Geleneksel yaşamda ekmek

Ekmek deyince aklıma hep çocukluğumda kopiğini yemek için kardeşlerimle yarıştığım sıcak ekmekler gelir. Hani o, bazı yörelerde köşe, bazılarında kıyı, bazılarındaysa çehe denen ekmeğin o sivri, uç kısmına bizim oralarda kopik denir.
Anılarımı şöyle bir kurcaladığımda, ekmekle ilgili aklıma gelen bir başka şey de anneannemin ya da annemin yaramazlık yapıp düştüğümüzde kafamıza koyduğu çiğnenmiş ekmektir.
Ekmek günlük hayatımızın en vazgeçilmez parçalarından biri olduğu gibi, bazı durumları anlatmak için de çok kullanılır.
Acımasızlık durumu için “ekmeğinden etmek”, dürüstlüğü ifade etmek için “ekmeğini alın teriyle kazanmak”, azmi ve çalışkanlığı anlatmak için “ekmeğini taştan çıkarmak” deyimleri kullanılır. Ayrıca “ekmeğini paylaşmak”, “çok ekmeğini yemek”, “ekmek kapısı” gibi deyimler de konuşma dilimizin parçası olmuştur.
Herkesin bildiği üzere ekmek bizim kültürümüzde yemekten önce gelir. Halen Anadolu’nun çeşitli yerlerinde “yemeğimizi yiyelim mi” yerine “ekmeğimizi yiyelim mi” denir.

EKŞİLİ MERCİMEK DOLMASI

6 KİŞİLİK
HAZIRLAMA SÜRESİ 20 DAKİKA
PİŞME SÜRESİ 35 DAKİKA

MALZEME LİSTESİ
* 200-250 gr salamura asma yaprağı
* 2 su bardağı yeşil mercimek
* 2 adet orta boy kuru soğan
* 4 adet taze yeşil soğan
* 1 demet dereotu
* 1 demet maydanoz
* 4 çay kaşığı domates salçası
* ½ su bardağı zeytinyağı
* 2 çay kaşığı tozşeker
* 2 çay kaşığı tuz, karabiber
* 1 çay kaşığı kırmızı toz biber
* 2 adet limonun suyu
* 2 su bardağı sıcak su

YAPILIŞI
İyice yıkadığınız mercimeği orta boy bir tencereye koyup üzerine çıkacak kadar suyla ve orta ısılı ateşte, mercimek yumuşayıncaya kadar pişirin. (Bu işlemi düdüklü tencerede daha kısa sürede yapabilirsiniz.) Haşladığınız mercimeği süzüp derin bir kaba aktarın.
Diğer taraftan, kuru soğanları soyup tavla zarı formunda doğrayın. Taze soğan, maydanoz ve dereotunu ayıklayıp yıkadıktan sonra incecik dilimleyin. Doğradığınız malzemeleri haşlanmış mercimeğin üzerine aktarıp karıştırın.
Tuz, karabiber ve toz kırmızı biberi serpin. Salça ve zeytinyağını da ilave edip tozşekeri katın. Hazırladığınız dolma harcını kaşıkla ya da elinizle iyice karıştırın.
Salamura asma yapraklarını kaynar suda 2-3 dakika tutup çıkarın. Yaprakları sıkıp tek tek açarak parlak kısımları dışarıya bakacak şekilde bir tepsiye yerleştirin. ıçlerine hazırladığınız mercimekli harçtan birer yemek kaşığı koyup dolma gibi sarın.
Geniş bir tencerenin dibine birkaç asma yaprağı serin. Üzerine sıkıca sardığınız dolmaları aralıksız olarak dizin. Üzerlerine limon suyunu gezdirip sıcak suyu da tencerenin kenarından aktarın. (Mevsimiyse dolmaların aralarına 7-8 adet can eriği de yerleştirebilirsiniz.)
Yemeği orta ısılı ateşte en az 30-35 dakika pişirip ılık ya da soğuk olarak servise sunun.