İşaret dili öğrendi, kimse sağır olduğuna inanmıyor

Sağır olduğunu bilmeyenler, “Ne kadar havalı köpek, kimseyi takmıyor” diyor. Duymayan bir köpeği eğitmenin zor olduğunu söyleyen sahibi Yasemin Kabala, “Onun için işaret dilini öğrendim. Artık normal köpekler gibi verdiğim komutları yerine getiriyor. Hatta onun sağır olduğuna inanmıyorlar” diyor.

Film, dizi ve kliplerde sanat yönetmenliği yapan Genius’un sahibesi Yasemin Kabala, hayvansever bir ailenin çocuğu. Evlerinde kedi, köpek, papağan ve karga besledi. Aklında Jack Russell Terrier cinsi bir köpek almak vardı. Eşe dosta haber saldı. Bir yandan da kendisi araştırdı. İnternette gördüğü petshop sitesinde, 3 aylık beyaz bir Jack Rusell buldu. Annesinden gizli 800 Euro vererek aldığı köpeğe “dahi” anlamına gelen “Genius” adını verdi.
Minik köpek, yavru olduğundan oldukça hareketliydi. Ama biri seslendiğinde dönüp bakmıyor ve tepki vermiyordu. Ortada bir gariplik vardı. Veteriner Talat Gülbay, “Sağır bir köpeği eğitmek zordur. İşiniz de yoğun. Nasıl ilgileneceksiniz?” dediğinde de, hiç şaşırmadı.
Gerçeği öğrenince, köpeği kaptığı gibi petshopa gitti. “Amacım beni kazıklayanlara hesap sormaktı” diyen Kabala, satıcılara “Kandırıldım. Köpeği vermem ama paramın yarısını iade edin” dedi. Köpek için, mama, tasma, yatak gibi hediyeler verildi, iş tatlıya bağlandı.

GÖZ TEMASI VE MİMİKLER

Yasemin Hanım, onu eğitebilmek için sağır köpeklerle ilgili araştırmalar yaptı. İşaret dilini öğretmek için haftalarını internet başında geçirdi. Genius şimdi normal bir köpeğin bildiği, otur, kalk, zıpla, koş gibi ana komutların hepsini tereddütsüz uyguluyor. Hatta bu konuda o kadar iyi ki, kimse onun duymadığına inanmıyor. İşaret dilinin yanı sıra, göz teması ve mimiklerle de anlaşıyorlar. Sahibinin söylediklerini daha iyi anlayabilmek için kulaklarını sürekli havada tutuyor. Onun bütün hareketlerini izliyor. Bir şey söyleyecek diye ağzının ve gözlerinin içine bakıyor. Sadece sahibinin değil diğer insanların ve köpeklerin de hareketlerini pür dikkat izliyor. Algıladığı beden hareketlerine göre yanlarına gidiyor ya da hiç sokulmuyor.

BİLGİSAYARA DA ÇİŞ YAPTI

Genius, bütün çabasına rağmen bazı şeyleri anlamakta güçlük çekiyor. Eğitimi de diğer köpeklere göre daha zahmetli. En çok tuvalet alışkanlığı kazanırken zorlandı. 3 yaşına kadar, evin bütün köşelerine, halıya, sahibinin montuna, ayakkabısına, hatta bilgisayarına bile çiş yaptı. Yasemin Hanım da bir elinde bez, diğerinde deterjan 3 yıl boyunca bıkmadan arkasından temizledi. Bütün bunlara rağmen bir kere bile pişman olmadı. Ona bir anne gibi yaklaştı. Hasta bir çocuğa nasıl davranılması gerekiyorsa, öyle davrandı.
Veteriner, kokusunu bırakmak için de ortalara çiş yaptığını söylemişti. Amaç, dışardaki köpeklere mesaj göndermekti. Onun için sahibinin montuna, çantasına ve bilgisayarına durmadan çiş yapıyordu. Kısırlaştırılması tek çareydi. Yasemin Hanım, iki kere çiftleştirdikten sonra geçtiğimiz yaz Genius’ı kısırlaştırdı. Üç yıldır süren tuvalet problemi de böylece ortadan kalktı.

