Bulgaristan’a 5 santral

Oya BERBEROĞLU

Esenboğa Havalimanı'nda, sabahın kör saatinde, Bulgaristan'ın Başkenti Sofya'ya gitmek için bekliyoruz. (11 Temmuz) İki ülke arasında serbest ticaret anlaşması imzalanacak ve Ziraat Bankası Sofya Şubesi açılacak.

Başbakan Mesut Yılmaz'ı bekleyen heyette Ceylan Holding'in patronlarından Zülküf Ceylan dikkatimizi çekiyor. Zülküf Bey'e ‘‘Hayrola ne yatırımlarınız olacak Bulgaristan'da?’’ diye sorunca, ‘‘Öyle bir ziyaret işte’’ diyerek geçiştiriyor. Sofya'da akşam üstü Ziraat Bankası Şubesi'nin açılış töreninde de Mahmut Ceylan'la karşılaşıp birkaç gündür Sofya'da olduğunu öğrenince önemli işlerin arefesinde bulunduklarını anlıyoruz.

Türk Büyükelçiliği ve Bulgaristan kaynaklarına göre, Ceylan Holding yaklaşık bir yıldır Bulgaristan pazarıyla ilgileniyor. Türk tarafı elektrik enerjisi ithalatı karşılığında Bulgaristan'ın altyapı projelerinde söz sahibi olmak için çaba harcıyor. Türkiye bu pazarda Yunanistan'la müthiş bir rekabet yaşıyor ve Yunan lobisine karşı savaş veriyor.

Mesut Yılmaz'ın son ziyaretinde önemli mesafe alındı ve bir kısmı barter (takas) olmak üzere bazı altyapı projelerinin Türk firmalarınca üstlenilmesinde anlaşma sağlandı. Ceylan Holding, Arda Nehri üzerinde kurulacak 3 adet hidroelektrik santralı, Hasköy ve Pazarcık'ta iki termik santral ile Orizova (Filibe) ile Kapıkule arasında 114 kilometrelik otoyolun yapımı için ön protokolü imzaladı. Buna göre işler Bulgar kamu kuruluşlarıyla ortak yapılacak. Yüzde kaçlık bölümünün barter olacağı da maliyet hesaplarından sonra ortaya çıkacak. Ceylan Grubu söz konusu işlere uluslararası konsorsiyum şeklinde girecek. Burada otel işiyle de ilgileniyorlar. Burgaz, Varna, Sofya Havaalanları ile Burgaz Limanı'nın modernizasyonu işleri için de Türk firmaları şanslı görülüyor.

Rusya'da Enka, Romanya'da Bayındır ön planda Türk grubu olarak. Bulgaristan'da da Ceylanlar olacak herhalde. Bu arada son dakika bilgisi olarak: Mahmut Ceylan'ı arayıp bulamadık, Bulgaristan'dan sonra Bosna'ya geçtiğini öğrendik. Anlaşılan sırada Bosna var.

Yapma komşu

BU laf çok hoşuma gitti. Biliyorsunuz Bulgaristan'da 1 milyonu aşkın Türk yaşıyor. Türkçe'ye Bulgarlar da biraz aşinalar. Pazarlık sırasında Türk olduğumuzu söyleyince, ‘‘Yapma komşu uygun fiyat’’ diye Türkçe karşılık alınca pek hoşumuza gitti.

Daha 1997 yılı başında enflasyon yüzde bin düzeyindeydi. Sonra IMF müdahale etti, bir anlaşma yapıldı, ücretler ve fiyatlar donduruldu.

İlk etapta enflasyonu yüzde 578'lere kadar indirdiler. Bu seneki enflasyon hedefleri ise yüzde 16. Son iki aydır neredeyse sıfır enflasyon.

Ücretlerde yine IMF'in gözetiminde yüzde 5'lik bir artış yaptılar. Bir milletvekilinin aylık 500 dolar, kalifiye bir işçinin ortalama 250 dolar, memurun ortalama 100 dolar kazandığı, asgari ücretin 50 mark civarında olduğu bir ülke. Tabii ekonomi durgun, büyüme ekside.

İnsanlar birkaç işte çalışarak hayatlarını idame ettiriyorlar.

Gıdadan, eğlenceden kesiyorlar. Ama giyimden değil. Dış görünümlerine önem veriyorlar.

Tabi devlet, gelirlerini artırmak için vergiye yükleniyor. Trafik cezalarına da. Cezalar neredeyse 100 kat artırılmış.

Yıllardır gurbetçiler Bulgaristan'dan geçerken haksız yere trafik cezasına maruz kaldıklarından yakınırlardı. Bu sene yakınmalar arttı. Neredeyse Bulgaristan topraklarında toplam 500-1000 marklara kadar varan trafik cezaları ödediklerini söylüyorlar.

