Türkiye’nin ilk Yapay Zekâ Mühendisliği programı

Bugün Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Öğretim üyesi Doç. Dr. Erkut Erdem bu programın detaylarını bizimle paylaşıyor. Erkut Hoca günümüzün en dikkat çeken problemleri arasında yer alan yapay görme, makine öğrenmesi ve doğal dil işleme gibi alanlarda çalışmalarına devam eden değerli bilim insanlarımızdan.

Şahver: Kendinizi ve şu andaki projelerinizi kısaca tanıtır mısınız?

Doç. Dr. Erkut Erdem: 2010 yılından itibaren Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışıyorum. Çalışmalarım genel olarak yapay görme ve makine öğrenmesi alanlarında ama son yıllarda özellikle doğal dil işleme ile yapay görme yöntemlerinin bir arada kullanılmasını gerektiren farklı problemler ile ilgileniyorum. Şu an Koç Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde çalışan bir de ikiz kardeşim var. Aykut (Erdem) ile birlikte bu konularda ortak projeler yürütüyoruz.

Şahver: Dünyada hangi ülkelerde yapay zekâ mühendisliği bölümü var? 

Doç. Dr. Erkut Erdem: Öncelikle Hacettepe’de yeni bir bölüm kurmadık. Yaptığımız, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü altında, bu sefer tamamen yapay zekâ konusuna odaklanan ikinci bir lisans programı açmak oldu. Bu bakımdan Türkiye’deki diğer örneklerinden biraz farklılaşıyoruz. 

A.B.D’de yapay zekâ lisans programlarının görece yakın tarihlerde açıldığını söylebilirim. Carnegie Mellon University (CMU) Yapay Zekâ lisans programına öğrenci almaya 2018 yılnda başladı, Massachusetts Institute of Technology (MIT) de School of Computing adıyla kuracağı yeni fakültede benzer planlarının olduğunu duyurdu. Kanada’da lisans seviyesinde yapay zekâda uzmanlaşma imkânı sunan lisans programları sayısı fazla olmasa da var. Avrupa bu noktada biraz daha farklı bir konumda. İngiltere’de University of Edinburgh, University of Birmingham, University of Sheffield gibi bilindik üniversiteler Bilgisayar Bilimleri bünyesinde Yapay Zekâ ve Bilgisayar Bilimleri lisans programlarını görece uzunca bir zamandır yürütüyor. Hollanda’da da benzer programlar var. Uzak Doğu ve Çin’in de bu konuda adımlar attığını söyleyebiliriz.

Yapay Zekâ Mühendisliği programımızı geçen yıl duyurmamızın ardından Türkiye’deki iyi üniversiteler de bu konuda bazı girişimlerde bulundu. Örneğin, bu yıl İTÜ ve Bahçeşehir Üniversitesi yapay zekâ ve veri bilimleri alanında lisans eğitimi verecek yeni bölümler kurdular ve öğrenci aldılar. ODTÜ, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü lisans programı altında yapay zekânın yer aldığı farklı uzmanlık alanları belirlediğini duyurdu.

Şahver: Yapay Zekâ Mühendisliği programı hakkında kısaca bilgi verir misiniz? Staj bölüm programında nasıl yer alıyor? Öğrenciler hangi şirketlerde staj yapabilir?

Doç. Dr. Erkut Erdem: Yapay Zeka Mühendisliği’nde bir öğrenci, temel bilim derslerinin yanı sıra 4 zorunlu, 7 ileri seviye yapay zeka dersi ve 5 alan dışı seçmeli ders alacak. İlk yıl Bilgisayar ve Yapay Zekâ Mühendisliği programlarına kayıtlı öğrenciler ortak bir müfredatı takip ediyorlar. Yapay Zekâ Mühendisliği programına kayıtlı öğrenciler, yapay zekâ alanında uzmanlaşmaya hemen ikinci sınıfta başlayacaklar. “Yapay Zekanın İlkeleri“, “Bilgisayarlar ve Etik“, “Yapay Öğrenmenin Temelleri“, ve “Veri Biliminin Temelleri“ gibi dersleri zorunlu olarak alacaklar. Bunun yanı sıra “Algı ve Dil”, “Büyük Veri ve Yapay Öğrenme”, “Medikal Yapay Zekâ” ve “Karar Verme ve Robotbilim” konularına odaklanan teknik seçmeli ders kümelerinden dersleri takip edecekler.

