Türk-Ermeni sorununa Fransız tarihçi Gaston Gaillard’ın bakışı

Yazar kitabının VII. Bölümü olan ‘Osmanlı İmparatorluğu’nun Parçalanması’ başlıklı son bölümün ilk kısmında Türk-Ermeni sorununu ele almaktadır. Yazara göre genel olarak Doğu Sorunu’nun bir parçası olan bu sorun, Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalama girişimlerinin yanı sıra Türkleri Asya’ya kovma amaçlarından vazgeçmeyen İttifak Devletleri’nin tutumu yüzünden iyice içinden çıkılmaz duruma gelmiştir.

Bunları, Tete de Turc ekibi tarafından hazırlanan bir dosyadan yararlanarak yazıyorum.

* * *

Resmi Ermeni tezine ve bu tezin müritlerine inanacak olursak, 1915 yılında, Osmanlı vatandaşı Doğu-Anadolu Ermenileri, tıpkı Alman Yahudileri gibi çiftçi, esnaf, tüccar olarak mutlu hayatlarını sürdürürken, Osmanlı askerleri ve jandarmaları ortada herhangi bir neden bulunmaksızın bunların üzerine saldırıp kılıçtan geçirmişler, bununla da yetinmeyip binlerce Ermeni’yi tehcire tabi tutmuşlar. Acaba öyle mi, bir Gaston Gaillard’a bakalım:

1780-1916 arasında Zeytun’da (Süleymanlı, Maraş) 41-57 kez ayaklanma.

1857: Daha sonra patrik ve katolikos olan Mıgırdıç Kırımlıyan, Van yakınlarındaki Varag Manastırı’nda bir matbaa kurup Ermeni bağımsızlık davasını desteklemeye başladı.

1860: Fedakárlar Cemiyeti ve Yardım Cemiyeti gibi Kilikya’yı geliştirmek isteyen dernekler büyük paralar toplamaya başladılar.

1870: Ermeni din adamlarının yarattığı bağımsızlık hareketi, Ermeni gençler arasında yandaş bulmaya başladı.

1875: Portakalcıyan, ilk devrimci Ermeni komitesini kurdu ve Asya adlı bir gazete yayınlamaya başladı.

1878: Osmanlı-Rus savaşının ardından Ermeni sorunu önce Ayastefanos (10 Temmuz 1878) Antlaşması’na, sonra da Berlin Antlaşması’na girdi.

1880: Ermeni Devrimci Komiteleri kuruldu.

1882: Erzurum’da silahlı mücadeleyi amaçlayan bir dernek kuruldu.

1885: Van, Muş ve Alaşehir’de çeşitli bahanelerle Ermeni isyanları oldu. Van’da öğretmenlik yapan Mıgırdıç Portakalcıyan, Marsilya’ya giderek ‘Armenia’ adlı gazeteyi yayınlamaya başladı.

1886: Hınçak örgütü kuruldu ve 1899’da örgütlenmesini tamamladı.

1890: Hınçak’ın kışkırtmasıyla Erzurum’da ayaklanma çıktı. Taşnak örgütü kuruldu.

1894: Samsun ayaklanması.

1895: 24 il ve ilçede ayaklanma.

1896: İstanbul’da Osmanlı Bankası’na silahlı saldırı.

1905: Amasya, Sivas, Tokat, Muş ve Van’da ayaklanma.

6 Şubat 1905: Ermeniler Batum, Erivan, Nahcivan, Şuşa ve Kossak’ta katliam yaptılar.

1915: Doğu cephesinde Rus-Ermeni işbirliği. Ermeniler Van’da 30 bin dolaylarında Türk ve Kürt öldürdüler. Çanakkale Savaşları (Şubat 1915-Ocak 1916), Ermeni Tehciri (24 Nisan 1915).

* * *

Ayrıntılara inmeden, bu birkaç seçme tarih bile, 1915 Ermeni olaylarının en azından 70-75 yıllık bir fesat hazırlığının sonucu olduğunu kanıtlamaktadır.