Toplumsal mutabakat ya da uzlaşma

Amerikan futbolunun topu söbü olduğu için kendine özgü kuralları vardır. Avrupa futbolunun kurallarına benzemezler. Amerikan futbolunda söbü topu kaptıktan sonra kale çizgisine doğru hızla koşup sayı yapan oyuncu alkışlanır. Aynı şeyi Avrupa futbolunda yapan oyuncuya önce penaltı verirler, sonra da tımarhaneye tıkarlar.

SÖBÜ TOP MUAMELESİ

Kapatılan parti mezarlığı (!) olduğu söylenen Türk siyasetinde bizlere gerçekler söylenmiyor. İşin aslında bu partilerin yüzde 95’i biçimsel nedenlerle kapatılmıştır. Aslında bu partiler kendi kendilerini kapatmışlardır. Refah Partisi, Fazilet Partisi, HADEP, DEHAP gibi partiler ise kural hatası yaptıkları için kapatıldı. Oyuncular, yuvarlak topa söbü top muamelesi yaptıkları için.

Anayasa Mahkemesi, daha doğrusu Türkiye Futbol Federasyonu Ceza Kurulu’nun altı üyesi, AKP adlı futbol takımına ömür boyu hak mahrumiyeti verdi, dört üye 20 yıl hak mahrumiyeti verdi, bir üye ise AKP adlı takımın kural dışı fiiline ceza vermedi.

AKP adlı futbol takımı ne yapmıştı? Avrupa futbolunun yuvarlak topuna söbü top muamelesi yapmayı alışkanlık haline getirmişti. Kurallara karşın bu alışkanlık inadını sürdürmek istiyordu.

Şimdi, AKP adlı takımın başta CHP takımı olmak üzere oyunun kurallarına uyan öteki takımlarla uzlaşması isteniyor. Yani öteki takımlardan, AKP’nin kural ihlallerine göz yummaları, şikáyet etmemeleri isteniyor.

KURULUŞ SÖZLEŞMESİ

Elli yıllık dostum, edebiyat yazarı Demirtaş Ceyhun, Cumhuriyet Gazetesi ile Aydınlık Dergisi’nde çıkan yazılarında çok önemli bir uyarıda bulunuyor: La Constitution sözcüğünü yanlış çevirmişiz, yanlış anlamlandırmışız. Önce Kanun-i Esasi, sonra Teşkilat-ı Esasiye Kanunu demişiz, şimdi de Anayasa diyoruz.

Demirtaş, "La Constitution sıradan bir yasa değil, onu yasa yapar gibi vırt zırt değiştiremezsiniz!" diyor. Ve La Constitution’un Türkçe karşılığının Kuruluş Sözleşmesi olması gerektiğini söylüyor.

Bence tamamen haklı!

KUŞAKLAR ONA UYAR

Fransızlar Kuruluş Sözleşmesi Yasası (Loi constitutionnelle) da diyorlar. "La loi" yerine "Ayrıcalık Belgesi" ve "Temel Kural" anlamına gelen "La Charte" da diyorlar.

Demek oluyor ki La Constitution ile La Charte eşanlamlı. Dolayısıyla bu iki sözcüğü Türkçeye "Sözleşme" olarak çevirmemiz gerekiyor. Yani Türkiye Cumhuriyeti Kuruluş Sözleşmesi gibi. Zaten Birleşmiş Milletler Sözleşmesi, İnsan Hakları Sözleşmesi deniyor.

Evet "Sözleşme" bir kurallar bütünüdür. Devletlerin Kuruluş Sözleşmesi’ni Kurucu Atalar hazırlar. Daha sonra gelen kuşaklar sözleşme metnine uyarlar. 12 Mart Başbakanı Nihat Erim gibi, "Bu kurallar Türkiye’ye bol geliyor" diyemezler. Süleyman Demirel gibi, "Bu Anayasa (Kurucu Sözleşme) ile memleket yönetilmez!" demeyecekler.

Bu nedenle AKP’nin muhatabı CHP değil 1982 Kurucu Sözleşmesi! AKP’nin Kurucu Sözleşme’nin değişmez "laiklik" maddesi (temel kuralı) ile sorunu var. Temel kural kimse ile uzlaşmaz! AKP’nin ve yandaşlarının bunu öğrenmeleri gerekiyor.

Öneri: TC Kuruluş Sözleşmesi, TC Kuruluş Sözleşmesi Hukuku, Kuruluş Sözleşmesi Kurulu (Anayasa Mahkemesi).