×
Sanki onlar bilmiyor mu?
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
ABD’nin "Ermeni Sorunu"na ilgisi yeni değil, taa 19. yüzyıla dayanır. O tarihlerde bile etnik kaynaklı Ermeni sorunu destekçisi sivil toplum örgütlerine rastlanır: 1894 yılında Boston’da kurulan Birleşmiş Ermenistan Dostları (United Friends of Armenia), 1895’te Washington’da etkinlik kazanan Ermeni Sevenler Derneği (Phil-Armenic Association) ve 1895’te New York’ta örgütlenen Ulusal Ermeni Yardım Kurulu (National Armenian Relief Committee). Bu konuyu Nurşen Mazıcı’nın "Ermenistan Sorunu" (Pozitif Yayınları) adlı kitabında okuyabilirsiniz.
* * *
Adamlar taa 1784 yılında, ABD’nin kuruluşundan 5 yıl sonra, ülkenin ticaretini yaygınlaştırmak için, ikisi daha sonra ABD başkanı olacak olan John Adams (2. Başkan), Benjamin Franklin ve Thomas Jefferson’dan (3. Başkan) oluşan ticaret komisyonunu Osmanlı İmparatorluğu’na atamışlar. AYMÖ (Amerikan Yabancı Misyonu Örgütü - American Board of Commissioners fo Forgein Missions) 9 Ocak 1820’de İzmir’e ayak basmış. İzmir, Kudüs, Beyrut ve Suriye istasyonları açılmış. Beyrut İstasyonu 1831’de Ermenistan ve Gürcistan’a misyoner göndermiş. Amerikan misyonerleri 1831’de İstanbul’da, 1833’te İzmir’de, 1834’te Bursa ve Trabzon’da temsilcilikler açmış ve imparatorlukta Amerikan misyoner çalışmaları hızla yayılmış. Osmanlı İmparatorluğu 1847’de bir ferman yayınlayarak imparatorluğun Protestan unsurlarını ayrı ve bağımsız bir dinsel cemaat olarak tanımış.
1. Dünya Savaşı başladığında AYMÖ’nün 17 ana, 256 alt istasyonunda 174 çalışanı, dokuz hastane, 426 okul ve bu okullara devam eden 25.000’in üzerinde örgencisi vardır. (S. 19-22)
* * *
Kısacası, Türk-Amerikan ilişkileri, 19. yüzyılın başlarında ticari alanda başlamışsa da, yüzyılın son çeyreğine gelindiğinde, Batı Avrupa’nın etkisinde kalan Amerika, İslam’ın şampiyonu olarak algıladığı Türklere karşı bir önyargılı duruma girmiş. Protestan olmamalarına karşın, imparatorluk içinde yaşayan Ermeniler, misyonerlere en çok yakınlık duyan unsur olmuş, böylece misyonerler, Ermeni istekleriyle daha çok ilgilenir duruma gelmiştir. (S. 22-26)
Samsun’daki Ermeni ayaklanmaları, misyonerler aracılığıyla ABD kamuoyuna Türklerin Ermenileri kılıçtan geçirdiği biçiminde yansımış, bunun üzerine 1894’te ABD senatosu Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermeni katliamları hakkında hükümetten bilgi istemiştir. Başkan Cleveland 1895’teki yıllık mesajında, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ABD çıkarlarını daha iyi duruma getirmek için gereken çabanın gösterileceğini söylemiştir. (S. 26-27)
* * *
Birleşmiş Ermenistan Dostları Derneği’nin 1894 yılında Boston’da, Ermeni Sevenler Derneği’nin 1895’te Washington’da kurulduğunu ve Ulusal Ermeni Yardım Kurulu’nun gene 1895 yılında New York’ta örgütlendiğini hatırlarsak günümüzü çok daha iyi değerlendiririz. Ve Türkiye’nin Ermeni sorunuyla ilgili görüşünü anlatmak için ABD’ye heyetler göndermeyiz. Çünkü onlar 1890’lardan bu yana inatla kendi tezlerini uyguluyorlar.
