"Urfa dağlarında gezer bir ceylan. Gezme ceylan, bu dağlarda seni avlarlar. Anandan, babandan, yardan ayrı koyarlar"...
Türkü sever biri olarak en sevdiğim türkülerden biridir bu Urfa türküsü. Urfa deyince aklıma güzel yanık türkülerden başka yemekleri de gelir elbette. Çünkü bu kent tarihi ve doğal zenginliğinden başka, hatta onlardan daha çok mutfağıyla ilgimi çeker benim. Urfa mutfağı deyince akla ne gelir peki?
Sizi bilmem ama benim aklıma neredeyse Urfa’nın simgesi olmuş çiğköfte geliyor. Çiğköftenin öyküsü Hz. İbrahim’e kadar gider. Üstelik yukarıda yazdığım türküyle de bağlantılıdır. Nasıl mı? Bu, biraz da acıklı öyküyü hemen anlatayım efendim. Hz. İbrahim’in yakılacağı gün, bir avcı dağlara çıkar ve bir ceylan avlar. Eve getirdiği ceylanı, akşam yemeği yapması için karısına teslim eder. Ancak ortalıkta yemek pişirecek ateşin yanması için tek bir odun parçası bulunmamaktadır. Çünkü, yöredeki bütün odunlar Hz. İbrahim’in yakılacağı ateşe ayrılmıştır. Kadın çaresiz gözlerle birkaç dakika kocasına baktıktan sonra ceylanın budundan bir parça et alır. Bahçedeki taşın üzerine koyduğu et parçasını başka bir taşla ezmeye başlar. Yaratıcılığını kullanarak ete bulgur, tuz ve baharat ekler. Son olarak, yeşil soğan ve maydanozu da ilave ederek akşam yemeği bekleyen kocasını hayal kırıklığına uğratmamış olur.
Dediğim gibi, acıklı bir hikayedir çiğköftenin anlatılan öyküsü. Ama aynı zamanda Doğu insanının ve özellikle kadınının gücünü ve pratik zekasını göstermesi açısından da önemlidir. Madem ki, bir türküyle başladık söze, Urfa insanı yanık sesini de yediği yemeklere ve özellikle kullandığı bir baharata bağlar. Urfa’ya gidip sokaklarında dolaştıysanız dükkan önlerinde çuval çuval satılmayı bekleyen isottan bahsettiğimi de çoktan anlamışsınızdır.
patatesli midevi çorbası
8 kişilik
Hazırlama süresi 10 dakika
Pişirme süresi
35 dakika
Malzeme listesi
á 3 adet orta boy patates
á 1 adet orta boy kuru soğan
á 6 su bardağı sıcak su
á 1 çay kaşığı tuz, karabiber
á 3 yemek kaşığı zeytinyağı
Üzeri İçin;
á 4 adet köz biber (konserve)
á 1 tatlı kaşığı kuru nane
Öncelikle, orta boy bir tencereye, soyup dörde böldüğünüz patatesleri ve yine dörde böldüğünüz soğanı aktarın. Üzerine 6 bardak sıcak suyla beraber zeytinyağını da ekleyip orta ısılı ocağın üzerinde pişmeye bırakın. Patatesler iyice yumuşadığında tencereyi ocaktan alarak bir el blenderi ya da mutfak robotu yardımıyla patates ve soğanı çekip püre haline getirin.
Tencereyi tekrar ocağa koyup içine püre haline getirdiğiniz çorbayı ekleyerek kaynayıncaya dek pişirin. Çorba kaynayınca ocaktan alın. Şimdi de 1 adet konserve köz biberi yine robotta çekip, çorbaya ekleyin. Üzerine kuru naneyi de serpiştirip, sıcak olarak servise sunun.
Not: isterseniz, çorba için kullandığınız suyu yarıya indirip ölçüyü sütle de tamamlayabilirsiniz.
ısırganotlu sebze mücveri
Malzeme listesi
á 1 su bardağı dolusu karnabahar (100-150 gr brokoli de kullanılabilir)
á 1 adet küçük boy havuç
á 1 adet küçük boy kabak
á 2 su bardağı lor peyniri (veya rendelenmiş taze kaşar peyniri)
á 1 demet dereotu
á 4-5 yaprak ıspanak
á 1 adet yeşil soğan
á 1 su bardağı dolusu kuru ısırgan otu
á 5 yemek kaşığı kekun
á 1 çay bardağı süt
á 6 adet yumurta
á 1 çay kaşığı tuz, karabiber
Kızartmak için;
á 1 su bardağı sıvıyağ
8 kişilik
Hazırlama süresi 20 dakika
Pişirme süresi
20 dakika
Karnabaharın sapları kesilip, sadece çiçek kısmı kullanılacak. Nerdeyse 1 su bardağı dolusu veya yaklaşık 100-150 gr kadar karnabahar ya da brokoli çiçeği yeterli olacaktır. Karnabaharın çiçek kısımları keskin bir bıçakla ince ince doğranır. Kabak ve havucun dış yüzeyi hafifçe kazınıp yıkandıktan sonra rendelenerek karnabaharla karıştırılır. Yıkanıp ayıklanmış dereotu, yeşil soğan ve ıspanağın yaprak kısmı incecik doğranarak sebzelerin üzerine aktarılır. Son olarak kuru ısırgan otu da ilave edilir. Tuz ve karabiber serpiştirilip hamur yoğurur gibi hafifçe ovalanır. Diğer taraftan, yumurtalar başka bir derin kaba kırılıp üzerine süt eklenerek çatalla 1-2 dakika çırpılır. Un azar azar aktarılır ve lor peyniri ya da rendelenmiş kaşar ilave edilerek çırpmaya devam edilir. Hazırlanan sebzeler yumurtalı karışıma aktarılıp karıştırılır.
Kıvamının iyi olması için oda sıcaklığında 10-15 dakika bekletilir. Sıvıyağ geniş bir tavaya aktarılıp kızdırılır. Mücver harcından bir yemek kaşığı kadar alınıp tavaya aktarıldıktan sonra kızgın yağda önlü arkalı kızartılır. Kızaran mücverler kağıt havlu üzerine koyularak yağı emdirilir. Sıcak ya da ılık olarak servise sunulur. İstenirse üzerine sarımsaklı yoğurt da gezdirilebilir.