Batan geminin malı Türk Telekom (1)

Bu türden önergelerden kamuoyunun habersiz kaldığını düşünerek, milletvekilinin eleştirel metnini ve sorularını aktarıyorum:

DÜŞÜKLÜK GÖSTERGELERİ

Türk Telekom’un (TT) devlet elinde kalan % 45 hissenin üçte biri; yani, TT’nin % 15’i 25 Nisan 2008’de SPK onayı aldıktan sonra piyasaya çıkarılmış, daha sonra da talep toplama süreci başlatılmıştır. Süreç, 15 Mayıs 2008 günü TT hisselerinin İMKB’de işlem görmeye başlaması ile sona ermiştir. Bu süreç ile ilgili, kamu yararını yakından ilgilendiren şu gerçekler öne çıkmaktadır:

Piyasaya çıkan hisselerin yaklaşık % 40’ı yurtiçinde halka, % 60’ı ise yurtdışında yatırım fonlarına, yani kurumsal yatırımcılara sunulmuştur.

Piyasada 4.60 YTL hisse fiyatına yapılan arza göre, TT’nin değerinin 12.9 milyar dolar olduğu varsayıldı. Bu değerin çok düşük olduğunun en az iki göstergesi vardır:

- Zaman üzerinde bir karşılaştırma: 2005 yılında TT’nin % 55’i 6.6 milyar dolara satıldığına göre o zaman TT’nin değeri 11.9 milyar dolardı. Bu rakamlara göre, 2005 yılında TT hisselerinin fiyat-kazanç oranı 9’du. Şimdi belirlenen halka arz fiyatı ile, şimdi fiyat-kazanç oranı 6.6’ya düşmüştür. Her ne kadar, 2005 blok satışı stratejik bir işlem olduğu için şimdiki halka arzın daha düşük fiyata sunulması beklense de, fiyat-kazanç oranına bakarak hisse fiyatının % 50 daha ucuza sunulduğu görülüyor. Üstelik, 2005-2007 arasında TT’nin geliri % 42 artmıştır, Avea’da sahibi olduğu hisse miktarı %81’e tırmanmıştır ve sabit hat ses iletişiminin % 98’ini kontrol eden fiili bir tekel konumunu korumuştur.

- Mekán üzerinde bir karşılaştırma: Yükselen Pazarlar denilen ülkelerin Telekom firmalarının ortalama fiyat-kazanç oranı 12’nin üstündedir. Gelişmiş Pazarlar denilen ülkelerin fiyat-kazanç oranı ise 13’e yakındır. Çok daha rekabetçi bir piyasada bulunan Türkcell’in fiyat-kazanç oranı 11’dir.

Her ne kadar, İMKB’de ilk günlerde TT hisse fiyatları birden tırmanışa geçmediyse de, bunun da teknik nedenleri bilinmektedir. Ayrıca, fiyatların bir yıl içerisinde gerçek değerini bulacağı da bilinmektedir.

ORTADAKİ 3 İDDİA

Yukarıdaki gerçekler ışığında, TT hisselerinin bu kadar ucuz bir fiyatla piyasaya sunulmasını açıklayabilecek üç iddia ortaya çıkmaktadır:

Birincisi, TT hisselerinin "batan geminin malları" gibi piyasaya sunulduğudur. Finans dünyasının en büyük ve en güvenilir haber ve hizmet firması olan Bloomberg, 14 Mayıs 2008 tarihinde, cari açığı kapatmak için çaresiz duruma düşmüş Türkiye’nin TT’yi çok ucuza satmakta olduğunu ve bunun yatırımcılar için önemli bir fırsat olduğunu yazmıştır.

(Bkz:http://www.bloomberg.com:80/apps/news?pid=20601213&refer=home&sid=astv00kFAQSQ)

İkincisi, TT hisselerini ucuza sunarak, alıcılardan komisyon şeklinde nemalananların olduğudur.

Üçüncüsü ise, yukarıdaki iki iddianın ikisinin de doğru olabileceğidir; yani, bir yandan dış kaynak edinme telaşıyla TT hisselerini ucuza satarken, bir yandan da TT hisselerini ucuza alanlardan nemalanmak. (Yarın devam edeceğim.)