Altın nihayet yükselişte mi?

Salih NEFTÇİ

Altın fiyatlarının ons başına 300-310 dolar olduğu günlerde bir yazı yazmış ve uluslararası piyasalardaki beklentileri okuyuculara duyurmuştuk. O zaman haber olumsuzdu.

Dünya merkez bankaları altın satacaklar, altın fiyatları düşecekti.

Bizim altın piyasası konusunda uzmanlığımız yok. Yukarıdaki izlenim, altın piyasasını iyi bilen çevrelerin bir yorumuydu ve bunu Türkiye'deki altın yatırımcısına aktarmıştık.

Yorum büyük çapta doğru çıktı. Altın fiyatları uzun süre üretim maliyetinin de altında, adeta ‘‘süründü.’’

Şimdi durum değişiyor.

YÜKSELİŞ BEKLENTİSİ

Bundan bir yıl kadar önce altın fiyatlarının düşmesini bekleyen çevreler, şimdi daha iyimser:

Altın fiyatlarının önümüzdeki aylarda inişli çıkışlı da olsa, yükselmesi mümkün diye görülüyor.

Elbette bu beklenti şu anda öngörülmesi imkânsız şokları hesaba katmıyor. Asya krizinin yeniden derinleşmesi veya dünya ekonomisinde beklenmedik bir duraklama ile altın fiyatlarındaki beklenen yükseliş tersine dönebilir.

Ama beklenti yukarı.

Nedenlerine gelelim.

EURO VE AVRUPA MERKEZ BANKASI

Merkez bankalarının yaptığı satışlar, altın fiyatlarının düşmesinde önemli bir rol oynamıştı. Bu şimdi değişiyor. Nedeni de Avrupa Birliği'nin yeni parası Euro'nun önümüzdeki aylarda işlerlik kazanması.

Euro, Avrupa'nın yeni parası olacak.

Bu paranın ‘‘değeri’’ ortak bir merkez bankası tarafından korunacak.

Avrupalılar Euro'nun dolar ve yen'le rekabet edecek güçte bir para olmasını istiyorlar. Bunun için de Avrupa Merkez Bankası'nın rezervlerinde ciddi miktarda altın bulunması gerekiyor. Demek ki Avrupa merkez bankaları önümüzdeki aylarda altın rezervlerini artırmak isteyebilirler. Hesaplar böyle.

En azından, rezervlerden altın satma çabaları duracak.

ASYA KRİZİ

Asya krizi mücevher talebini vurmuştu.

Mücevherciler stoklarında yüksek miktarda altın bulundurmak zorunda. Bu ilginç bir durum, çünkü mücevher satışları genellikle ürün müşterilere gösterilerek yapılıyor. Müşteri, çeşitli mücevherler arasından, bakarak bir seçim yapıyor.

Bu da mücevhercileri yüksek miktarda altın stoklamaya zorluyor.

Mücevher talebi düşünce, mücevherciler bu stokları elden çıkarmak zorunda kalıyorlar.

İşte Asya krizi nedeniyle mücevher talebinin düşmesi de bu çeşit stok boşaltmaya neden olmuştu. Bu da altın fiyatlarını etkilemişti.

Asya stabilize olunca piyasaya gelen bu satışlar da duruldu.

TÜREV ENSTRÜMANLAR

Üçüncü neden epeyi teknik. Ama gençlere iyi bir örnek oluşturabilir. Kısaca değineceğiz.

Altın fiyatlarının düşmesi, altın üreticilerini zor durumda bırakıyordu. Çünkü ürettikleri malı beklediklerinden daha düşük fiyattan satmak zorunda kalmaktaydılar.

Böyle bir durumla karşı karşıya kalan bir üretici genelde put opsiyonu satın alır. Kendisine put opsiyonu satan finansal kurumlar ise bu pozisyonlarını açığa satış yaparak ‘‘hedge ederler.’’

Demek ki put opsiyonlarına gelen talep sonunda altın piyasasına bir çeşit satış getirir.

Fiyatlarda düşme olasılığı azalınca altın üreticileri şimdi put opsiyonu almaktan vazgeçiyorlar.

Aksine call opsiyonları yazmaya başlıyorlar. Bu da piyasaya yeni bir talep gelmesi ile eşanlamlı.

SONUÇ

Piyasaları iyi bilen çevreler, altın talebinin bir miktar artmasını, piyasaya gelen satışların bir miktar düşmesini bekliyor.

Bu nedenle beklenti, altın fiyatlarının yukarı gitmesi yönünde.

---