Dünyadan kadın öyküleri Türkiye’de

Bu önemli yarışmaya her yıl dünyanın dört bir yanından foto muhabirleri eserlerini gönderiyor. Örneğin geçtiğimiz yıl 130 ülkeden 4 bin 66 fotoğrafçıdan 64 bin 823 fotoğraf bu organizasyonda dereceye girebilmek için yarıştı. Böyle olunca World Press Photo Vakfı, dünyanın güçlü fotoğraf arşivlerinden birinin de sahibi konumunda. Her yıl sergileri dünyayı dolaşan organizasyon bu yıl Hollanda Krallığı’nın talebi ile farklı bir sergi organize etmiş. 5 kıtada düzenlenen “Değişimi Esinleyen Kadın Öyküleri” sergisi çarpıcı fotoğraf hikâyeleri ile Ankara ve İstanbul’a da taşındı. World Press Photo’da 2000 ve 2021 yılları arasındaki ödüllü fotoğraflardan seçilen karelerden oluşan sergide, kadınların karşı karşıya kaldığı zorluklar ve bu zorluklar karşısındaki duruşlarını anlatan eserler sunuluyor. Cinsiyetçilik, cinsiyet temelli şiddet, üreme hakları ve eşit fırsatlara erişim gibi konulara odaklanan sergi 3 hafta boyunca İstanbul’da İfsak Galeri’de, Ankara’da ise Armada Galerim’de gezilebilir.

65 YILLIK ARŞİVDEN ŞAŞIRTICI BİLGİLER

Bu önemli sergiyi ve hikâyesini serginin küratörü Martha Echevarria ile konuştuk. World Press Photo Vakfı’nın 1955 yılından bu yana düzenlediği yarışma sayesine 65 yıllık muhteşem bir arşive sahip olduğunu dile getiren Martha Echevarria, Hollanda Kraliyeti’nin isteği ile 5 kıtada dünyanın önemli kentlerinde insanlarla buluşan bu sergiyi hazırladıklarını söyledi. Sergide 13 ülkeden 8’i kadın 17 foto muhabirinin çarpıcı fotoğraflarının sunulduğunu belirten Echevarria, “Proje için arşivimizi taradığımızda gördük ki kadınların yarışmamıza katılım oranı çok düşük. 65 yılda yalnızca 5 kadın yarışmamızın büyük ödülünü kazanmış. Karşılaştığımız bir başka şaşırtıcı durum ise arşivimizde toplumsal şiddet, üreme hakları ve cinsiyetçilik gibi konulara ilişkin en erken fotoğrafın 2008’e ait olması yani öncesinde buna benzer haklar sorun olarak bile görüşmemiş. İşin acısı fotoğraflarda sözü edilen konular hala canlılığını koruyor” diye konuştu.

CİNSİYET EŞİTLİĞİNİ ÖNEMSİYORUZ

Toplumsal cinsiyet temsili dengesizliğinin foto muhabirliğinde de belirgin olduğunu ifade eden Martha Echevarria, “2020 verilerine göre dünyanın en çok okunan sekiz gazetesinde yayınlanan ana fotoğrafların ortalama yüzde 20’sini kadınlar çekiyor. World Press Photo yarışmasına katılımda da durum benzer. Oysa dünyanın çeşitli ve dengeli temsili için kadın bakış açısına ihtiyacımız var” dedi. Hollanda’nın Ankara Büyükelçiliği Büyükelçi yardımcısı Walter Oostelbos ise “Maalesef dünyada her üç kadından biri yaşamları boyunca fiziksel veya cinsel tacize uğruyor. Buna Hollanda da dahil. Bu büyük bir sorun. Uluslararası bu kampanya ile her türlü cinsiyete dayalı şiddetin ortadan kaldırılması için çağrıda bulunuyoruz” dedi.

TESETTÜR YASAĞININ GETİRDİĞİ BOĞULMA VAKALARI

Zanzibar’daki Muyuni Plajı açıklarında Hint Okyanusu’nda tam boy mayoları ile yüzmeyi ve kurtarma yapmayı öğrenen kadınların fotoğrafları ile ABD’li Anna Boyiazis, insan serisinde ikincilik ödülü kazandı. Kadınların yalnızca tesettürle denize girebilmesine izin verilen Kuzey Zanzibar’da yüzme öğrenemiyor ve boğulma oranları çok yüksek.

