Mutlu olmamız, diğer insanlara mı bağlı?

A: Size işyerinizde saat başına 50 TL, sizinle aynı seviyede çalışanlara 25 TL verilecek.

B: Size işyerinizde saat başına 75 TL, sizinle aynı seviyede çalışanlara 100 TL verilecek.

Bu sorunun amacı şuydu: Mutluluk, kazandığımız paranın ‘mutlak değeri’ mi yoksa ‘göreceli değeri’ ile mi ilgilidir?

KADINLAR VE ERKEKLER FARKLI

Yapılan araştırmalarda, insanlar çoğunlukla A seçeneğini seçmiş; ama sizin yanıtlarınıza baktığımda durum biraz farklı.

Kadınların % 23’ü A seçeneğini, % 77’si B seçeneğini seçmiş.

Erkeklerin % 79’u A seçeneğini, % 21’i B seçeneğini seçmiş

Kadınlar ve erkekler arasında büyük bir fark var. Genel olarak, kadınlar için paranın ‘mutlak değeri’, erkekler için  ‘göreceli değeri’ önemli. Yani erkekler, para konusunda kendilerini başkaları ile karşılaştırıyor.

Bu nasıl açıklanmalı? Herkesin bir açıklaması olabilir. Bir açıklama şöyle.

GÖRECELİ BİR DÜNYA

Psikologlara göre; insanlar, kendi kazandıkları paraya ‘genelde’ göreceli bakıyor.

Aynı işi yapan diğer bir çalışan, sizden fazla kazanırsa, siz ne kadar çok kazansanız da haksızlığa uğradığınızı düşünüyorsunuz. Kendinizi karşılaştırıyorsunuz.

Bilindik bir hikâyeyi vardır.

İki filozof aslandan kaçıyor. Biri diyor ki “Aslanda daha hızlı koşmamız lazım.” Diğeri de “Hayır,” diyor. “Benim senden daha hızlı koşmam lazım.”

Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra, Doğu Almanya’da mutsuzluk oranı artıyor. Çünkü Doğu Almanya halkı, kendini doğu bloğu ülkeler ile değil, Batı Almanya ile karşılaştırmaya başlıyor.

Aslında psikolojik mekanizma şöyle işliyor.

Almak istediğiniz ile aldığınız maaş arasındaki fark ne kadar fazla ise, o kadar mutsuz oluyorsunuz. Almak istediğiniz maaşı da diğer insanlara göre belirliyorsunuz. Sürekli bir karşılaştırma var.

Aslında burada başka bir mekanizmada var.

Bir işyerinde insanlar ne kadar değerli olduklarını, aldıkları paraya göre karar veriyor. (Hatalı bir şekilde belki de). Maaşların gizli tutulması bundan olsa gerek.

Erkekler neden daha göreceli?

Bunun sebebi de şu olabilir.

Çok para kazanmak, bir erkek için daha önemli. Onun için daha saldırgan, hırslı ve�işkolik oluyorlar. Daha çok promosyon istiyorlar.

Çünkü paranın erkeğe getirecekleri, kadına göre daha fazla.

Bir okuyucum, mesaj atmıştı aylar önce. “Özgür Bey, neden izdivaç programlarında erkeklere sorulan ilk soru maaşları?’’

Erkekler, paralarına göre karşılaştırıldıklarını bildikleri için (çünkü seçilme ölçütlerinin bir tanesi o), diğerlerinden daha fazla kazanmak önemli oluyor. Onlar da göreceli bakıyor.

Para kadınları çok da motive etmiyor belki de. Bana gelen mesajlarda gördüğüm kadarıyla, işyerlerindeki ilişkileri daha önemli.

Konu para değil, estetik olsaydı; bu defa da kadınlar duruma göreceli bakacaktır diye düşünüyorum.

PARA MUTLULUK GETİRİR Mİ?

Salı günü dediğim gibi bir dereceden sonra çok da değil. Ama zengin insanların, daha mutlu olduğu çıkıyor araştırmalarda. Bu nasıl açıklanmalı?

Bilinen aksine, bazı araştırmacılara göre bunun para ile çok ilgisi yok. Yine karşılaştırma ile ilgisi var.

Zengin insanlar, kendilerini fakirler ile karşılaştırıp mutlu oluyorlar. Referans grupları daha fakir kişiler. Fakir insanlar, zenginler ile karşılaştırıp mutsuz oluyorlar.

Sonuç olarak, insanlar sürekli kendilerini başkaları karşılaştırıp, mutsuzluklarını yaratıyorlar. Bir nebze de olsa bundan kurtulmanın yolları aranmalı.

Nasıl mı? O da başka yazıya kaldı. Mutlu bir hayat hepinize...