İslamcı edebiyatın düzeni

Bir televizyonda seyrettiği bir programda sohbet eden üç İslamcı muhteremden biri “Ticarette ve siyasette bir yere geldik ama kültür sahasında gerideyiz. O saha hâlâ solcuların elinde?” diye keramet buyurmuş.

Genç kuşak gazete yazıcılarının belki de en donanımlısı olan Kadri Gürsel adamların anlayamadıkları çıkmazı pek güzel açıklıyor:

“Kısacası, cemaatlerinizden kurtulup, biat ve icazet kültüründen kendinizi azat ederek özgür bireylere dönüşmediğiniz sürece kültür ve sanat alanında yaratıcı olmanız mümkün değildir.”

ARAMAK GEREKMEZ

Yazınsal denemelerimde İslamcıların bu açmazına zaman zaman değinmişimdir. 20-25 yıl oluyor, Doğan Hızlan yönetimindeki Gösteri Dergisi’nde, yazarların izlek (tema) konusundaki sorunlarıyla ilgili bir soruşturma yayınlanmıştı. Galiba ben de yanıtlamıştım. Yanıtlardan en ilginci bir Mısırlı yazara ait idi. “Bir
Müslüman yazarın izlek (tema) sorunu olamaz, bütün izlekler Kuran’da mevcuttur, dışarıda aramak gerekmez” diyordu.

Bizim İslamcıların içinde boğuldukları anafor Hıristiyan yazarlar için neden sorun olmuyor? Bu soru çok önemli. Örneğin T.S. Eliot, Paul Claudel gibileri başta olmak üzere Hıristiyan şair ve yazarların bizim İslamcılar benzeri herhangi bir sorunları yok. En yalın bir şekilde yanıtlayalım: Çünkü Hıristiyanlık yazarların felsefeden yararlanmalarına karşı çıkmadığı halde İslam felsefeyi yasaklamıştır. Felsefe yoksa sanat da yoktur. Öte yandan bir Hıristiyan yazarın inanç bağlamında bunalım yaşamasına karşın Müslüman bir yazarın böyle bir kaygısı olmaz. Eğer İslamcı kesimin medar-ı iftiharı Sezai Karakoç önemli bir şair ise, bu, çaktırmadan felsefeye ve modern Avrupa şiirine bulaştığı içindir.

MAHŞERE KADAR

Bu soruna bir ucundan değinen son yazım Özgür Edebiyat Dergisi’nin Ocak-Şubat 2010 sayısında yayınlandı. Bir bölümünü aktarıyorum: [“Hürriyet Gazetesi’nde bir haber ya da bir yazı vardı. İslamcı kesimin kimi yazarları ‘Neden soldaki gibi bizde de iyi yazarlar, şairler, sanatçılar yok; neden bizde sanatsal reform olmuyor?’ diye yakınmaktaymışlar.

Mahşere kadar tartışsalar, sorularına, sorunlarına bir yanıt bulamazlar. Sorularının yanıtını ben yazayım: Herhangi bir dine ve efendiye biat ve itaat ederek şair, yazar ve sanatçı olamazsınız. Dinin ve efendinin otorite ve egemenliğini reddedeceksiniz. Ama önce sorgulayıp tartışacaksınız. Tanrı ve efendi ile şirk koşmadan yaratıcı olunamaz. Tektanrılı (monoteist) dinler çoğulcu özgürlüğü kabul etmezler. Tektanrılı dinler insan bedenini, aklını, doğayı, doğanın diyalektiğini de kabul etmezler. İslamcı Müslüman şair ve yazarlar kör, sağır ve dilsizdirler. Beş duyularını kullanmazlar. Hiçbir derinlikleri olmadığı gibi, serbest dalma denemesi yapacak dalgıç da değildirler. Kutsal olan, krapon kâğıdı ile yapılmış bir çiçektir. Kutsalı yok etmeden şair olunmaz! Laik ve lâdini olmadan da olunmaz. Geleneğin çevresinde mahsere ya da ding beygiri gibi dönüp dururlar. Koşumlarını kırıp merkezdeki kara deliği göremezler.”]

ERDEMDEN YOKSUNLAR

Ayrıca eleştiri gelenekleri de yoktur. Eleştiri oklarını başta Nâzım Hikmet olmak üzere laik ve cumhuriyetçi yazarlara yöneltirler ama sıradan bir şair olan Necip Fazıl Kısakürek’in takır tukur yavan şiirine toz kondurmazlar. Çünkü kendilerini eleştirmek erdeminden yoksundurlar!