Başarı, mutluluk getirir mi?

Her ne kadar ailesi ile vakit geçirememekten şikayetçi olsa da kendisini ‘mutlu’ bir birey olarak tanımlıyor.

Başarı, güç ve mevkii onu mutlu ediyor.

EMRE BEY

Emre Bey, yıllardır babasından kalma dükkanı işletiyor. Ailesi onun için o kadar değerli ki haftasonu asla çalışmıyor ve akşam 19.00’da mutlaka evde oluyor.

İşini büyütme motivasyonu da çok az.

Fazlasını ne yapacağım, ben böyle çok mutluyum, diyor.

Ne oluyor da başarı ve güç Harun Bey’i mutlu ederken, Emre Bey’i mutlu etmiyor?

AÄ°LE ETKENÄ°

Bu soruyu yanıtlamak  için 1950’lere gitmemiz gerekiyor.

1950’lerde Harvard Üniversitesi profesörlerinden David McClelland, başarı ve güç motivasyonu yüksek olan kişiler ile düşük olanları karşılaştırıyor. Çok ilginç bir şey keşfediyor.

Başarı ve güç motivasyonları yüksek olan kişilerin aileleri, onları (çoğunlukla farkında olmadan) sürekli yargılamış. Ödül ve övgü ile çok fazla beklenti yüklemiş. Koşullu sevgi sunmuş.

Bu durumda çocuk da ailesinden kabul/onay görmek için sürekli kazanmak ve başarmak zorunda hissetmiş.  Güç ve başarı motivasyonu oluşmuş.

KOÅžULSUZ SEVGÄ°

Ama ailelerinde koşulsuz sevgi gören çocuklar, kendilerini ispatlamak zorunda hissetmemiş. Zaten oldukları gibi kabul/onay görmüşler.

Başarı ve güç motivasyonları oluşmamış.

Yani, onay görmeyen çocukta başarı motivasyonu oluşmuş, onay görende oluşmamış.

Buradan da anlıyoruz ki koşullu sevgiyle büyüyen çocuklar, başarıyı ve gücü onay görme mekanizması olarak kullanıyor.

MUTLULUK NEDÄ°R?

Peki, mutluluk ne zaman devreye giriyor?

Bir şey onay görme şansınızı ne kadar arttırıyorsa, o şey sizi o kadar mutlu ediyor.

Koşullu sevgiyle büyüyen Harun Bey başarı, güç ve mevkii sayesinde kabul gördüğünü düşünüyor ve sürekli bunları kazanmak için çalışıyor. Bu süreç de onu mutlu ediyor.

Bunlar sayesinde egosunu koruyor, ama Emre Bey onay görmek için bunlara ihtiyaç duymuyor.

Sonuç olarak başarı çoğunlukla, onay görme ihtiyacı yüksek olan kişilere mutluluk getiriyor.

(Bu arada başarı motivasyonu ile başarılı olmak farklı şeyler. Koşulsuz sevgi ile büyümüş ve başarı motivasyonunuz düşük olabilir ama başarılı olabilirsiniz. Bunu başka yazıda irdeleyeceğim.)

OSCAR ÖDÜLLERİ

Bu yapıyı Oscar ödüllerinde de gözlemleyebiliriz.

Oscar kazanan kişiler, adaylara göre 4 yıl daha fazla yaşıyor.

Neden?

Çünkü Oscar ödülü, güç motivasyonu çok yüksek olan oyuncuların egoları için ömür boyu sürecek bir koruma kalkanı sunuyor. Onay eşittir mutluluk. Mutluluk eşittir uzun yaşam.

(Ãœnlü insanların çoÄŸunun güç motivasyonu, yani onay görme ihtiyacı çok yüksektir. Ödül de bu baÄŸlamda mükemmel bir onay mekanizmasıdır.)Â

Peki, başarı motivasyonu düşük insanları ne mutlu ediyor?

MUTLULUK VE BAÅžARI

Bunun yanıtını da mutluluk üzerine  araştırma yapan Prof. Ed Diener’in son araştırmasından öğreniyoruz.

Prof. Diener,  ‘ortalama mutlu’ insanlar ile ‘çok mutlu’ insanlar arasındaki farka bakıyor.

Beklenenin aksine, ‘ortalama mutlu’ insanlar, ‘çok mutlu’ insanlara göre  çok daha fazla para kazanmış, daha iyi işlerde çalışıyor, ve okul notları daha iyiymiş.  Yani toplumsal normlara göre daha başarılı.

‘Çok mutlu’ insanlar da ‘ortalama mutlu’ insanlara göre daha kaliteli ilişkiler yaşıyormuş ve  daha çok gönüllü işler yapıyormuş.

Fark çok açık. ‘Ortalama mutlu’ insan kabul görmek için başarılı olma ihtiyacı duyuyor ve daha çok çalışıyor ve para kazanıyor.

‘Çok mutlu’ insan bu ihtiyacı duymuyor. Zaten kabul görüyor. Zamanını diğer insanlar için harcıyor. Mutluluğa, hem de en fazlasına, doğal yollardan ulaşıyor.

SONUÇ

Sonuç olarak; başarı ve güç motivasyonu zannettiğimiz gibi çok sağlıklı bir süreç değil. Çocuğunuzun başarı motivasyonu (buna kabaca hırs diyebiliriz) yüksek ise kendinize bakmanızda yarar var. Çocuklar koşulsuz sevgi ile hem başarılı hem de mutlu olabilir.

Mutluluk da kişiden kişiye değişen bir duygu. Sürdürülebilir bir mutluluk istiyorsanız, onay görmenizi sağlayacak şeylerin (para, başarı, mevkii, güç, seks gibi) peşinden koşmaktansa, onay görme ihtiyacınızı azaltın ya da sadece siz olduğunuz için onay görmeye bakın.

www.twitter.com/ozgurbolat

TAKSİ TERÖRÜ

Geçen haftaki taksi terörü yazımdan sonra sizlerden çok sayıda mesaj geldi. Belli ki taksi terörü ülke için büyük sorun. Bunun için daha büyük bir adım atacağım. Yakında.

Ayrıca yazım üzerine Sabiha Gökçen Havalimanı İşletmesi Kurumsal İletişim Müdürü aradı. Çalışmayan websayfasının kendilerine ait olmadığını iletti. Adresleri şu şekildeymiş.

http://www.sabihagokcen.aero/home_page

Aynı şekilde taksinin bağlı olduğu kooperatifin genel müdürü bu konuda çok hassas olduklarını, konuyla ilgileneceğini ve gerekirse suç duyurusunda bulunacağını belirtti.

Her iki kuruma da ilgileri için teşekkür ettim ama kendilerine şunu da iletim.

Benim derdim bu taksicinin cezalandırılması değil. Ekmeğinden olması da değil. Benim derdim insanca ve uygarca yaşamak. Bunun için de ceza çözüm değil.

Herkesin sorumluluk alması ve taksi reformunun gerçekleşmesi.

Kendilerini bu reforma davet ettim ve olumlu yanıt aldım. Yakında reformu başlatacağım.

TAKSÄ°CÄ° MESAJLARI

Çok sayıda taksiciden de mesaj geldi. Onlar da düzenlemelerden mutsuz. Hayatlarının zorluklarından bahsediyorlar. Anlaşılıyor ki hem taksiciler hem de toplum için daha radikal düzenlemeler gerekiyor.

Umarım yetkililer bir çözüm bulur.

www.twitter.com/ozgurbolat