İzmir’e sallayanlara tavsiyeler

Yıllardır gördüğümüz film yeniden gösterimde anlayacağınız.
Tabii, sonuç odaklı çalışan iktidarın, işe yaramadığını göre göre İzmir’e dönük olarak hep aynı dili kullanması garip. Daha akıllısını bekliyor insan, ama nafile.
Nasıl bir dil bu dil? Algıda seçici bir kere. İşine geleni görüyor. Meseleleri çarpıtıyor. Koca koca kentlerle ilgili tehlikeli genellemeler yapıyor. Ortaya somut veriler koymuyor. En önemlisi de kendinden küstahlık derecesinde emin.
Birinci ezber... İzmir o kadar demokrat değil aslında! O kadar özgürlükçü de sayılmaz. Taşralaşmıştır hatta. Tamamen yanlış mı? Elbette hayır. Ama İzmir çok kültürlü bir liman kenti olarak hoş görüyü dokularında taşır zaten.
Sanki memleketin dört bir yanında demokrasi almış başını gitmiş, bir özgürlük, bir hoşgörü patlaması yaşanıyor da bir İzmir ıskalamış bunu!
Efendim, İzmirli ancak İstanbul’da yaşayabilirmiş özgürlüğü. İnsanın sorası geliyor:
Kardeş, sen İstanbul’un neresindensin? Fatih’ten mi, Bebek’ten mi, Sultanbeyli’den mi, Kuştepe’den mi, Etiler’den mi?
İkinci ezber nedir? İzmir’in ekonomisi geri gitmektedir. Hemen belirteyim, somut rakam vermezler bu konuda. Yine bin yıllardır merkez olan İstanbul ölçü alınır. Her yerin bir İstanbul olma düşü olduğu varsayılır.
Bu dil “akıllı ol” der İzmir’e. İzmir siyaseten doğru seçimi yapsa işler düzelecektir yani. Bu, düpedüz ayrımcılıktır aslında. Kandırmaca olup olmadığı da belli değildir. Ulaştırma Bakanlığı’nın özel ilgisi dışında İzmir’e yapılan muamele bellidir.
Bu köşeden defalarca tavsiye ettik. İzmir’le ilgili yazı yazacak, atıp tutacak olanın İzmir’e gelip gidiyor olması yetmez. Zihin açıcı, ezber bozucu okumalar yapması şart. Bu dil gerçekten sıktı artık.
İkinci tavsiyemse ekonomik verilere dikkatli bakılması... TÜİK harici verilere çok güvenemediğim için, www.tuik.gov.tr sayfasından bulduklarımı derledim.
En yeni veriler 2004-2010 kişi başı gayri safi katma değer rakamları. Bölgelere göre dağılımı ve 2004’ten bu yana değişimi tablolarda.
Çıkardığım sonuçlar:
* İzmir, 2004’ten 2010’a kadar Türkiye 6’ncısı. 2004’te 5’inciymiş.
* Türkiye ortalamasından %21 daha yüksek kişisel gelire sahip.
* İstanbul ile arasında 2633 $ fark var. Yaklaşık %25 ediyor bu.
* Ankara ile arasında 1207 $ fark var.
* İzmir hala Antalya, Adana, Mersin, Konya, Kayseri gibi yükselen illerin üzerinde.
* İzmir ve hinterlandı ilk 10’un içinde.
* Gelişmiş bölgeler grubunun içinde büyümesi biraz zayıf olmakla birlikte İzmir için çok dramatik bir durum yok.
* Bu dönemdeki gelir artışı İstanbul’a kıyasla %10 eksik kalmış.
* Aynı dönemde Manisa, Afyon, Uşak bölgesi %98’le Türkiye 2’ncisi olmuş büyümede.

