Facebook’ta kaç arkadaşınız var?

Örneğin, bir kişinin ilişkisi var mı yok mu insanoğlu merak eder, diyor mark filmde. Facebook’a sadece ilişki statüsünü eklemek inanılmaz bir fark yaratıyor.

Ülkeyi yöneten birçok bakanın ya da müsteşarın adını bilmiyoruz ama bize hiçbir faydası olmayan Angelina Jolie hakkında neredeyse her şeyi biliyoruz.

Sosyal medya ağırlık kazanıyor ama insan doğası çok da değişmiyor. Facebooktaki arkadaş listesindeki kişilerin sayısı buna güzel bir örnek.

Nasıl mı? Ama ilk önce biraz başa dönmek gerekiyor.

Büyük beynin sırrı

Prof. Robin Dunbar’in ‘Dedikodu ve Dilin Gelişimi’ adlı kitabını okuyorum. Dunbar, dilin gelişimi üzerine çalışırken bazı hayvanların beyinlerinin daha büyük olduğunu görüyor. Bunun nedenini araştırıyor.

Bakıyor ki meyve yiyen hayvanların beyinleri, yaprak yiyenlerinkine göre daha büyük. Çünkü renkleri ayırt etmek, daha çok beyinsel güç gerektiriyor.

Yaşam alanları daha geniş hayvanların beyinleri daha büyük. Çünkü daha büyük yaşam alanı daha çok dikkatli olmayı ve daha farklı çevresel faktörleri algılamayı gerektiriyor.

Son olarak görüyor ki büyük gruplarda yaşayanların, hem beyinleri hem de düşünmeyi sağlayan beynin neokorteks bölümü daha büyük.

Neokorteks

Bütün canlıların neokorteks büyüklüğü ile içinde yaşadıkları grubun üye sayılarını karşılaştırıyor.

Ortaya mükemmel bir korelasyon çıkıyor. Yani grup üyesi sayısı artıkça, neokorteks daha büyük oluyor.

Bunun sebebini de şöyle açıklıyor: grup elemanlarının sayısı artıkça, bu ilişkileri yönetmek için daha çok beyin gücüne ihtiyaç var. Hasan, Fatma ile ne yaptı? Fatma, Mehmet ile ne yaptı? Hasan ile Mehmet arasında ne oldu gibi ya da Fatma’nın sırrını kim biliyor acaba gibi.

İnsanların grup sayısı

Ama tabii ki bir sorun var. Hayvanları gözlemleyip grup sayılarını çıkartmak mümkün. Ama insan için grup sayısı kaç olacak?

İstanbul’a baksanız 10 milyonun üstünde. Köylere baksanız 1000-2000. Küçük kabilelere baksanız 100-200.

Prof. Dunbar, insanların grup sayısını şu şekilde buluyor. Bütün canlılarda neokorteks büyüklüğü ile grup sayısı arasındaki oranı�¼ olarak buluyor. İnsanların neokorteks büyüklüğünü ve bu oranı hesaba katınca, insanların grup sayısı 148 çıkıyor.

(Malcolm Gladwell kitabında Dunbar’in araştırmasından bahsediyor ve bu rakamı 150 olarak alıyor.)

Örnekler

Bu 148 rakamını bulduktan sonra Dunbar; kabileler, örgütler, askeri birlikleri inceliyor hep aynı rakam karşısına çıkıyor.

Hatta bir eğitimci bu bulguyu okullara uyguluyor ve en iyi okullar 150 kişilik gruplara bölünmüş okullar olduğunu görüyor.

Küçük dünya deneyi

148 rakamını gerçek hayatta bulabilir miyiz diye merak eden bilimadamları ‘küçük dünya’ adlı bir deney yapıyor.

Bu deneyde deneklere yüzlerce senaryo veriliyor ve her senaryoda bir mektubu dünyanın bir bölgesinde yaşayan birilerine arkadaşları aracılığıyla göndermeleri isteniyor. Bu deney kişilerin samimi oldukları arkadaşlarını bulmasını sağlıyor .

Bulunan samimi kişi sayısı ortalama 148 kişi çıkıyor.

Sosyal medya

Şimdi gelelim facebook’a. Acaba bu 148 sayısı karşımıza çıkacak mı?

Facebook istatistiklerine baktım. Bir kişinin ortalama 130 arkadaşı var. Yani, 148 rakamına yaklaşıyoruz.

“Bazılarımızın 2000’den fazla arkadaşı var ama?” diyebilirsiniz.

Farketmez. Küçük dünya deneyini baz alırsak, facebook arkadaşlarımız arasında kaç kişiden bir ricada bulunabiliriz? Çok az.

2000 kişilik bir liste o zaman 148’e düşecektir.

Sosyal medya dünyasına geçtik. İlişkilerin şekli�değişti ama doğası çok da değişmedi.

Sosyal medya da olsa insan beyni 148’den fazla kişiyi yönetemiyor. Onun için facebook’taki ortalama arkadaş sayısı 130.

Bu rakam 150’yi geçerse , o zaman sosyal medyanın da boyutu değişecektir. İnsan beynine ve doğasına göre farklı bir şekil alacaktır.�İzleyip göreceğiz.

www.facebook.com/bolatozgur