Bugün tarihin derinliklerine inebiliyorsak ve "yazılı tarih" denen şeyden bahsedebiliyorsak, bunda elbette ki yazıyı ilk bulan uygarlığın, Sümerler’in payı büyüktür.
Ancak, onları tarihte önemli kılan tek şey yazıyı bulmuş olmaları değildir. Onları milattan önceki devirlerden bugüne taşıyan ve bazı konularda başvuru kaynağı yapan şey bıraktıkları uygarlıktır. İşte bu uygarlığın bir parçası olarak onlar, ölmüş olan atalarının ruhlarını beslemeyi seçmişlerdir. Evet, besleme dedik, yanlış duymadınız. Her evde o evin atası diyebileceğimiz insanların gömülü olduğu bir mezar odası bulunurmuş. "Peki bu beslenme işi nasıl oluyordu" diye soracak olursanız; Sümerler atalarının beslenmeye ihtiyacı olduğunu düşünür ve evde yedikleri her öğünden atalarına da sunarlarmış. Yani yenen yemekten ölüleri için ayırır, yanında içecekleriyle birlikte mezar odasına götürürlermiş bu yemekleri. Evet, her evde bir mezar odası varmış ve Sümer inancına göre beslenmeyen ruhlar ayağa kalkar, evin içinde ya da sokaklarda dolaşırmış. Hatta bu aç kalan ruhların zaman zaman saldırgan olabileceğine de inanıyormuş Sümerler. Bunun için de atalarını besleme işini çok önemser ve ellerinden geldiği kadar ihmal etmemeye çalışırlarmış. İnsanların açlıktan ölebildiği bir devirde ölmüş insanların beslenmesinden bahsetmek biraz ironik oldu biliyorum ama okudukça anlıyorum ki tarih denen şey zaten ironilerle dolu.
İçli köfte kroket
Malzeme listesi
á 500 gr. köftelik orta yağlı kıyma
á 2 çay bardağı ince bulgur
á Yarım çay bardağı irmik (un da kullanabilirsiniz)
á 1 çay bardağı dövülmüş ceviz
á 1 adet orta boy kuru soğan (rendelenmiş)
á 1 adet yumurta
á Yarım yemek kaşığı tatlı biber salçası
á 1 çay kaşığı tuz, kimyon, karabiber
Sos için;
á 1 çay bardağı sıvıyağ
á 4 yemek kaşığı domates püresi
á 1 diş sarmısak
á 1 yemek kaşığı zeytinyağı
á 1 çay kaşığı kuru nane veya kuru fesleğen
á İsterseniz 1 çay bardağı ceviz içi
6 kişilik
Hazırlama süresi 25 dakika
Pişirme süresi
20 dakika
Derin bir kaba koyduğunuz bulgur ve irmiği 1 su bardağı ılık suyla ıslatın. Kabarmaları için 10 dakika kadar suda bekletin. Üzerine kıyma, rendelenmiş kuru soğan, salça, yumurta, ceviz ve tuzu ilave edip diğer baharatları da serpiştirdikten sonra 4-5 dakika yoğurun. Üzerini kapatıp buzdolabında 10 dakika kadar bekletin. Hazırladığınız bulgurlu hamurdan kabuklu ceviz büyüklüğünde parçalar koparıp yuvarlayın ve yuvarlak parçalara avuçlarınız arasında mekik şekli verin. Köfteleri ya sıvıyağda kızartın ya da bol tuzlu kaynar suyun içinde 8-10 dakika haşlayıp süzün. Diğer taraftan; sosu hazırlamak için, zeytinyağını orta boy bir tavada kızdırın. Domates püresi, sarmısak, sıvıyağ ve naneyi tavaya aktarıp orta ısılı ateşte 4-5 dakika pişirip ocaktan alın. Üzerine ince çekilmiş ceviz içini ekleyip karıştırın. Köfteleri yanlarına sos koyarak servise sunun.
Haşhaşlı dizmana
Malzeme listesi
á 1 su bardağı ılık süt
á 1 yemek kaşığı toz kuru maya
á 1 çay bardağı yoğurt
á 1 su bardağı sıvıyağ
á 2 çay kaşığı tuz
á 1 yemek kaşığı tozşeker
á Alabildiğince un
Ayrıca;
á Yarım su bardağı haşhaş
á 1 su bardağı eritilmiş tereyağı
10 kişilik
Hazırlama süresi 25 dakika
Pişirme süresi
40 dakika
Ilık sütü derin bir kaba koyup toz mayayı ekleyin. Yoğurt ve sıvıyağı ilave edip 1 dakika kadar çırparak mayayı eritin. Üzerine tozşeker ve tuzu da aktarıp elinizle karıştırın. Unu da yavaş yavaş ilave ederek kulak memesi yumuşaklığında ve ele yapışan bir hamur elde edinceye kadar yoğurun. Üzerini nemli bir peçeteyle örtüp oda sıcaklığında 30 dakika kadar bekletin. Hamur bu süre içinde iyice mayalanıp kabaracaktır. Mutfak tezgahına un serpiştirin. Hamuru 8 eşit parçaya bölün. Hamur parçalarını yarım santim kalınlığında ve 30 santim çapında olacak şekilde açın. Üzerlerine eritip ılıttığınız margarini gezdirip haşhaş serpiştirin. Yufkaları ortadan ikiye kesip uzun kenarlarından başlayarak sıkı rulolar halinde sarın. Ruloları 2-3 santim boyunda parçalar elde edecek şekilde dilimleyin. Geniş yuvarlak bir tepsiyi yumuşamış margarinle iyice yağlayın. Rulo parçalarını bu tepsiye dik şekilde ve birbirlerine yapışacak biçimde yerleştirin. Hamur pişerken kabaracağı için üzerlerine çok fazla bastırmanıza gerek yoktur. Ruloları oda sıcaklığında 20 dakika daha bekletin. Hamurları 5 dakika önceden 175 dereceye ve alt üst konuma ayarladığınız fırında, üzerleri altın sarısı oluncaya kadar, en az 35-40 dakika pişirip çıkarın. Sıcak haldeyken servise sunun.