Bölgeler Kişi Başına GSKD ($) Sıra
Türkiye 8,926
İstanbul 13,416 1
Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 12,128 2
Ankara 11,990 3
Bursa, Eskişehir, Bilecik 11,527 4
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 11,510 5
İzmir 10,783 6
Antalya, Isparta, Burdur 10,094 7
Balıkesir, Çanakkale 8,651 8
Aydın, Denizli, Muğla 8,524 9
Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 8,012 10
Zonguldak, Karabük, Bartın 7,952 11
Adana, Mersin 7,147 12
Konya, Karaman 6,777 13
Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 6,765 14
Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 6,673 15
Kayseri, Sivas, Yozgat 6,669 16
Kastamonu, Çankırı, Sinop 6,612 17
Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 6,765 18

2004-2010 arasındaki değişimler de böyle

2004 2010 %değişim
TR Türkiye 5.103 8.926 74,92

TRC3 Mardin, Batman, Şırnak, Siirt 1.853 4.531 144,53 1
TR33 Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak 4.042 8.012 98,22 2
TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan 2.048 4.055 97,98 3
TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari 1.877 3.712 97,76 4
TRA1 Erzurum, Erzincan, Bayburt 2.975 5.815 95,47 5
TR22 Balıkesir, Çanakkale 4.515 8.651 91,61 6
TR90 Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane 3.545 6.765 90,82 7
TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli 3.017 5.638 86,88 8
TRC1 Gaziantep, Adıyaman, Kilis 2.678 4.909 83,29 9
TR21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli 6.300 11.511 82,71 10
TR72 Kayseri, Sivas, Yozgat 3.635 6.639 82,65 11
TR71 Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir 3.674 6.673 81,62 12
TR83 Samsun, Tokat, Çorum, Amasya 3.549 6.444 81,56 13
TR63 Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye 3.155 5.724 81,44 13
TR62 Adana, Mersin 4.065 7.147 75,81 15
TRC2 Şanlıurfa, Diyarbakır 2.377 4.165 75,22 16
TR52 Konya, Karaman 3.887 6.771 74,21 17
TR51 Ankara 6.978 11.990 71,83 18
TR10 İstanbul 7.943 13.416 68,90 19
TR42 Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova 7.183 12.128 68,85 20
TR61 Antalya, Isparta, Burdur 6.048 10.094 66,90 21
TR41 Bursa, Eskişehir, Bilecik 6.930 11.528 66,35 22
TR31 İzmir 6.598 10.783 63,42 23
TR32 Aydın, Denizli, Muğla 5.320 8.524 60,23 24
TR82 Kastamonu, Çankırı, Sinop 4.178 6.612 58,25 25
TR81 Zonguldak, Karabük, Bartın 5.209 7.952 52,66 26

TÜİK, Bölgesel Gayrisafi Katma Değer, 2004-2010
TurkStat, Regional Gross Value Added, 2004-2010
(1) Yenilenen yıl ortası nüfus projeksiyonları kullanılarak güncellenmiştir.
Revised by the renewed mid-year population projections.

Son olarak belirtmek gerek. Bir kentin gelişmişliği sadece ürettiği katma değerden ibaret değil. Gelir dağılımından, yaşam koşullarına kadar pek çok başka faktör var.
Yazar İtalo Calvino der ki, “kentin senin sorduğun soruya verdiği cevap, oranın yedi harikasından önemlidir”.
İzmir genelde ülke ortalamalarının üzerinde yaşayan ve yaşayanına güzel cevaplar veren bir kent.

Açık teşekkür

GEÇEN hafta 50’li yaşların ortasına gelişimi kutladık. Eşim özenmiş, kitap şeklinde bir pasta yaptırmış. Kime? Reyhan Pastanesi’ne tabii...
Pastayı, ortasından geçen bordo kordonundan kıvrık sayfa ucuna kadar tarif etmiş. Sevgili Hatice Reyhan Kutlu da müthiş bir iş çıkarmış. Sanat yapmış. Herkes “Reyhan” olamıyor tabii.
Hayatımda üflediğim en heyecan verici pastaydı. İki özenli kadın sayesinde... Eşim Onur’a ve Sevgili Hatice’nin şahsında Reyhan’a teşekkürler...