Hünkari güvercinlerini Türkiye’ye geri getirdi

Osmanlı sarayından dünyaya yayılan bu nadide kuşları yetiştiriyor, özel türler üretiyor. Türkiye’de neredeyse unutulan hünkarileri çocukluğunda Manisa’da dinleyen Küçükoğlu, ilk hünkarisini 1994’te Almanya’dan almış. Şimdi sayıları 70’i bulmuş.

Hünkarileri bu kadar özel kılan nedir?

- Doğada bulunmayan, Osmanlı’da sultanların talebiyle üretilen, saray dışında beslenmesine izin verilmeyen melez bir ırk bu. Üretilmeleri, yetiştirilmeleri özel bilgi, beceri istiyor. Renkleri birbirinden alımlı. Her bir tüyü dantel gibi ve ayrı desende. Göğüslerinde "gül" denilen kıvrık bir tüy demeti var. Başlarının arkasında da "tepe" denilen tüyleri. 1860’lardan itibaren padişahlar değer verdikleri konuklarına hünkari armağan edermiş. Avrupa’dan ABD’ye geçerek dünyaya yayılmış. Ama bizde kaybolmaya yüz tutmuş.

Yetiştirilmeleri neden özel bilgi ve beceri gerektiriyor?

- Gagaları kanaryadan bile küçük. Bu yüzden yavrularını besleyemiyorlar. Hünkarilerin yumurtaları, aynı gün yumurtlayan başka güvercinlerin altına konuyor. "Süt anne" güvercinler büyütüyor Hünkari yavrularını.

BAKICILARI GÜVERCİNLER

Hangi cinsler iyi süt anne oluyor?

- Posta güvercini ve Manisa, Balıkesir’de görülen Kelebek cinsi güvercin mükemmel. Hünkarilerle aynı dönemde yumurtlayan süt annelerin kendi yavrusunu büyütmesine izin vermiyorum. Çünkü büyük gagalı yavru büyütmeye alışan anne, küçük gagalı yavruyu beslemek için uğraşmıyor; zahmetine katlanmıyor ve yavru ölüyor. İçimize sinmese de Hünkari ırkının korunması ve geliştirilmesi için başka yol yok.

Büyüdükten sonra nasıl besliyorsunuz hünkarileri?

- Doğal bir ırk olmadıkları için korunmaya ihtiyaçları var. Vitaminleri, aşıları, mineral ve diğer takviyeleriyle özel bir program yapılıyor. Doğal ürünler veriyorum. Kekik yağı çok önemli. Zeytinyağı ve sarmısağı yemlerine karıştırıyorum. Bizim evde kendimiz için kullandığımızdan fazla, 100 civarında ilaçları var. Yurtdışından edindiğim bilgilerin yanı sıra deneme yanılmayla yöntemler geliştirdim. Hünkari besleyenler, deneyimlerini paylaşır zaten.

Kaç hünkariniz var? Sizin geliştirdiğiniz cinsler var mı?

- 70 hünkari ve 300 bakıcı güvercinim var. Yılda 30 kadar hünkari alabiliyorum. Çok yumurta yapıyorlar ama onu yavruya çevirmek oldukça zor. Hünkariler içinde 12 renk çeşidi yarışmalara katılıyor. Bunların tümü bende var. Bir de benim geliştirdiğim dört ayrı renk çeşidi var.

Yeni tiplerini geliştirmek kolay mı?

- Değil. Örneğin sultani rengine ulaşmak için dört kuşak yetiştirdim, dört yıl uğraştım. Çapraz eşlemeler yaparak güçlükle buldum. Şimdi birkaç renk daha elde etmek için uğraşıyorum. Ama sayının daha fazla artabileceğini sanmıyorum.

Diğer kuşlardaki gibi erkekler dişilerden daha güzel mi?

- Evet. Ama iki cins arasında diğer kuşlardaki kadar belirgin bir fark yok.

TÜRKİYE’DE 100 HÜNKARİ MERAKLISI VAR

Hünkarilerinizi başkalarına vermeye kıyabiliyor musunuz?

- Türkiye’de hünkarilerle ilgilenen 100 kadar meraklı var. Besleyebileceğine inandığım arkadaşlara veriyorum. Her güvercin meraklısı hünkari besleyemez. Yeminden barınaklarına kadar çok farklı ihtiyaçları var. Bu olanakları sağlayabilenlere armağan ediyorum. Giller takvimleri bu yıl hünkarilere yer verdi. Takvimlerin dağılmasıyla yüzlerce mail aldım. İsteyenler oldu. Besleyeceğine inandığım olursa vereceğim. Gerçekten ilgi göstereceklerine inanmam lazım. Fiziki şartların sağlanması gerekiyor.

Yarışmalara katılıyor musunuz?

- Köln’deki fuar kapsamında bir şampiyona yapılıyor. Ancak kuşların 21 gün karantinada tutulması gerekiyor. Riski göze alamadığım için katılmıyorum.

Yoğun bir çalışma yaşamınız var. Kuşlarınıza ne kadar zaman ayırıyorsunuz?

- Gün içinde hünkarilere ayırdığım 15 dakika, yorgunluğumu sıfırlıyor. Hobimi kime anlatsam ilgileniyor. Kızlarım da çok meraklı. Tarihi bir değeri yaşatmak beni mutlu ediyor.

DÜNYADA ORİENTAL FRİLL OLARAK TANINIYOR

Hünkariler dünyada Oriental Frill olarak tanınıyor ve geçmişleri biliniyor. Web sitelerinde köken olarak Türkiye ve Ege bölgesi gösteriliyor. Yurtdışında Blondinette ve Satinette olarak iki gruba ayrılıyorlar. Amerika ve Avrupa’da dernekler var. Her yıl Almanya ve ABD’de fuarları düzenleniyor. Köln’deki fuara katılıyorum. Muazzam çeşitlilik olmasına karşın bazı renkleri bilmiyorlar. Bunları biz geliştirdik. Almanya, Hollanda, Belçika, İngiltere, Fransa ve ABD’de çok meraklısı var. Balkan ülkelerinde de var hünkari güvercinleri ama onlar kırılmış ırklar.

Mesude ERŞAN