Ä°nsanlara seçenek vermeyin!

Onun için insanlara seçenekler sunmak ve özgür iradeleri ile karar vermelerini sağlamak önemlidir.

 

Özellikle çocuk eğitiminde, bu daha da çok önem kazanır.

 

Ama araştırmalar gösteriyor ki insanlara gereğinden çok fazla seçenek sunmak, onların karar verme sürecinin olumlu değil, tam tersine olumsuz etkiliyor.

 

Nasıl mı?

 

ZOR SEÇİM

 

Bir araştırma için bir marketin köşesine büyükçe bir masa kuruluyor. Masada müşterilere 6 çeşit reçel sunuluyor. Müşteriler reçellerin tadına bakıp, istedikleri reçeli satın alıyor.

 

Bir masa da benzer başka bir markette kuruluyor. Bu defa 6 yerine, 24 çeşit reçel sunuluyor. Aynı şekilde müşteriler reçellerin tadına bakıp, istedikleri reçeli satın alıyor.

 

Sizce hangisinden daha fazla reçel satın alınmıştır?

 

24 seçenek sunulan masadan dediyseniz, yanıldınız.

 

6 seçenek olan masadan tam 10 kat daha fazla reçel satın alınıyor.

 

Neden?

 

Çünkü seçenek az olunca, insanların seçim yapması ve karar vermesi çok daha kolay.

 

DOKTORLARIN KARARI

 

Başka bir araştırmada bir grup doktora bir hastanın durumu ayrıntılı bir şekilde açıklanıyor. Ameliyattan önce hastada uygulanmayan bir tedavinin olduğu söyleniyor.

 

Bu hasta için ameliyat mı önerirsiniz yoksa o tedaviyi mi uygulamak istersiniz, diye soruluyor.

 

Doktorların % 53’ü ameliyatı seçiyor.

 

Başka grup bir doktora durum aynı şekilde izah ediliyor, ama bu defa ameliyattan önce hastada uygulanmayan iki tedavi olduğu söyleniyor. Bu üç seçenekten hangisini seçersiniz, diye soruluyor.

 

Ameliyattan önceki seçenek artıkça, daha az doktorun ameliyat seçmesini bekleriz.

 

Ama tam tersi oluyor. Bu defa doktorların % 72 ameliyat diyor.

 

Seçenek arttıkça, karar vermek zorlaşıyor ve insanlar en bilindik ve garantili seçeneği seçiyor.

 

(Bu araştırma yaşanmış bir vakadan esinlenerek yapılmış.)

 

HIZLI RANDEVU

 

Gerçek hayattan başka bir örnek vereyim.

 

Yurtdışında hızlı randevu (speed date) adlı bir uygulama vardır.

 

EÅŸit sayıda kız ve erkek bir odada toplanır. Her erkek her kızla 5’er dakika sırayla konuÅŸur. Bütün görüşmeler bittikten sonra iki grup da beÄŸendiÄŸi kiÅŸilerin isimlerini önündeki kağıda yazar. Her iki taraf da birbirinin ismini yazdıysa,Âorganizatörler o kiÅŸileri buluÅŸturur.

 

Araştırmalar göstermiş ki hızlı randevudaki kişi sayısı arttıkça, insanların beğendiği kişi sayısı azalmış.

 

Seçenek artıkça insanlar daha zor karar veriyor.

 

SEÇENEKLERİ AZALTMAK

 

Bütün bu araştırmalar gösteriyor ki önemli olan insanların önüne mümkün olduğu kadar seçenek sunmak değil.

 

Tam tersine insanların karar vermelerini kolaylaştırmak için, az ve öz seçenek sunmak.

 

Gerçek hayatta bunun yansımaları çok önemli.

 

Bir yönetici çalışanlara birçok hedef göstermemeli. Birçok stratejik karar vermemeli. Aksi takdirde, çalışanlar seçenekler arasında kaybolup hiçbir adım atmayacaktır.

 

Bir satıcı müşterisinin önüne onlarca seçenek koymamalı. Müşteri ben bir düşüneyim deyip, uzun süre karar veremeyecek.

 

Bir veli çocuklarına mümkün olduğu kadar seçenek sunmamalı. Az ve öz seçenekler vermeli. Sayısız oyuncak alınmamalı örneğin.

 

Etkili kararlar, hep öz ve basit seçeneklerden doğmuştur.