Öğrencilerimizin, 2. ve 3. sınıfın ardından iki zorunlu staj yapmaları gerekiyor. Yapay zekâya uygulamalarına olan ilgi düşünüldüğünde bilişim sektörünün her alanında yer alan şirketlerde staj yapma imkânları var. Buna ek olarak YKS yerleşmelerine bağlı olarak öğrencilerimizin ilk 15’i, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından Stajyer Mühendislik Programı kapsamında 1. sınıftan itibaren destekleniyorlar. Pandemi nedeniyle gerçekleştiremedik ama sektörün bilindik diğer şirketlerinden de benzer ilginin olduğunu söyleyebilirim.

Şahver: Bölümün öğretim kadrosu hakkında bilgi alabilir miyiz? Hacettepe’de yapay zekâ lisans programı kurmaya nasıl karar verdiniz?

Doç. Dr. Erkut Erdem: Bölümümü 24 öğretim üyesinden oluşuyor. Türkiye’deki en dinamik ve en yetkin kadrolardan birine sahibiz. Öğretim üyelerimizin büyük çoğunluğu yapay zekâ alanında çalışmaları olan veya kendi uzmanlık alanlarında yapay zekâ yaklaşımlarını kullanan araştırmacılardan oluşuyor. Yapay Zekâ Mühendisliği programımızı açmamızda bizi teşvik eden noktalardan biri de bu oldu.

Şahver: Şu anda bölümde okuyan öğrenci sayısı ve profilleri hakkında bilgi alabilir miyim? 

Doç. Dr. Erkut Erdem: Bilgisayar Mühendisliği Bölümü olarak 793 lisans ve 247 lisansüstü öğrenciye eğitim vermekteyiz. Yapay Zekâ Mühendisliği programımıza, geçen yıl kaydolan 31 öğrenciye bu yıl 25 öğrenci daha dahil oldu. Yapay Zekâ Mühendisliği, geçen yıl ilk kez açılmış bir program olmasına rağmen Hacettepe Üniversitesi’nin en yüksek puanla öğrenci alan programlarından biri oldu. Mühendislik Fakültesi içinde Bilgisayar Mühendisliği’nden sonra ikinci sırada yer aldı. Bu yıl da benzer bir resim karşımıza çıktı. Bölümümüzde yürüttüğümüz bu iki programın puanı daha da yükselirken, aralarındaki puan farkı da iyice azaldı. Bu sıralamalar, bu programa gelen öğrencilerin bilinçli bir şekilde tercih yaptıklarını işaret ediyor. Hepsi başarılı, istekli öğrenciler ve yapay zekâya duydukları ilgi üst düzeyde. 

Şahver: Bölümden mezun olan öğrencilerin kariyer planlamalarını nasıl öngörüyorsunuz? Hangi şirketler bu öğrencilere en çok ilgiyi gösterecektir? Bu bölümü öğrenciler neden tercih etmeli?

Doç. Dr. Erkut Erdem: Yapay zekâ alandaki araştırmaların sayısının her geçen gün baş döndüren bir hızla arttığını düşünürsek hem akademide hem de sektörde bu alanda yetişmiş bir iş gücüne ihtiyaç duyulduğunu belirtebilirim. Mezunlarımızın büyük bir çoğunluğunun eğitimlerine hem ülkemizdeki hem de yurt dışındaki lisansüstü programlarda devam edeceklerini düşünüyorum. Bir bölümü ise elbette bilişim sektöründe yapay zekâ konusunda yetkin mühendisler olarak çalışacaklar. Herhangi bir sektör adı bilerek belirtmiyorum çünkü yapay zekâ uygulamalarının her alana etki etme potansiyeli epey yüksek. Bu bakımdan önlerinin çok açık olduğunu söyleyebilirim.

Doç. Dr. Erkut Erdem’e yoğun çalışmaları arasında bizim için zaman ayırdığı için teşekkür ederim.