Hasanağa enginarı zamanı

Görükle ve Hasanağa’da enginar hasadı yapılmaya başlandı. Önceki hafta bu köşede Hasanağa enginarının coğrafi işaret aldığının haberini vermiştim. Bu güzel haberin belediye veya Valilik tarafından henüz doğrulanmadığını, www.ci.gov.tr’de henüz başvuru aşamasında gözüktüğünü, en kısa zamanda sonuçlanmasını, Hasanağa enginarı olarak coğrafi işaret tescilinin bir an önce alınmasını umuyoruz.

İŞTE ENGİNARIN HİKAYESİ

Enginar denilince Bursa’da Hasanağa enginarı kadar Kazım Özcan ismi de bilinir. Onun ve Bursa enginarının hikayesi çok eskilere dayanır:
Hikaye 1890 yıllarında bugünkü Hamitler Mahallesi’nde Ziraat Mektebi’nin açılması ile başlıyor. Burada tarımsal kalkınma ve modern tarımın öğretilmesi amacıyla kurslar verilip, yörede bulunmayan sebze ve meyveler çiftçilere dağıtılır ve teşvik edilirmiş.

İLK KONSERVE FABRİKASI BURSA’DA

Hamitler ve Hürriyet’teki köylüler enginarı bu dönemde keşfeder. Üretimin artması ve gelişmesiyle birlikte, Bursalıların sevgiyle andığı bir çok ilke imza atan İhsan Cemal Antel, Cumhuriyet döneminin ilk konserve fabrikasını buraya kuruyor. Burada kurulan konserve fabrikası ile bölgede yetişen enginar burada üretilerek ülkenin dört bir yanına dağılıyor.
Hamitler Köyü’nden 1903 doğumlu Kazım Özcan 1930’lu yıllarda eşek sırtına yüklediği enginarları Kapalıçarşı’da, Koza Han’da satar. Sonrasında Ömer Özcan ve 3. kuşak torun Kazım Özcan enginarı kendi tarlalarında yetiştirip, ürün haline getirerek ticaretini yapmaya devam eder. Üç kuşaktır enginar ile geçimini sağlayan aile, sebze işleme teknolojileri ile donanımlı kendi üretim tesislerini Hamitler’de kuruyor. Tesislerde IQF teknolojisi ile dondurulan enginarlar, 12 ay boyunca başta oteller ve restoranlara olmak üzere pek çok lezzet noktasına ulaştırılıyor.
Bu hafta üçüncü kuşak Kazım Özcan enginarın sırlarını bizlerle paylaştı.

ENGİNAR ÇEŞİTLERİ

Bayrampaşa enginarı (Bursa enginarı bu cinstir ): İstanbul, Uluabat Gölü, Bursa ve Bilecik çevresinde yetişir. Mayıs ve haziran döneminde hasat edilir.
Sakız enginarı: Ege bölgesi, İzmir ve Urla’da yetişir. Mart ve nisan aylarında hasat edilir.
Kazım Özcan’ın söylediğine göre 4 boy enginar var.
Birincisi 3-5 cm olan en küçük boy. Ordöv tabaklarında gördüğümüz enginar.
İkincisi 5-7 cm orta boy olan meze boyu denilen çeşit. Meze ve ev tüketimine yönelik enginar.
Üçüncüsü 7-9 cm olan boy, lokanta ve otellere yönelik boydur.
Dördüncüsü ise 9 ve üstü olup, Jumbo boy diye bilinir. Niş bir tüketimi vardır.

ENGİNARIN PÜF NOKTALARI

Kazım Özcan, pazardan veya marketten temizlenmiş olarak aldığımız enginarı evde dondurmak istiyorsanız 3-4 dakika haşlayıp dondurulmasını tavsiye ediyor.
Kılçıklı enginar, zamanında hasat edilmeyen geç hasat edilen enginardır. İyi bir enginarın çanağı kalın olmalı. Enginarın ortası pembe olmayacak.
Saplı alacaksanız ise sapı kalın ve koyu yeşil olmalı.
Ben enginar kalbini çok severim. Özcan, bu çeşidin baby ve hibrit enginardan elde edildiğini belirtti. Bu tür enginarın çanağı olmuyor.
Enginarın ızgarasına ben de bayılırım, yurt dışında çok meşhur.
Enginarın çorbası, dolması, kuzu etli yemeği, zeytinyağlısı, iç baklalı çeşitleri yapılıyor. Almira Otel’in değerli şefi Necmettin Baştürk’ün orman meyveli nefis enginar tatlısı enginara başka bir kulvar açmış durumda.
Enginarın içeriğinde yer alan sinarin sayesinde enginar, bir nevi karaciğerin ilacı durumunda. Ortasındaki tüylü kısma gelene kadar bıçak kullanmaktan kaçının ve kararmaması için limonlu unlu suda 1-2 dakika bekletin.
Enginarın sadece göbeği değil, yeşil yaprakları da haşlanarak yenilebilir.
Enginar yemeği iyi çiğnenerek yenmeli ve pişirildiği gün tüketilmelidir. İçinde çok çabuk toksin oluşabileceğinden pişmiş enginar buzdolabında 24 saatten fazla bekletilmemelidir. Hemen pişirilmeyecekse tazeliğini koruyabilmek için sapları kesilmeden sapları aşağı gelecek şekilde su dolu cam bir kavanoz içinde kapak kapatılmadan bekletilebilir
Pazarlarda sadece su içinde soyularak bekletilenleri değil, bu işi bilerek yapanlardan alırsanız, vitamin ve mineral bakımından zengin olanı tercih etmiş olursunuz. Çünkü enginar çabuk bozulan bir sebze. Suda bekletmenin bile yöntemleri var.

DÜNYADA ENGİNAR

Dünyada tüketilen tüm enginarların yüzde 85’ini, Akdeniz ülkeleri üretiyor.
29 ülkede üretimi yapılan enginarda ilk sırayı 55 bin hektar alan ve 55 bin ton üretimle İtalya alıyor.
Dünya üretiminin yüzde 33’ünü karşılayan İtalya’yı, 240 bin ton ile Mısır, 166 bin 700 tonla İspanya, 127 bin 503 tonla da Peru izliyor.
Türkiye, 65 bin ton yıllık enginar üretim gerçekleştiriliyor.
Türkiye, 60 bin ton Çin ve 45 bin ton üretimi olan Fas’ın ardından dünyanın en büyük yedinci enginar üreticisi ülke konumunda.
Türkiye’de en fazla enginar üretilen bölge ise Ege Bölgesi. 25 bin ton enginar üretilen Ege, tek başına Türkiye’nin toplam talebinin yüzde 57’sini karşılıyor
İzmir’i, Bursa, Eşkişehir ve Bilecik takip ediyor
Enginarın, Mısır’dan ve Çin’den zaman zaman ithal edildiği oluyor. Bu nedenle alırken yerli enginar almaya özen gösterin.