Dershaneler ve sınav kaldırılmalı mı?

Dershaneler kaldırılmalı mı? Hayır.

Dershaneler kalkmalı mı? Evet.

Arasındaki farkı arz edeyim.

SOSYAL DEĞİŞİM

Bana göre Türkiye’deki en büyük sorun sosyal değişimin yönetilememesi.

Sosyal değişimler, yapısal değişiklikmiş gibi ele alınıyor.

Dershanelerin kaldırılması sosyal bir değişimdir ve bu şekilde ele alınmalıdır.

Sosyal değişimden kastım şu:

Dershaneler

Dershaneler durduk yere ortaya çıkmadı. Sosyal sorunlara çözüm olarak ortaya çıktı.

Nedir bu sosyal sorunlar?

Birincisi şu:

1.5 milyona yakın öğrenci sınava giriyor ve sadece yaklaşık 400.000 kişi yerleştiriliyor.

Üniversiteleşme sorunu, yarış doğuruyor. Bu yarışta da insanlar bir adım öne geçmek istiyor. Bu ihtiyacı dershane karşılıyor.

KALİTE SORUNU

İkinci sorun devlet okullarının kalitesinin düşük olması.

Aslında devlet diyor ki ‘ben kendi okullarımda öğrencileri sınava hazırlayamıyorum. Sen hazırla!’

Kalite yüksek olsa, yani çocuklar okuldaki eğitimle sınava hazırlandığını düşünse, dershaneye ihtiyaç kalmayacak.

(Çocukların rapor alıp okula gitmeyip dershaneye gitmesine izin vererek de okullar bonus olarak sahtekarlığı da öğretiyor ama o ayrı konu.)

SINAVIN YAPISI

Üçüncü sorun sınavın yapısı. Sınavları bir değerlendirme sistemi olarak gördüğümüz zaman,  ben sınavlara karşı değilim.

Ben bir doktora gidiyorsam, o doktorun yetkinliğinin en iyi şekilde değerlendirilmiş olmasını isterim.

Ama bizim sınavlar ezberi ölçüyor. Eleştirel düşünme ya da akıl yürütmeyi ölçmüyor.

Bu durumda  dershaneler müfredatın yanısıra, test çözmeyi öğretiyor. Dahası sınav ile çocuk meslek seçtiği için, kariyer yönlendirmesi de yapıyor.

Çocuk, okul ile sınavı apayrı bir kavram olarak görürken, dershane ile sınavı daha çok bağdaştırıyor.

Okulda öğretmenin özgürlüğü yok. Müfredatı bitirmek zorunda. Hedef kayması yaşanıyor.

Dershaneler özel. Hedef, sistem ve müfredat bütünleşmiş durumda. Çocuk bunu avantaj olarak görüyor.

DERSHANELER DOĞUYOR

Bu üç sosyal sorun (üniversiteleşme, kalite ve değerlendirme biçimi sorunu) dershaneleri doğuruyor.

Yani dershane, bir savunma mekanizması.

Bu bağlamda dershanelerin kaldırılması, insanların savunma mekanizmasını ortadan kaldırmak anlamına geliyor.

Dershaneler kaldırılmalı mı? Hayır ama dershaneler kalkmalı evet.

Yani devlet dershaneleri değil, dershaneleri ortaya çıkaran ihtiyaçları ortadan kaldırmalı.

Bu durumda dershaneler zaten doğal olarak ortadan kalkacaktır.

Bunun için de devlet yukarıda söylediğim üç sorunu çözmelidir.

SOSYAL SORUNLAR

Üniversite sayısı ve en önemlisi kalitesi artırılmalıdır. Bir insanın başarısı üniversite ile ölçülmemelidir. Mesleki eğitim verilmeli ve özellikle günümüzde girişimci yetiştirilmelidir.

Kalite sorunu zaten Türk eğitim sisteminin en büyük sorunu. Okulların kalitesi artırılmalıdır.

Sınav sadece kuru bilgiyi değil, eleştirel düşünmeyi ve akıl yürütmeyi ölçmelidir.

Ancak bu şekilde sağlıklı ve kaliteli bir eğitim ekosistemi yaratılabilir.