1994'ten kalma bazı dersler

Salih NEFTÇİ

Zor bir hafta başlarken siyasetçilere büyük bir sorumluluk düşüyor.

Siyasetçiler kararlı davranır, gerekli tedbirleri vakit geçirmeden alırlarsa, tehlikeli durum asgari zararla atlatılır.

Çekingen davranılır, yanlış yapılırsa işler daha karmaşık hale gelir.

YANLIŞLAR DİZİSİ

1994'te piyasaların karışması, tümüyle içeride yapılan yanlışlardan kaynaklanmıştı.

Uluslararası koşullarda herhangi bir olumsuz gidiş yoktu. Aksine.

1994 krizinin bir nedeni ‘‘hırs’’tı. Bu o zamanlar fazla tartışılmadı ama bugünle herhangi bir ilgisi yok. Bir kenara bırakalım.

Bir diğer neden ‘‘bilgisizlik’’ idi.

Buna:

‘‘Yapılanlarla piyasalar arasındaki ilişkilerden haberi olmama sendromu’’ da diyebilirdiniz.

Aslında böyle durumlarda ‘‘bilgisizlik’’ kendi başına fazla zararlı değil. Uzmanlara sorarsınız.

İNAT

Ama 1994'te siyasetçiler bazı şeyleri yapmayı kafaya koymuşlardı. Siyasi nedenlerden. Kendilerine, olayın piyasalar üzerindeki etkisi hatırlatılıyor.

Yapma, etme! deniyordu.

Ama ‘‘dinleyen mi’’ vardı.

Yapılanlarla piyasalar arasındaki ilişkiyi görmek için bir analiz yapmak şarttı. Ama analiz dediğiniz ‘‘soyut’’ şey.

Adeta, bir dizi ‘‘laf’’.

Ekonomi yönetiminde dinleyen olmamıştı.

Taa ki... İlişki somuta dönüşene kadar.

YETERSİZ TEPKİ

Aslında 1994 krizinin en ilginç yönlerinden bir diğeri, işler somutlaşmaya başladıktan sonra yaşandı.

Bir çalkantı başlamıştı. Ekonomi yönetimi olaya ciddiyetle yaklaşsa, olay yine de hafif atlatılabilirdi. Ama gidişin ciddiyeti kriz başladıktan sonra da anlaşılamadı.

Hatırlayın:

Birkaç göstermelik tedbir alınmış, bunlar bir ‘‘paket’’ diye sunulmuştu.

1994'te piyasaların kontrolden çıkması bu davranıştan sonra olmuştur.

Çünkü bu gibi olaylar ekonomi yönetiminin gelişmelerden ne kadar habersiz olduğunu piyasalara gösteriyor.

Güven kaybettiriyor.

AKILDA KALAN

1994 krizinden akılda kalanlardan bir diğeri de bazı yöneticilerin piyasaları önemsemeyen, gereksiz söylemleriydi.

Bunlar şimdi unutuldu.

Akılda...

... sadece sondaki gözyaşları kaldı.

SONUÇ

Ekonomi yönetimi dışarıdan kaynaklanan bu seferki kargaşada olayların üzerine gecikmeden, kararlı bir şekilde gidiyor. Gereksiz söylemleri bir kenara bırakıyor. Her adımı uzmanlara danışarak atıyor.

Aksi nasıl düşünülür?

---