Fotoğrafın ustasına veda

İlk fotoğraf makinesini 1949 yılında alan usta isim, 67 yıllık sanat hayatına yüzlerce sergi ve onlarca kitap sığdırdı. Ardında ulusal ve uluslararası ödüller bıraktı.
38 yıl önce Ankara’da ‘renkli fotoğraf çekim sonrası hizmetleri’ konusunda Türkiye’nin en önemli baskı merkezlerinden biri olan Fırat Color’ı kuran Sıtkı Fırat, geçtiğimiz cumartesi günü Kocatepe Camisi’nde düzenlenen törenin ardından Cebeci Asri Mezarlığı’ndaki aile kabristanına defnedildi.

KÜLTÜR VE SANAT BÜYÜK ÖDÜLÜ ALDI

2011’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı 4 fotoğrafçıya ‘Kültür Sanat Büyük Ödülü’ verdi. Sıtkı Fırat, Ara Güler, İzzet Keribar ve Sabit Kalfagil’le birlikte bu ödülü alan ustalardan biri oldu. Bu büyük ustayla iki yıl önce “Sıladan Gurbete Fotoğrafın Ardında Altmışbeş Yıl” adlı kitabı nedeniyle yaptığımız sohbette fotoğrafı ve Ankara’yı konuşmuştuk.

DEVLET ARŞİVLERİNDE BİNLERCE FOTOĞRAF

O zaman 85 yaşındaydı Sıtkı Fırat. Fotoğraf sayesinde, dünyasını vizörden görüp, deklanşöre dokunarak kalıcı kıldığını anlatmış fotoğraflarında hayatın başında yıllarını verdiği resim sanatının etkisinin büyük olduğunu söylemişti. 1960 yılında Ankara’ya yerleştiğini anlatıp, devlet arşivlerinde binlerce fotoğrafının olduğunu ve çektiği karelerin yıllarca tanıtımlarda kullanıldığını aktarmıştı.

FOTOĞRAFI SANAT YAPAN ÇEKENDİR

Ankara’nın ilk renkli baskılarını yapan Fırat Color’ın hikayesini ise, “1978 yılında Almanya’da Photo Kina’ya giderek incelemeler yaptım. Renkli fotoğrafın yeni yeni yaygınlaştığı yıllardı. Ama Ankara’da profesyonel anlamda standardı olan bir laboratuvar yoktu. Bu açığı kapattık. Oğullarım Aykut ve Artuk bu işin başında” diye anlatıp hala Türkiye’nin dört bir yanından renkli ve negatif filmlerin banyo için buraya geldiğini söylemişti.
Fırat, dijital fotoğrafa ise “Fotoğrafın kendisi zaten sanat değildir. Fotoğrafı sanat yapan fotoğrafı çeken kişidir, onun fotoğrafa, çektiği konuya bakışıdır, entellektüel birikimidir. Fotoğraf bilgisayarlarda yapılmaya başlayınca gerçekliğini kaybetti. Bu da bir sanat belki ama adı fotoğraf olmuyor bence. Böyle değerlendirmek lazım” sözleriyle tepki göstermişti.

KÖY ÖĞRETMENLİĞİNDEN ZİRVEYE UZANAN HAYAT

KISACA SITKI FIRAT

Erzincan Kemaliye’de doğan Sıtkı Fırat, ilkokul, ortaokul ve Öğretmen Okulu’nu İstanbul’da okudu. Anadolu’da bir yıl köy öğretmenliği yaptıktan sonra Gazi Eğitim Enstitüsü Resim-İş Bölümü’nde fotoğrafla tanıştı. Fotoğraf eğitimini aldığı Şinasi Barutçu’dan etkilenerek, 1949’da fotoğraf çekmeye başladı. Resim öğretmeni olarak çalıştığı Diyarbakır ve Ankara Öğretmen Okulları’nda fotoğraf kursları açtı. Gazi Eğitim Enstitüsü’nde Öğretim Üyesi olarak resim ve fotoğraf eğitimi verdi. 1977 yılında emekli oldu. 1978 yılında Fıratcolor’u kurdu. Fırat’ın fotoğrafladığı Türkiye’nin doğası ve kültürel zenginlikleri değişik dergilerde, takvimlerde, ülke tanıtımlarında kullanılan broşürlerde ve afişlerinde yayınlandı.

YÜZLERCE SERGİ ONLARCA ÖDÜL VE KİTAP

Türkiye’nin en önemli fotoğraf ustaları arasında yer alan Sıtkı Fırat, 87 yıllık yaşamına yüzün üzerinde fotoğraf sergisi sığdırırken çalışmaları dünyada ve ülkemizde birçok önemli ödüle layık görüldü. Hayatıyla 2011 yılında TRT’de yayınlanan belgesele konu olan Sıtkı Fırat, 30’u aşkın ülkeyi gezerek fotoğrafladı. Dünyanın farklı coğrafyalarında sergileri açıldı. “Türkiye”, “Memleketim”, “Doğu Karadeniz’in Güzellikleri”, “Ormanlarımız ve güzellikleri” “Yurttan ve dünyadan yansımalar” akıllara kazındı. 1998 yılın da TÜRKSAV tarafından “Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” aldı. 2004 yılında FSK tarafından “Fotoğrafta 50. Yıl Onur ödülü” verildi. 2001 yılında FIAP tarafından “Yılın Duayen Sanatçısı”, 2005 yılında Sanat Kurumu’nca “Yılın Fotoğraf Sanatçısı” seçildi. 55. Fotoğraf yılı dolayısı ile Kültür Bakanlığı’nca başarı plaketi verildi. 2011 yılı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı. Fotoğraflarından oluşan onlarca prestij kitabı var.