Ä°nsan ne zaman iyilik yapmaz?

Prof. Darley ilahiyat fakültesi öğrencilerine, en önemli değerlerini soruyor.

Hemen hemen hepsi en önemli değerleri arasında ‘insanlığa yardımcı olmayı’ söylüyor.

Bu öğrenciler üç gruba ayrılıyor.Â

DENEY BAÅžLIYOR

Prof. Darley hepsini tek tek ofisine alıyor ve her birinden şöyle bir ricada bulunuyor.

‘Fakültemizdeki şu derse gidip İyi Samiriyeli’nin hikayesini anlatabilir misin?’

(İyi Samiriyeli hikayesi, çölde yaralı adama yardımcı olan bir adamın hikayesi.)

Hepsi kabul ediyor.

Ama üç grup arasında şöyle bir fark var.

GRUP ARASINDAKÄ° FARKLAR

İlk grup kabul ettiğinde ‘Eyvah! Ders çoktan başladı. Geç kaldın. Hemen koşman gerekiyor’ deniyor.

İkinci gruba ‘Ders 5 dakika içinde başlıyor. Şimdi çıksanız iyi olur’ deniyor.

Üçüncü gruba da ‘Ders yarım saat içinde başlıyor. Rahat rahat gidebilirsiniz’ deniyor.

Deneyin en ilgi çekici yerine geldik.

YERDE YATAN YAÅžLI AMCA

Binanın dışında, kaldırıma düşmüş ve yardım isteyen yaşlı bir amca yatıyor.

İnsanlığa yardım etmek isteyen ve İyi Samiriyeli’nin hikayesini anlatmaya giden bu kişilerden acaba kaçı, bu yaşlı amcaya yardım edecek ?

Üç gruptaki kişilerin de yardım etmesini bekleriz, değil mi?

Ama sonuç öyle çıkmıyor.

SONUÇ

İlk grubun (geç kalan grup) sadece %10’u yardımcı oluyor.

İkinci grubun (5 dakikası olan) sadece %50’si yardımcı oluyor.

Üçüncü grubun (30 dakikası) % 90’u yardımcı oluyor.

Hepsinin değeri aynı olmasına rağmen çok az kişi bu değeri eyleme dönüştürüyor.

NEDEN?

İlk gruptaki kişiler geç kalmış durumdalar ve kendi öncelikleri daha önemli.

Üçüncü grubun herhangi bir önceliği olmadığı için yardımcı oluyor.

Prof. Darley deneyin yorumunu şöyle yapıyor:

‘İnsanlar genellikle kendileri için uygun olan durumlarda ve zamanlarda diÄŸer insanlara yardımcı olur.  Kendi ihtiyaçları ile diÄŸer insanların ihtiyaçları çakıştığı zaman, insanlardan çok yardım beklemeyin.’Â

DERS

Bu deneyden çıkaracağımız çok ders var.

Bu olgu insan doğasının bir parçası. Yardım görmediğimiz zaman insanları yargılamamak gerekiyor. Öncelikler farklı.

Buna rağmen hümanist olmak gerekiyor.

Asıl erdem kendi önceliklerimizle çakışan durumlarda diğer insanlara yardımcı olmak. (Bu arada her zaman başkalarının önceliklerini gidermeyi tercih ediyorsak bu da sorun.)

ŞİRKETLER İÇİN DERS

Bir de şirketler için büyük bir ders var.

Kişiler etkin değilse, kişileri suçlamayın.  Onların da benzer değerleri var. Sadece ortam ve koşullardan dolayı etkin olamıyorlar. (Muhtemelen onlar birinci grupta.)

Onları değiştirmektense, onların koşullarını, ortamı ve kültürü değiştirin. Yani onları birinci gruptan alıp üçüncü gruba koyun.

Etkinlikleri hemen artacaktır.

www.facebook.com/bolatozgur