Brezilyalı İstanbul'da ne yapar?

Salih NEFTÇİ

Evet, Brezilyalı İstanbul'da en iyi neyi yapar?

Söyleyeyim:

Bono trade eder.

SÜRPRİZLER

Brezilyalı finans piyasası profesyonellerine verdiğim seminerler sırasında öğrendiğim iki nokta benim için bir sürpriz oldu.

Birincisi, Brezilyalı piyasa profesyonellerinin eğitimleri idi. Bizim piyasalarda da eğitim iyidir. Ama Brezilyalı profesyoneller finansal mühendislik ve modern risk yönetimi konusunda bize kıyasla çok daha ileri. Hatta diyebilirim ki bu bakıma Frankfurt, Paris, Zürih gibi orta boy finansal piyasalardan da daha öndeler. En azından ben böyle bir izlenim edindim.

Öğrendiğim ikinci şey, benim için daha da büyük bir sürprizdi.

Brezilyalı birçok kurum, Türkiye bono piyasasına girmeye hazırlanıyor. Bazıları şimdiden işlemleri başlatmış.

Brezilyalı genç trader'lar hem ‘‘iyiler’’ hem de bizim bono piyasasını yakından tanıyorlar.

Türkiye'ye ‘‘uzak’’ diye düşündüğüm bir piyasada bizim bonolar konusunda hangi pozisyonların daha iyi olduğunu sanki İstanbul'daymış gibi tartıştık.

İlginç. Ne yapacaklarını gayet iyi biliyorlar.

BREZİLYALI'NIN DENEYİMİ

Brezilya büyük ülke. En yetenekli gençleri de ağırlıklı olarak finansal piyasalara yönelmiş. Nedenleri biliniyor. Ama birisini yeniden vurgulamakta yarar var.

Brezilya dünyada Arjantin ile birlikte belki de en çok kriz deneyimi olan ülke. Brezilya piyasaları son 30 yıl içinde bizdeki 1994 krizinin en az 4 benzerini yaşamış. Birçok da küçük boyutlu krizler atlatılmış.

Profesyoneller, Risk Yönetimi konusunda da gelişmiş piyasalardakinden çok daha güç durumlarda kalmışlar.

Sonuçta iyi bir ‘‘kriz deneyimi’’ elde etmişler.

Türkiye, Rusya gibi her an çalkantı çıkabilecek piyasalarda kullanılabilecek stratejileri en iyi şekilde öğrenmişler.

Örneğin Rusya kâğıtlarındaki en büyük oyuncuları sıraladığımızda Brezilya'nın 3 numarada olduğunu görüyoruz.

Brezilyalılar Rusya bonolarında çok aktifler.

Ve şimdi de Türkiye'ye giriyorlar.

TÜRKİYE KIYASLAMASI

Türkiye'de bono profesyonelleri ile konuştuğunuzda, Brezilya'da pozisyon almaları akıllarından bile geçmez.

Bırakın Brezilya'yı, Türkiye'nin kapı komşusu Bulgaristan Brady bonolarında bile pozisyon alan kurum var mıdır bilmiyorum. (Yabancılar son yıllarda Bulgaristan Brady'lerinden çok para kazandılar.)

Ankara'nın izlediği politikalar, bizim finansal kurumları uluslararası rekabetten adeta koparttı. İstanbul'da dört duvar arasına hapsetti.

Dünyada artık ender görülen bütçe açıkları, yüksek enflasyon ve gitgide büyüyen kamu borç ihtiyacı Ankara'yı çaresiz bırakıyor. Ankara, oyunculara teslim oluyor. Parayı getiren ‘‘risksiz’’ repoda bile iyi faiz alıyor.

Böyle bir durumda oyuncular neden gidip ‘‘riskli’’ Bulgaristan piyasalarına girsinler? Güney Kore'de, Malezya'da pozisyon tutsunlar!

Yakından tanıdıkları İstanbul'da kalırlar.

SONUÇ

Bizim piyasalardaki gençlerin ne kadar yetenekli olduklarını, iyi eğitimlerini sık sık bu köşede vurgularım. Ama yetenek, eğitim ayrı, kurumların uluslararası rekabete girmeleri ayrı.

Sanırım bir gün bizim gençler de Türkiye'de elde ettikleri deneyimleri başka ülkelerde kullanmaya başlayacaklar.

---