Paylaş
İngiltere, ABD, Fransa ve öteki devletlerin dışişleri bakanlıkları ile Milletler Cemiyeti Genel Sekreterliği’ne hitaben yazılan işbu şikâyetnameyi birlikte okuyalım:
SEYİT RIZA’DAN EKSELANSLARINA
[“Dışişleri Bakanlığı Dersim-Kürdistan
30 Temmuz 1937
Sayın Bakan,
Yıllardan beri, Türk Hükümeti Kürt halkını asimile etmeye çalışmakta ve Kürt dilinin gazete ve yayınlarını yasaklayarak, anadillerini konuşanlara eziyet ederek, Kürdistan’ın bereketli topraklarından gidenlerden büyük bir bölümünün telef olduğu Anadolu’nun çorak topraklarına, zorunlu ve sistemli göçler düzenleyerek, halka zulmetmektedir.
Son olarak Türk Hükümeti, kendisiyle yapılan bir anlaşma sonucu, bu baskılardan arındırılmış Dersim bölgesine girmeye de kalkışmıştır.
Bu olay karşısında, Kürtler göçün uzak yollarında can vermek yerine, kendilerini korumak için 1930’da Ararat Tepesi’nde, Zilan ve Beyazıt Ovası’nda olduğu gibi silahlara sarıldılar.
Üç aydan beri ülkemde, tüyler ürpertici bir savaş sürüyor.
Savaş olanaklarının eşitsizliğine ve bombardıman uçaklarının, yangın bombalarının, boğucu gazların kullanılmasına rağmen ben ve yurttaşlarım, Türk ordusunu başarısızlığa uğrattık.
Direnişimiz karşısında, Türk uçakları kasabaları bombalıyor, yakıyor (?).
Zindanlar yumuşak başlı Kürt halkıyla dolup taşıyor, aydınlar kurşuna diziliyor, asılıyor ya da Türkiye’nin tecrit edilmiş bölgelerine sürgün ediliyor.
(?) Üç milyon Kürt, benim sesim-den Ekselanslarına sesleniyor ve bu hükümetinizin yüksek manevi etki-sinden Kürt halkını yararlandırmanızı sizden istirham ediyor.
Sayın Bakan, en derin saygılarımın kabulünü rica ederim.
Dersim Generali Seyit Rıza”]
DERSİM-KÜRDİSTAN GENERALİ SEYİT RIZA
Bu şikâyetnamenin içeriğine hiçbir itirazım yok. Tartışmak tarihçilerin işi. Ancak üç noktaya dikkat çekmek istiyorum:
1. Dışişleri Bakanlığı Dersim-Kürdistan: Demek ki Kürdistan’ın Dersim bölgesinde bir devlet kurulmuş. Bu şikâyetname bunu kanıtlıyor.
2. Türk hükümeti Dersim bölgesine girmeye kalkışmış: Bu cümleye yorum gerekmez.
3. Dersim Generali Seyit Rıza: Breh de breh!
Şimdi Seyit Rıza’nın Emirberi’nin anlattıklarını okuyalım:
EŞKIYALAR GELİR
“Dersim isyanı neden mi başladı? Anlatayım: Bu bölge yüzyıllarca bağımsız ve kendi başına yaşadı. Kendi kanunları geçerliydi. Bunlar gerek Dersim’deki acımasız hayatın dayattığı gerek aşiretlerin kendi aralarında koydukları yasa ve kurallardı. Kendi içine kapalı bir alandı. Kaçaklar ve kaçakçılar ala-nıydı Dersim. Örneğin Bingöl, Kemah, Erzincan, Elazığ ve Malatya’da şu bilinen eşkıyalık işlerine bulaşanlar, yani şunu bunu talan edip kanun kaçağı durumuna düşenler, gelir Dersim’e sığınırlardı.” (s. 284-285)
Benden bu kadar. Gerisini kendiniz okuyup yorumlarsınız artık!
Paylaş