Bu bankanın da borcu dolar, varlıkları TL cinsinden.

Burada fark yok.

Ani bir çalkantı sırasında banka benzer risklerle mi karşı karşıya kalır?

Hayır.

İşin içinde bazı riskler vardır ama boyutu düşüktür. Çünkü bir çalkantı sırasında repoya yatırılan para bir gecede geri gelir. Yenen ‘‘hit’’ sınırlı kalır.

YABANCILAR

Yabancılar arasında da pozisyon açıp parayı repoda veya Türkiye benzeri ülkelerin bonolarından oluşan bir portföyde değerlendiren oluyor.

Ama bunlar karmaşık hedge'ler kullanıyorlar.

Borçlandığı parayı gidip, tek bir TL cinsi veya benzeri bonoya yatıran yabancıya gelince...

Böyle yabancı yok.