BU FOTOĞRAF ERKEK KILIĞINDA ÇEKİLDİ

Kadın taraftarların stadyumlara girişinin yasak olduğu İran, FIFA’nın baskısı ile Haziran 2018’de Tahran’ın Azadi Stadyumu’nun sınırlı kadın gruplarını kabul etmesine izin verdi. Ancak çoğu maçta kadınlar statlara alınmıyor. Tutuklanma riskini göze alan kadın futbol taraftarları, stadyumlara girmek için erkek kılığına giriyor. İranlı kadın foto muhabiri Forough Alaei, kendisine 2019 yılında spor öyküleri kategorisinde birincilik getiren bu kareleri çekmek için Tahran’daki Azadi Stadyumu’nda İran’ın Persepolis’i ile Japonya’nın Kashima Antlers’ı takımları arasında oynanan AFC Şampiyonlar Ligi Kupası maçını erkek kılığında girerek fotoğrafladı.

15 YAŞ KADINLIĞA GEÇİŞ KUTLAMASI

Latin Amerika kültüründe ‘Quinceañera’ genç kızların kadınlığa geçişinin kutlandığı on beşinci doğum günü. Bir kızın saflığını ve evliliğe hazır olduğunu gösteren geçiş ayininde aileler, gösterişli partiler veriyor. ABD’li Magnum foto muhabiri Diana Markosian, Küba’nın Havana kentinde on beşinci yaş gününü kutlayan Pura’nın 1950’lerden kalma üstü açık pembe bir arabada mahallesinde dolaşırken çektiği kareyle 2019 yılında Güncel Konular kategorisinde birinci oldu.

KÜRTAJ MÜCADELESİ

2019 yılında güncel konular kategorisinde foto muhabiri Olivia Harris’e birincilik getiren fotoğraf hikâyesinde ise İrlanda’da kadınların kürtaj mücadelesi konu alınıyor. 1983 yılından sonra tecavüz ve ensestten kaynaklı hamileliklerde bile kürtajın yasak olduğu ülkede her yıl 3 bin kadın kürtaj için İngiltere’ye seyahat ediyordu. Kampanya ve gösterilerle 2018 yılında ülkede kürtaj için referanduma gidildi. İrlanda nüfusunun yaklaşık üçte ikisi, kürtaj yasağının kaldırılması yönünde oy verdi. Bugün 12 haftadan kısa gebelikler için kürtaj İrlanda’da ücretsiz.

TACİZ VE TECAVÜZE KARŞI GÖĞÜS ÜTÜLEME

Göğüs ütüleme özellikle Kamerun’da, taciz ve tecavüzleri önlemeye yardımcı olacağı umuduyla, anneler veya kadınların ergenlik çağındaki kızlara yaptığı yaygın bir uygulama. Genç kızların göğüslerinin gelişmesi masaj yaparak veya baskı uygulayarak engelleniyor. Bu konuyu fotoğraflarına taşıyan Mısırlı foto muhabiri Heba Khamis ise kareleri ile 2018 yılında güncel konular kategorisinde birinci oldu.

SÖZÜNÜ TUTTU SAÇINI KESTİ

Arjantinli foto muhabiri İrina Werning’e Güney Amerika öyküler kategorisinde ödül getiren fotoğraflarda ise Buenos Aires’te COVID-19’un bitip okul başlaması ile uzun saçlarını kesme sözü veren 12 yaşındaki Antonella’nın hikayesini anlattı.

ERKEĞE ŞİDDETE KARŞI ÇIKTI

Reuters foto muhabiri Jonathan Bachman’a güncel konular kategorisinde birincilik getiren fotoğrafta ise 27 yaşındaki Lesha Evans, ABD’nin Louisiana kentinde siyah erkeklere yönelik polis şiddetine karşı düzenlenen mitingde kendisini kelepçeleyen polisler karşısında olduğu yerde dik koruyor. Protestoda gözaltına alınan Evans, o akşam serbest bırakılmış.