Atina piyasalarında neler oluyor?

Salih NEFTÇİ

Yunanistan Türkiye'nin kapı komşusu. Hafta sonunda parası Drahma'yı yüzde 13.8 devalüe etti. Avrupa Para Birliği'ne katılmak için gerekli olan ERM'e girdi. Yönetim bir dizi tedbir açıkladı.

Pazartesi günü Atina borsası yüzde 7'den fazla yükselerek tepki verdi. Merkez Bankası Başkanı'nın yaptığı açıklamaya göre ülkeye bir günde 450 milyon dolardan fazla sermaye girdi.

Yunanistan piyasalarında neler oluyor?

Neden?

Borsanın verdiği tepki gerçekçi mi?

AVRUPA PARA BİRLİĞİ

Aslında bizim piyasalar açısından belli bir önemi olan Avrupa Para Birliği konusuna bu köşede fazla değinmedik. Bu, uzun vadeli bakıldığında bir hata. Ancak ne yazık ki bu çeşit konuları tartışmak artık fazla prim yapmıyor.

Yunanistan'da yaşananlar Türkiye'yi yakından ilgilendirdiği için kısaca değinelim. Avrupalılar, 1999 başında tek para birimine geçecekler. Bildiğimiz marklar, franklar, birkaç yıl daha tedavülde kalacak. Ama bu paraların birbirine olan ilişkisi sabitleşecek. Tek bir para birimine dönüşecekler. Bu paranın da adı Euro olacak. Euro banknotları 2002 yılında tedavüle sürülmeye başlanacak.

Bu planın içinde İngiltere ve İsveç hariç olmak üzere, Avrupa'nın bütün önde gelen ülkeleri var.

Yunanistan da geçen hafta sonuna kadar bu planın dışında idi. Çünkü ekonomisi Avrupa Para Birliği'ne girmek için gerekli olan koşulları yerine getiremiyordu. Parasının değeri ‘‘gerçekçi’’ değildi vs...

İşte geçen hafta sonu yaşananlar bu durumu değiştirmeye yönelik.

YAPILANLAR

Uzaktan gördüğümüz kadarıyla Yunanistan'daki şimdiki hükümet ekonomiyi fena götürmüyor. Enflasyon geriledi. Bazı yapısal reformlar yapıldı. Devlet bütçesine çeki düzen verildi.

Hükümet şimdi de Yunan parası Drahma'yı devalüe ederek Avrupa Para Birliği'ne sokmaya hazırlanıyor. Yüzde 13.8'lik devalüasyon yapıldıktan sonra Drahma'nın değeri ECU'ya karşı 357 Drahma civarında stabilize edilecek. Drahma bu seviyenin etrafında yüzde 15'ten fazla oynayamayacak. Enflasyon ve faizler biraz daha geriledikten sonra, bütçe açıkları ve dış açıkta da gerekli koşullar yerine gelmişse, Drahma Avrupa Para Birliği'ne kabul edilecek.

Plan bu.

NELER OLUR?

Yunan hükümetinin aldığı bu tedbirler başarıya ulaşırsa, birçok avantajı var.

Bir kere Yunanistan Avrupa ekonomisinin gerçek bir parçasına dönüşecek. Ekonomik politikalarını popülist iç baskılardan bir anda kurtarıp, Almanya veya Fransa tarafından izlenen ‘‘çağdaş’’ düzeye taşımış olacak. Ayrıca bu manevra ile Yunanistan Asya krizi sırasında paralarını devalüe eden birçok ülkeye karşı rekabet gücünü de yeniden ayarlamış oluyor. Tehlike kapıya gelmeden tedbirini alıyor. Bir taşla iki kuş.

Ama riskler de var.

Enflasyon birden sıçrar ve yapılan devalüasyon bir süre sonra fiyatlara yansırsa, kazanılan bu avantaj geçici kalacak. Yeni bir devalüasyon daha yaşanması olasılığı gündeme gelecek. (Asya ülkelerinde yapılan devalüasyon enflasyona çok az yansıdı. Çoğu rekabet gücünün düzelmesine gitti.)

SONUÇ

Yunan hükümeti ‘‘donmuş’’ değil. Birçok yapısal reforma daha ihtiyaç olsa da, temel sorunlarda yavaş yavaş mesafe alıyor.

Ama riskler de ciddi. Atina Borsası çalkantılı bir dönemden geçecek.

---