Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra yaşanan değişiklikler, hayatımızdaki merkezi yeri tartışılamaz olan mutfak kültürümüze de yansımış.
1844 yılında, yani ilandan 5 sene sonra Mehmet Kamil’in yazdığı ve Türkçe basılan ilk yemek kitabımız, "Melceüt-tabbahin" yani "Aşçıların Sağlığı" adıyla yayınlanmış. Yıllar sonra Cumhuriyetin ilan edilmesinin ardından "Alafranga ve Alaturka Nefis Yemekler" adı altında Rabia Hanım’ın yazdığı kitap ise Latin harfleriyle basılan ilk Türkçe yemek kitabı. Bu kitabın muhteşem önsözünden bir kısmı sizinle paylaşmak istiyorum: "Her asri kadının bilmesi lazım olan yemek ve tatlılardan bahseden bu kitabı, vatanıma hizmette bulunmak, vatandaşlarımın da yeni harfleri çabuk öğrenmeleri için yazdım. Zevcinizi veyahut pederinizi memnun etmek isterseniz, bu fırsattan istifade ediniz." Bu tavsiyeye bugün de hepimiz uyabiliriz: Kadın olsun erkek olsun, sevdiklerimizi memnun etmek için onlara kendi ellerimizle lezzetli yemekler pişirmekten daha iyi bir yol düşünemiyorum.
Portakallı papaz yahnisi
6 kişilik
Hazırlama süresi 20 dakika
Pişirme süresi
60 dakika
Malzeme listesi
á1 kg kuşbaşı dana eti (sotelik ya da taskebaplık)
áYarım su bardağı zeytinyağı ya da 50 gr tereyağı
á 15-20 adet arpacık soğan ya da 2 adet orta boy kuru soğan
á 10 diş sarmısak
á 1 adet portakalın kabuğunun rendesi
á 2 çay kaşığı tuz, karabiber
á 1 su bardağı portakal suyu
á 10-12 su bardağı sıcak su
á 1 çay kaşığı tarçın, yenibahar
á 1 çay kaşığı kırmızı toz biber
Sotelik ya da taskebaplık et, normal kuşbaşı etin yarısı büyüklüğünde olur. Sotelik eti orta boy bir tencereye aktarıp üzerine zeytinyağını (tereyağı da kullanabilirsiniz) koyup orta ısılı ateşin üzerine oturtun. Tahta bir kaşıkla sık sık karıştırarak etlerin rengi kahverengiye dönünceye kadar, 5-6 dakika kavurun. Üzerine arpacık soğanları ya da yarım ay şeklinde doğradığınız kuru soğanları ekleyip soyulmuş sarmısakları katın. Karıştırarak 5 dakika daha kavurduktan sonra tuz ve karabiberi serpin. Üzerine yaklaşık 10-12 su bardağı sıcak suyu ve rendelenmiş portakal kabuğunu aktarıp orta ısılı ateşte, tencerenin kapağı kapalı vaziyette, etler iyice yumuşayıncaya kadar pişirin. Tarçın, yenibahar, kırmızı pul biber ve portakal suyunu da ilave edip yemeği 10 dakika daha pişirin. Ocaktan alıp ve özellikle pilavla birlikte sıcak sıcak servise sunun.
Helva-yı Hakani
8 kişilik
Hazırlama süresi 10 dakika
Pişirme süresi
25 dakika
Malzeme listesi
á250 gr badem içi
á 250 gr tereyağı
á 1 su bardağı un
á 1 su bardağı buğday nişastası
á 1 su bardağı pirinç unu
á 2 su bardağı süt
á 1,5 su bardağı süzme bal
á 150-200 gr taze kaymak
á 2 yemek kaşığı gülsuyu
á 2 yemek kaşığı kayısı ya da portakal suyu
Bademleri sıcak suda 30 dakika kadar bekletin. Yumuşayan bademlerin kabuklarını soyup kenarda bekletin. Tereyağını orta boy bir tencerede orta ısılı ateşte kızdırın. Üzerine unu ekleyip tahta bir kaşıkla karıştırarak sararıncaya kadar kavurun. Üzerine buğday nişastası ve pirinç ununu ilave edip tahta kaşıkla karıştırmaya devam ederek 12-15 dakika kadar daha kavurun. Diğer taraftan, süt ve balı küçük bir tencereye aktarın. Tahta bir kaşıkla karıştırarak, bal iyice eriyinceye kadar ısıtın. Ballı sıcak sütü kavrulmakta olan unlu karışıma yavaş yavaş ilave edin. Sürekli karıştırmaya devam ederek 5 dakika daha pişirerek sütü malzemeye yedirin. Helva sütü iyice çekince tencerenin kapağını kapatıp, ocağın altını iyice kısarak 10 dakika kadar dinlendirin. Ocaktan alıp karıştırın. Sıcakken kaymağı parçalayarak ilave edip servis tabağına alın. Bademleri üzerine serpiştirip gül suyu, kayısı ya da portakal suyunu da gezdirin. Ilık hale gelmesini bekleyip servis yapın.