"Hay hak! Perde kurduk, ışık yaktık / Gösterimiz gölge, hayal / Gerçeğin aynasıdır bu / Sanılmaya martaval / Bu perde, başka perde / Gölge oyunu perdesi / Karagöz’ü sevenlere / İşte Karagöz perdesi..."
Bu maniyle başlar Karagöz ve Hacivat. Fonda ise mutlaka bir müzik çalar. Bu başlangıç bölümü, bir ucuna gerilmiş sigara kağıdı bağlanan "nareke" adındaki kamış düdüğün sesiyle sona erer. Tef eşliğinde Hacivat çıkar sahneye ve onun giriş manisini söylemesiyle de oyun başlar. İkinci aşamada Hacivat, perde gazeline başlar. Bu gazelde mutlaka hem felsefi, hem de siyasi bir tema vardır. Daha sonra Hacivat, uyaklı bir beyit daha söyler ve nihayet Karagöz perdede belirir. Hacivat’la bir itiş-kakış... Hacivat kaçar. Karagöz yere uzanır ve başlar Hacivat’a verip veriştirmeye.
Ulaşılan kaynaklar Karagöz’ün 16’ncı yüzyıldan beri bilindiğini gösteriyor. Karagöz’le Hacivat’ın gerçek kişiler olup olmadığı da hep tartışma konusu olmuş. En yaygın inanış, Sultan Orhan zamanında, Hacivat’ın duvarcı, Karagöz’ün demirci olduğu. Bursa’da bir caminin yapımında çalışırken yaptıkları keyifli söyleşilerle diğer işçilerin çalışmalarını aksattıkları, o yüzden de idam edildikleri, söylentiler arasında... Evliya Çelebi’ye göre ise, Hacı Eyvad, Selçuklular zamanında yaşamış, Mekke’den Bursa’ya gidip gelen tanınmış biri. Karagöz ise İstanbul tekfuru Konstantin’in seyisi. Rivayet o ki, bu ikili bir araya gelip muhabbet etmeyi pek severmiş. Hayal-i zal sanatçıları da onların bu muhabbetlerini gölge oyunu olarak oynatmaya başlamışlar. Günümüz gençleri için yalnızca "tarihten bir yaprak"tır belki Karagöz ve Hacivat. Neyse ki, bu ikili Ramazan aylarında bazı TV kanallarında ya da Feshane’de eski Ramazan eğlencelerine atfen hazırlanan gösterilerde hálá karşımıza çıkabiliyor.
Sebzeli bonfile salatası
6 kişilik
Hazırlama süresi 20 dakika
Pişirme süresi
20 dakika
Malzeme listesi
á 6 adet bonfile
á 1 çay kaşığı tuz, karabiber
á 1 tatlı kaşığı hardal
á 6 adet ıspanak yaprağı
á 3 adet kırmızı dolmalık biber
Kızartmak için;
á 3 yemek kaşığı sıvıyağ
Sosu için;
á 2 adet domates
á 2 diş sarmısak
á 1 çay kaşığı tuz, karabiber
Bonfileleri bir buzdolabı poşetine koyup varsa et döveceği, yoksa bir çekiç yardımıyla inceltin. İncelttiğiniz bonfileleri tezgahın üzerine yan yana dizin. Üzerlerine tuz ve karabiber serpiştirip hardal sürün. Yıkayıp süzdüğünüz ıspanak yapraklarını bonfilelerin boyunda kesin. Dolmalık biberleri ayıklayıp boylamasına ikiye bölün. Küçük bir tencerede su kaynatıp biberleri kaynar suda 7-8 dakika haşlayın ve çıkarın.
Bonfilelerin üzerine bir sıra ıspanak yaprağı, bir sıra haşlanmış biber koyup uçlarından başlayarak rulo yapın ve üzerlerine kürdanı batırarak ruloların bozulmamasını sağlayın. Sıvıyağı bir tavada kızdırıp bonfileleri kızgın yağda önlü arkalı 2-3 dakika kızartın.
Üzerine rende domates, dövülmüş sarmısak, tuz ve karabiber ilave edip 10 dakika kadar pişirin. Üzerlerindeki kürdanı çıkarıp yanında haşlanmış ya da kızarmış patatesle birlikte servise sunun. İsterseniz bonfileleri dilimleyerek de ikram edebilirsiniz.
Kakaolu lokumlu krep bohçası
10 kişilik
Hazırlama süresi 20 dakika
Pişirme süresi
50 dakika
Malzeme listesi
Krep hamuru için;
á 3 adet yumurta (oda sıcaklığında beklemiş)
á 1 su bardağı ılık süt
á 1 çay kaşığı tuz
á 5 yemek kaşığı sıvıyağ
á 1 su bardağı un
İç malzemesi için;
á 10-15 adet fındıklı kuş lokumu (herhangi bir lokum cinsi kullanabilirsiniz)
á 1 çay kaşığı toz tarçın
á 3 çay kaşığı kakao
á Varsa 2 yemek kaşığı damla çikolata
Krebi yapmak için; yumurtaları derin bir kaba kırın. Tuzu ekleyip 1-2 dakika çırpın. Sıvıyağın 3 yemek kaşığı kadarını, ılık sütü ve unu ilave edip ayran kıvamında bir hamur elde edinceye kadar, 2-3 dakika çırpmaya devam edin. Hamuru oda sıcaklığında yaklaşık 20-25 dakika dinlendirin.
Krep tavasını ya da küçük boy bir teflon tavayı, kalan 2 yemek kaşığı sıvıyağa batırdığınız kağıt mendille yağlayıp tavayı orta ısılı ateşte kızdırın. Krep hamurundan Türk kahvesi fincanıyla 1 fincan alıp yakın mesafeden kızgın tavaya aktarın. Tavayı sallayarak krep hamurunu pasta tabağı büyüklüğüne getirin. Altı pişen krebi çevirip diğer yüzünü de pişirin.
Tavayı ara sıra yağa batırdığınız kağıt peçeteyle yağlayıp kreplerin hepsini pişirin ve üst üste koyarak bir tabakta biriktirin. Lokumları incecik doğrayıp derin bir kaba koyun. Tarçın ve kakaoyu katıp çatalla karıştırın. Varsa damla çikolatayı da katıp tekrar karıştırın. Hazırladığınız bu karışımı kreplerin içine paylaştırıp ağızlarını bohça gibi büzün. Krep bohçalarının ağzını maydanoz sapı ya da keten mutfak ipiyle bağlayın. Servise sunmadan önce fırında ya da fırın ızgarasında ısıtıp ılık hale getirin.