Sofya ziyaretinde öğle yemeği yiyeceğimiz Sofya'nın 15-20 dakika dışındaki sayfiye yerinde Hrankov Otel'e gidecektik. Bize bir otobüs tahsis edildi. Gidene kadar üç kere trafik polislerince çevrildik. Resmi heyet ve izin belgesi olması dolayısıyla ceza ödemedik.

Heyette ANAP Grup Başkanvekili Ülkü Güney de vardı. Bulgaristan'daki trafik cezalarını konuşuyorduk.

Ülkü Bey de yıllar öncesinde Bulgaristan topraklarından geçerken (sık sık bu güzergâhı izlermiş) ceza ödemediği bir zamanı hatırlamadığını anlattı. Hatalı davranmamasına rağmen mutlaka ceza kesildiğini aktardı.

Bulgaristan'da iş yapan bir arkadaşım da çok kısa süre önce ‘‘tamponun eski’’ diye yüklüce bir cezaya çarptırıldığından söz etti.

Biz de buradan komşuya seslenmek istiyoruz.

Yapma komşu... Bütçe açığınız Türk işçilerine kestiğiniz haksız ceza gelirleriyle kapanır mı hiç?

Maliyeci ne alır?

GÜNÜBİRLİK bir ziyaretti. Şehri tanımaya zaman yoktu... Bulgar ve Türk Başbakanları'nın görüşmeleri devam ederken kendimize kısa bir zaman yarattık. Ve Aleksander Meydanı ile Pazar Meydanı'nda turladık. Ufak tefek el işi hediyelik eşyalar aldık.

Ziraat Bankası Sofya Şubesi'nin açılış törenini beklerken de aldıklarımızla birbirimize nisbet yaptık...

Ama en güzel parçayı Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürü Nevzat Saygılıoğlu kapmıştı. Bu bir antika hesap makinesiydi. Kollu Facit...

O zaman öğrendim ki Nevzat Bey eski daktilo,telefon,hesap makinesi gibi aletlere meraklıymış. Maliyeci olunca doğal tabii... Makam odasında bir antika köşesi oluşturmuş. Özel müzesi bu hesap makinesiyle zenginleşti şimdi... Saygılıoğlu, babasının dayısının yanında esnaflık yaptığı günlerden bu makineye aşinaymış. Kollu hesap makineleri büyük mağazalarda, vergi dairelerinde bulunurmuş eskiden. Statüyü de ifade edermiş.

Başbakan Mesut Yılmaz'ın geçen cumartesi gerçekleştirdiği Bulgaristan ziyaretindeki heyette işadamından çok bürokrat vardı. Bu da Ziraat Bankası'nın, dolayısıyla ilk Türk bankasının Bulgaristan'da şube açmasından kaynaklandı sanırım. Ziraat Bankası Genel Müdürü Selçuk Demiral, bu mutlu gününe tüm bürokrat dostlarını davet etmişti.

Neyse Nevzat Saygılıoğlu'nun 30 dolara satın aldığı bu antika hesap makinesini gören bürokratlar, Saygılıoğlu'na çok taktıldılar. Bulgaristan'a kayıt dışı ekonomiye kayda almaya geldiğinden tutun da bu emektar makineyle ancak memur maaş zammının hesaplanabileceğine kadar... Nevzat Bey ise bu takılmalar karşısında en kibar haliyle mahçup mahçup gülümsedi sadece...

Palandöken'e yeni beş yıldız

ONLARCA şirket... Özal döneminde yıldızı parlamaya başlayan bir grup: Ceylan Holding.

Finans, turizm, medya, tekstil, konut... Şu sıralar Kazakistan'ın Başkenti Astana'da üniversite inşatına başladılar. Memleketleri Diyarbakır'a yatırıma hazırlanıyorlar. (Zonguldak'ta yer tahsisi olamayınca yatırımı Diyarbakır'a kaydırdılar) Eğer yer tahsisi realize olursa Diyarbakır'a biskivü, şekerleme ve tekstil olmak üzere 4 fabrika kurmayı planlıyorlar.

Turizm sektöründeki atakları da sürüyor. Antalya Kemer'de iki otel bitmek üzere. İntercontinental zinciri. Biri 600 biri 350 yatak kapasiteli. Yanı sıra 700 yatak kapasiteli de devre mülk. Böylece sahibi oldukları Simena Tatil Köyü'nün yanındaki bu otellerle 3 bin yatak kapasiteli bir kopmleks oluşturacaklar.

Palandöken'de de 5 yıldızlı otel yapacaklar. Palandöken Ceylan Intercontinental'in yapımına bu sonbaharda başlanacakmış. 1,5 yılda tamamlamayı öngörüyorlar.

---