Hayatları kilitleyen kapılar

Hürriyet Daily News’in tercrübeli foto muhabiri Selahattin Sönmez, mesleği gereği çoğu hareketli pek çok görevde fotoğraf çekiyor. Sönmez, Ankara’da son dönemde daha da artan eylemler, gösteriler, ufak tefek çatışmalarda boynunda makinesi, yüzünde gaz maskesi sokaklarda çalışıyor. Mesleğinin getirdiği bu hareketliliğin arasında fotoğrafa olan tutkusu ile bambaşka bir belgesel çalışmaya da imza atıyor Selahattin Sönmez; kapılar, kilitler ve tokmaklarını 5 yıldır fotoğraflıyor.

300 FARKLI YAPIDAN KARELER

Foto muhabiri olarak Türkiye’nin bir çok bölgesinde görev yaptığını, gittiği yerlerde gezdiği yapılarda kapıların dikkatini çektiğini söyleyen Sönmez, “Bir kaç fotoğrafla başladı. Önünden yavaşça geçip gittiğimiz kapılara daha dikkatli bakınca her birinin farklı yapısı, özellikleri, sahip olduğu kültürel değerleri ile bir şeyler anlatıyordu sanki. Gün geçtikçe daha da dikkatimi çekmeye başladı. Şimdi 300’ün üzerinde yapının kapılarının fotoğrafı var” sözleriyle çalışmasını anlattı.

HAYATIMIZDAKİ KAPILAR

Ankara, İstanbul, İzmir ve Beypazarı, Kazan, Kızılcahamam, Ürgüp, Kapadokya, Şirince gibi bir çok bölgede kapıları fotoğrafladığını öğrendiğim Selahattin Sönmez, kapılarının hikayesini ve onun için ifade ettiklerini Selahattin Sönmez’in sözlerini aynen aktararak iletiyorum:
“Kapalı kapılar var hayatımızda, nicedir açmadığımız, bilerek kapattığımız, üstüne kör bir kilit vurduğumuz kapılar. Bazen açmaya korktuğumuz, bazen arkasındakilerle yüzleşmekten çekindiğimiz kapılar. Bazen yenilgimiz, bazen cesaretimizdendir kapıları kapatmak. Kapıların ardında kalan hayatlar. Hayatları kilitleyen kapılar.

KADIN VE ERKEK İÇİN AYRI SES

Fotoğraflarımda en dikkat çeken kapıların tokmakları. Kapı tokmakları bir dönem kapı zillerinin çok ötesinde işlev görüyordu. Amacı içeriye ses duyurmak olan tokmaklar yalnız bu fonksiyonları nedeniyle değil; taşıdıkları estetik değerleriyle de belli bir devrin sanat ve zevkini, estetik anlayışını dile getiren önemli unsurlar. Kimine göre bunların sanatsal değerleri, sınıflandırmalarından çok daha ayrı bir nitelikle ele alınmıştır, kimine göre ise sadece fonksiyonları nedeniyle gündeme gelmiş.
Ev sahibinin zevkinin yanı sıra ekonomik durumunu da belirttiği gibi, bazı yörelerde gelen konuğun cinsel kimliğini de belli edecek şekilde düşünülmüş ve kullanılmış. Kapı üzerindeki küçük kısa tokmağı çaldığınızda evin sahibi bir bayanın geldiğini, büyük tokmağı çaldığınızda ise erkek geldiğini hemen anlıyordu.

EN YAYGINI HANIMELİ

Eski kapılarda dövme demir ya da tunç döküm kapı tokmakları dikkat çekiyor. Döküm olanlar daha süslü ve çok çeşitli biçim ve desenlere sahip. Dövme demirden yapılanlar ise genellikle çok sade olmalarına karşın hem elemeği hem de bazı yörelerde çok üstün işçiliğe sahip. Günümüzdeyse artık tokmak sayılmasa da modern kapı çeşitleri üzerinde tokmak görevini gören ve daha çok pirinç veya tunç alaşımdan yapılan aparatlar var. Bunlar, zilin yanında süs gibi kalıyor artık. Anadolu’da en yaygın kapı tokmağı gözlemlerime göre “hanım eli “ biçimli olanıdır ki herkesin gözünde kolayca canlanacaktır.

Selahatin SÖNMEZ KİMDİR?

Sivas Yıldızeli Tayalan Köyü’nde 1972 yılında dünyaya gelen Selahattin Sönmez, 1988 yılında Ankara’ya yerleşti. 1989 yılında Ankara Ulus Gazetesi’nde arşiv sorumlusu olarak çalışan Sönmez, 1990 yılında Günaydın Gazetesi Ankara bürosu fotoğraf servisinde çalışmaya başladı.1994 yılında Yeni Günaydın Gazetesi’ne, 1995 yılında da Evrensel Gazetesi’ne geçen Sönmez, 1996 yılında çalışmaya başladığı Hürriyet Daily News’te foto muhabiri olarak mesleğini sürdürüyor. Cağdaş Gazeteciler Derneği, Parlamento Muhaabirleri Derneği, Türkiye Foto Muhabirleri Derneği ve Ankara Gazeteciler Cemiyeti üyesi Selahattin Sönmez evli ve bir çocuk babası. Selahattin Sönmez’in çoğu meslek örgütlerinin düzenlediği yarışmalardan olan 30’un üzerinde fotoğraf ödülü var.