Dünya Ozon ve Arabasızlık Günleriniz şimdiden kutlu olsun!

Takvime göre 16 Eylül’de “Dünya Ozon Günü” var, ama bundan henüz Türkiye’de pek çok kimsenin haberi yok. Ne yapmalı? Yetkililerimize bu önemli gün için bir çağrıda bulunsak mı? Ya da bu günün tüm dünya ile birlikte ülkemizde de halkı bilinçlendirmek için daha yaygın bir şekilde nasıl kullanılabileceğini anlatsak bir işe yarar mı? Yetkili ve ilgililerimizi buna ikna etmek için atmosferin üst seviyelerinde bulunan dost ozonun yararları ya da yazları büyük şehirlerimizi gri bir perde gibi saran yer seviyesindeki (“yaz sisi” de denilen) ozonun zararlarından mı biraz daha bahsetsek?..
16 Eylül 1987’de yaşamın dostu olan atmosferdeki ozon tabakasını kemiren kimyasal maddelerin azaltılmasını öngören Montreal Protokolü imzalandı. Bu nedenle 19 Aralık 1994 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Eylül’ü “Uluslararası Ozon Tabakasının Koruması Günü” olarak ilan etti. Böylece yıllardır Türkiye dahil Avrupa’yla birlikte birçok ülkede bu gün kutlanıyor. 2012 yılı Ozon Günü’nde ise Montreal Protokolü’nün 25. yılı kutlanacak. (Keşke Montreal Protokolü’nün bir benzeri küresel iklim değişikliği için de imzalanabilse de her sene imzalandığı günü “Dünya İklim Günü” olarak kutlayabilsek!)

OTOMOBİLİNİZİ BİR GÜN KULLANMAYIN

Belediyelerimiz de bu kampanyaya katılsa, şehir içinde çeşitli noktalara elektronik panolar koyarak ozon değerlerini halka gösterseler. Ya da Meteoroloji Genel Müdürlüğü yaptığı ozon sondajlarından elde ettiği değerleri ölçtükçe web sayfasına koyup halkımızı bilgilendirse. Bu tür bilgilendirme bir işe yarar mı? İnsanlarımız ölçülen ve tahmin edilen ozon miktarına giyim kuşamına ve yaşam tarzına dikkat eder mi? ABD’de trafikteki otomobillerin yerde neden olduğu ozon gazını soluyup akciğer kanserinden ölen insan sayısı, trafik kazalarından çok daha fazlaymış. Bu nedenle, yer seviyesinde giderek artan kötü ozonla birlikte diğer hava kirleticilerinin etkisine dikkat çekmek için 22 Eylül günü yıllardır Avrupa’yla birlikte birçok ülkede “Dünya Arabasızlık Günü” (carfree day) olarak kutlanıyor. Bundan bahsetsek birileri özenir de 22 Eylül özel araç kullanımı yerine sadece alternatif ulaşım araçları kullanılır mı? Hiç sanmam ama gördüğünüz gibi şansımı deniyorum yine de! Bazı ülkelerde arabasızlık günlerinde polis dahil olmak üzere herkes işine, alışverişine arabasız gider gelir. Şehirde hiç motor, korna ve lastik sesi olmadığını bir düşünün! Örneğin Üsküdar meydanında sanki Maçka yaylasındaymışsınız gibi bir huzur ve dinginlik olur! Böylece bir gün de olsa bütün şehirlerimize otomobillerin gürültüsü yerine kuşlar ve rüzgarın sesi hakim olurdu! Böylece çok fazla sayıda özel araç kullanımı nedeniyle oluşan yer seviyesindeki ozon ve benzeri hava kirleticilerinin sağlık ve çevre üzerindeki kötü etkileri konusunda bilinç artardı. Şehirlerdeki yaşam kalitesini geliştirmek gibi amaçlar etrafında düzenlenmiş olan huzurlu, keyifli ve yararlı bir kampanyaya katılmış olurduk. Sonuç olarak, 16 Eylül Ozon Gününüz kutlu olsun!.. Ve unutmayalım 22 Eylül günü özel araçları asla kullanmıyoruz.