Arabanın altına girdi

Genius, çapkınlığı ve sahibinin bir anlık dikkatsizliğiyle büyük bir kaza atlattı. Tasmasız gezerken, karşı kaldırımda gördüğü dişi köpekle oynamak için karşıya geçmeye çalıştı. Ama o karşıya geçemeden, bir araba onun üstünden geçti. Yasemin Hanım, o an yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Alışverişten dönüyordum. Poşetleri kaldırımın üzerine bıraktım. Kafamı kaldırdım. Bir anda Genius’ın karşıya geçtiğini gördüm. Ağzımı açamadan araba üzerinden geçti. O an, ‘Tamam, her şey bitti’ dedim. Bir baktım korkudan kirpi kadar olmuş, kafasını öne eğmiş yatıyor. Sadece gözünün altı çizilmişti. Neyse ki ucuz atlattık. Artık daha dikkatli davranıyor. Araba gördüğünde yavaşlayıp, beni bekliyor.”

Sağır köpekler için işaret dili

El yukarı: Ayağa kalk
El aşağı: Otur
Parmak sallama: Bu kötü, bunu yapma
Karşı tarafı işaret etme: Oraya git, onu getir
El havada: Dur, bekle
Elleri dize vurmak: Kucağıma gel

SAĞIR BİR KEDİYLE YAŞAM

Kedilerde sağırlık doğuştan veya daha sonradan oluşan sağlık problemleri sonucunda ortaya çıkan işitme kaybı neticesinde görülür. Doğuştan görülen sağırlık genetik faktörlerin etkisiyle ortaya çıkarken, sonradan oluşan sağırlık uzun süren ve tedavi edilmeyen kulak hastalıkları, işitmeyi kontrol eden sinirlerin hastalıkları ve yaşlılığa bağlı işitme kayıplarının ilerlemesi sonucunda oluşur. Doğuştan ortaya çıkan sağırlık daha ziyade beyaz renkli ve mavi gözlü kedilerde görülmektedir. Bunun sebebi olarak sağırlığa yol açan genin aynı zamanda tüy renginin beyaz, göz renginin de mavi olmasını sağlayan gen olduğunun düşünülmesidir.
Eğer kediniz sağır veya ileri düzeyde işitme kaybı yaşıyorsa :
* Sokağa çıkmasına izin vermeyin. Araçların, sokak hayvanlarının ve tehlike içeren unsurların sesini duyamayacağı için dışarı çıkması onun için hayati tehlike oluşturabilir.
* Kaybolma ihtimaline karşılık tasmasında size ulaşılabilecek bilgilerle birlikte onun sağır olduğuna dair bir uyarının da yer almasına dikkat etmelisiniz.
* Sizi veya ona yaklaşan cisimleri öncelikle görmesine imkan tanımalısınız.
* Kediniz sağırsa uyku uyuduğu sırada ona yaklaşırken yine özenli hareket etmeli, ona dokunmanıza karşı istemeden sert tepki verebileceğini hatırda tutmalısınız.
* Sağır bir kediyle iletişim kurmak için görsel iletişim yöntemlerini ve bunlar içinde de en yaygın olarak el işaretlerini kullanabilirsiniz.
* Sağır kedilerin kendi seslerini de duymamaları nedeniyle miyavlamaları ve çıkardıkları diğer sesler işitme problemi olmayan kedilere göre daha yüksek ve bazen çığlık atar gibidir. Bu nedenle komşularınızı kedinizin sağır olduğu konusunda bilgilendirmeli ve hoşgörü göstermelerini istemelisiniz.
* İşitme problemi olan kedinizin evde nerede olduğunu anlamak için seslenmeniz işe yaramayacağından onun boynundaki tasmasına küçük bir zil takmanız faydalı olabilir.