Oya Berberoğlu: Enflasyon canavarı evine dönüyor

Oya BERBEROĞLU

KİTAPÇIĞIN başlığı böyle. Miniklere enflasyon derslerini içeriyor. Enflasyonun ne olduğu, toplumları nasıl yıprattığı, geri bıraktığı, enflasyon canavarının ağzından anlatılıyor. Çocuklar da enflasyonla mücadele programına destek olmaya çağrılıyor. Neler yapabilecekleri sıralanıyor. Vinyetlerle, grafiklerle...

Enflasyon canavarı miniklere sesleniyor: Yıllardır birlikte yaşıyoruz. Ama biliyor musunuz benim asıl ülkem burası değil. Burada yaşamak zorunda bıraktılar!. Diğer ülkelerdeki kardeşlerim çoktan eve döndüler. Ben de evime dönmek istiyorum, lütfen bana yardım edin! Ben gidince öyle çok rahatlayacaksınız ki. Harçlıklarınızla çok daha fazla şey satın alacaksınız. Anne babalarınız huzurlu olacak, kavga etmeyecek, yoksul insan sayısı azalacak, ülkeniz güçlenecek...

Birkaç ay önce, IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli'nin, Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel'e bir enflasyon kitapçığı hediye ettiğini yazmıştık. Finlandiya Merkez Bankası'nın çocuklar için hazırladığı ve ülkesinde dağıttığı kitaptı bu. Gazi Bey de o kitapçığı Türkçe'ye çevirtip, katkılar yapıp, ilköğretim çağındaki çocuklarımıza dağıtılmasını planlamıştı.

Çocuklara enflasyonu ve mücadeleyi anlatan kitapçık Türkçe olarak hazır ama okullar kapanmak üzere. Gazi Erçel, önümüzdeki öğretim yılında dağıtacaklarını söylüyor. Belki gazetelere promosyon olarak da önerilebilirmiş. Ama o zaman her çocuğun edinmesi zor. Milyonlarca öğrenci var hepsine ulaşması için Milli Eğitim Bakanlığı kanalıyla tüm okullara dağıtılsa daha iyi olur sanıyorum.

Çocuklara enflasyon karşıtı bilinç oturtmak, mücadeleyi öğretmek şart. Gelişmiş, zengin ülke olmamız enflasyonu yenmemize bağlı değil mi? Topyekün seferberlik için çocukları kavrayan bu kitap projesi önemli.

Paranızı kemiririm

O kitapçıktan bazı alıntılar sunayım. Çocuklarınıza okutun lütfen. Minikler için biraz ağır gibi ama, kavrayacaklarına eminim.

Merhaba ben enflasyon canavarı. Bana niye canavar diyorlar biliyor musunuz? Mesela, hiç durmadan elinizdeki parayı kemiriyorum. Ne yapayım elimde değil kemirmeden duramıyorum.

Fiyatlar önce buraya kadar arttı, sonra tekrar arttı, bir daha arttı tabii yine arttı! Bugün satın aldığınız malın fiyatı gelecek yıl iki katına çıkması size çok normal geliyor! Oysa gelişmiş ülkelerde bir malın fiyatı ancak 50-60 yıl sonra iki katına çıkar.

Fiyatların hızlı artması, yani enflasyon, yalnızca bazıları zam yaptığı için olmuyor. Ekonominizde önemli sorunlar var. (Yıllardır istikrarsızlık ve basiretsiz yönetimlerin enflasyondaki payı yadsınamaz. Yoksa enflasyonun nasıl indirileceği sır değil. Çocuklara hatırlatma...)

Bunca yıldır enflasyon canavarıyım bilirim bu işleri... Önce benden kurtulacaksınız.

Artık enflasyonla mücadele programı yürürlüğe girdi. Çalışmadan kazanma dönemi bitecek, enflasyondan zenginleşenler kaybedecek. Benim de yavaş yavaş yol hazırlıklarına başlamam bu yüzden!

Kazanılması mümkün olmayan bir oyun

BAKIN enflasyon oyunu nasıl? Bir daire gibi düşünün. Aşağıdaki maddeleri daire üzerinde soldan sağa doğru sıralayın. Göreceğiniz gibi enflasyon oyununda kazanmak mümkün değil.

- Enflasyon nedeniyle bankalara yatırılan paraya çok fazla faiz ödeniyor. İşadamları parayla para kazanıyor, yeni iş alanı açmıyor.

- Yeni iş alanları açılmadığı için işsizlik artıyor. Siz de iş bulamadınız.

- Paranızın değeri düştüğü için başka ülkelerin güvenilir paralarıyla insanlar iş yapıyor. Paranızın alım gücü azaldığı için fiyatlar artıyor. (Başa dönün.)

- Enflasyon nedeniyle az kazancı olanlar yoksullaşıyor. Sizin de elinizdeki parayla satın alabildikleriniz azalıyor.

- Yeterli tasarruf yapılmadığı için devletin gelirleri giderlerini karşılamıyor. Devlet okul, hastane, yol, baraj yapmak, memur maaşlarını ödemek için paraya ihtiyaç duyuyor. Yüksek fazile borç alıyor. Ödeyebilmek için para basıyor.

- Nasıl olduysa tek zar attınız 7 geldi. Demek ki fiyatların hızla artmasından yararlanarak zenginleşen küçük gruba dahilsiniz. Enflasyon sizin işinize geliyor. Ama milyonlarca insan zorda.

- Enflasyon yüzünden ülke olarak güvenilirliğinizi yitirdiniz. Yabancılar ülkenize yatırım yapmakta tereddüt ediyor. Enflasyon düşene kadar bekleyeceksiniz.

Çocuklar ne yapsın?

ENFLASYONLA mücadeleye destek vermek için çocuklara, gençlere de tabii şu konularda daha özenli davranmaları öneriliyor:

- Ayağınızı yorganınıza göre uzatın.

- Pahalı maldan uzak durun.

- Gereksiz alışveriş yapmayın.

- İhtiyacınızdan fazla parayı tasarrufa yönlendirin.

- Bütün işlemlerde kendi ülkenizin parasını kullanın.

- Çalışmadan, üretmeden, yalnızca parayı çalıştırarak zenginleşmenin mümkün olmayacağını bilin.

- Ülkenizin gelişmesinin, insanların mutluluğunun, yatırım yaparak, yeni iş alanları açamaktan geçtiğini aklınızdan çıkarmayın.

- Akıldaki yaratıcı düşüncenin, cepteki paradan daha değerli olacağını unutmayın.

- Yıllarca süren enflasyondan bir anda kurtulmak mümkün değildir. Mücadele programının amacına ulaşmasının zaman alabileceğini bilin.

- Fiyatların artık eskisi kadar artamayacağına göre davranın. Bankaya yatırdığınız paranıza eskisi kadar yüksek faiz alamıyorsanız bu, fiyatların düşmekte olması nedeniyledir. Önemli olan enflasyon üzerinde gelir elde etmektir.

- Tüm bu konularda hatalı davrandığını gördüğünüz arkadaşlarınızı, büyüklerinizi uyarmaktan çekinmeyin.