ABD’yi cezalandırmak için "İncirlik üssünün kapatılması" projesini de aynı bağlamda değerlendirmeliyiz. "Onlar" ne yapacaklarını biliyorlar, ama AKP hükümeti ne yapacağını bilmiyor! Biliyor mu?
Adamlar taa 1784 yılında, ABD’nin kuruluşundan 5 yıl sonra, ülkenin ticaretini yaygınlaştırmak için, ikisi daha sonra ABD başkanı olacak olan John Adams (2. Başkan), Benjamin Franklin ve Thomas Jefferson’dan (3. Başkan) oluşan ticaret komisyonunu Osmanlı İmparatorluğu’na atamışlar. AYMÖ (Amerikan Yabancı Misyonu Örgütü - American Board of Commissioners fo Forgein Missions) 9 Ocak 1820’de İzmir’e ayak basmış. İzmir, Kudüs, Beyrut ve Suriye istasyonları açılmış. Beyrut İstasyonu 1831’de Ermenistan ve Gürcistan’a misyoner göndermiş. Amerikan misyonerleri 1831’de İstanbul’da, 1833’te İzmir’de, 1834’te Bursa ve Trabzon’da temsilcilikler açmış ve imparatorlukta Amerikan misyoner çalışmaları hızla yayılmış. Osmanlı İmparatorluğu 1847’de bir ferman yayınlayarak imparatorluğun Protestan unsurlarını ayrı ve bağımsız bir dinsel cemaat olarak tanımış.
1. Dünya Savaşı başladığında AYMÖ’nün 17 ana, 256 alt istasyonunda 174 çalışanı, dokuz hastane, 426 okul ve bu okullara devam eden 25.000’in üzerinde örgencisi vardır. (S. 19-22)
* * *
Kısacası, Türk-Amerikan ilişkileri, 19. yüzyılın başlarında ticari alanda başlamışsa da, yüzyılın son çeyreğine gelindiğinde, Batı Avrupa’nın etkisinde kalan Amerika, İslam’ın şampiyonu olarak algıladığı Türklere karşı bir önyargılı duruma girmiş. Protestan olmamalarına karşın, imparatorluk içinde yaşayan Ermeniler, misyonerlere en çok yakınlık duyan unsur olmuş, böylece misyonerler, Ermeni istekleriyle daha çok ilgilenir duruma gelmiştir. (S. 22-26)
Samsun’daki Ermeni ayaklanmaları, misyonerler aracılığıyla ABD kamuoyuna Türklerin Ermenileri kılıçtan geçirdiği biçiminde yansımış, bunun üzerine 1894’te ABD senatosu Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Ermeni katliamları hakkında hükümetten bilgi istemiştir. Başkan Cleveland 1895’teki yıllık mesajında, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ABD çıkarlarını daha iyi duruma getirmek için gereken çabanın gösterileceğini söylemiştir. (S. 26-27)
* * *
Birleşmiş Ermenistan Dostları Derneği’nin 1894 yılında Boston’da, Ermeni Sevenler Derneği’nin 1895’te Washington’da kurulduğunu ve Ulusal Ermeni Yardım Kurulu’nun gene 1895 yılında New York’ta örgütlendiğini hatırlarsak günümüzü çok daha iyi değerlendiririz. Ve Türkiye’nin Ermeni sorunuyla ilgili görüşünü anlatmak için ABD’ye heyetler göndermeyiz. Çünkü onlar 1890’lardan bu yana inatla kendi tezlerini uyguluyorlar.
ABD’yi cezalandırmak için "İncirlik üssünün kapatılması" projesini de aynı bağlamda değerlendirmeliyiz. "Onlar" ne yapacaklarını biliyorlar, ama AKP hükümeti ne yapacağını bilmiyor! Biliyor mu?
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
