İnsanlar neden değişmek istemez?

Çocuk bir türlü ders çalışmıyor.
Kadın bir türlü kilo veremiyor.
Adam bir türlü iş aramıyor.
Yaşlı adam bir türlü sağlığına dikkat etmiyor.

Kendi zararlarına olmasına rağmen, bu insanlar neden değişmiyor? Neden adım atmıyor?

KİMLİK ODAKLI KARARLAR

Tüm değişimlerin özünde kimliği/özbenliği koruma motivasyonu vardır.

Ders çalışmayan çocuğun “Motivasyonu yok.” deriz. Ama aslında onun başka bir motivasyonu vardır. Ders çalışmayarak bir ihtiyacını karşılıyordur.

Değişim için asıl o gizli ihtiyacı/motivasyonu keşfetmek gerekir.

DEĞİŞİM İYİ Mİ KÖTÜ MÜ?

O gizli motivasyonu keşfetmezsek; bizim “iyi” dediğimiz, onun için “kötü” olabilir.

İnsanlar iyiye ve kötüye, kendi kimlik ve özbenlik algılarına göre karar verir.

Özbenliğe zarar veren kararlar kötü, yarar sağlayanlar iyidir.

Özbenlikler farklılık gösterdiğine göre, iyi ve kötü de insandan insana değişir.

Nasıl mı?

ÇOCUĞUN KİMLİĞİ VE BİZİM KİMLİĞİMİZ

Çocuk ders çalışırsa ve başarılı olursa, bu sonuç ebeveyn veya öğretmen kimliği için iyidir.

“Benim başarılı bir çocuğum/öğrencim var.” kimliğini besler.

Ama çocuk kendisinin becerikli olduğunu düşünmüyorsa, çalışmak onun için risklidir.

Çünkü çalışırsa ve başarısız olursa; reddedileceğini, yargılanacağını ya da gözden düşeceğini düşünür.

Bu durumda çalışmamak onun kimliği için iyidir. Çalışmazsa ve başarısız olursa, kimse onu suçlayamaz. Böylece özbenliğini korumuş olur.

YAŞLI AMCA

Yaşlı bir adam sağlığına dikkat etmiyorsa, bu onun için belki iyidir.

Ailesi ya da çocukları tarafından değer görmediğini düşünen bir adam, sadece hastalandığında kendisiyle ilgileniliyorsa, ilgi görmek için sağlığına dikkat etmiyor olabilir.

Bu durumda hastalık onun özbenliği için iyidir.

ZARARLI ALIŞKANLIKLAR

Kocasını sevmeyen bir kadın kilo alıyorsa, belki bu onun için iyidir.

Bu şekilde kocasını kendisinden uzaklaştırıyor olabilir.

Bilgisayarla oynayan çocuk gerçek hayatta gelişim, bağlanma, seçim yapma veya keşfetme ihtiyacını karşılamıyor olabilir. Bu durumda sürekli oyun oynamak onun için iyidir. Oyunla bu ihtiyaçlarını karşılar.

ÖZBENLİĞİ KORUMA

Kısacası, çoğu ve hatta tüm davranışların altında özbenliği koruma ihtiyacı yatar. Çatışmalar da bundan çıkar. Bizim özbenliğimiz için iyi olan, başkası için kötü olabilir.

Onun için çocukları ve insanları yargılamadan veya onlara kızmadan önce, “O davranışı onun için ne anlama geliyor?” ve “O davranışla özbenliğini nasıl koruyor?” sorularını sormak gerekiyor.

Bu soruları yanıtlarsak, insanları yargılamayı bırakır, onları anlamaya başlarız.

Anlaşılma da bağları güçlendirir, bağlar da sevgiyi getirir.

Sevgi içinde özbenliğini keşfeden insan, kendi iyisini zaten bulacaktır.