Öldüren kadın pişman oluyor

Ankara Barosu avukatı Kadir Gündoğan yıllardır töre cinayetleri üzerinde çalışıyor. 2007-2009 arasında 22 cezaevinde töre, namus ve kan davası nedeniyle cinayet işleyen 110 kişiyle görüştü. 3-4 saatlik mükalatlar yaptı. Töre cinayetlerini alanda araştırıp resmini çekti. Suç ve suçlusunun profilini çıkardı. İstatistiki analizini yaptı. Faillerinin sosyo-kültürel açıdan incelemesini yaptı. Gündoğan’ın, cinayet faillerinin ağzından öykülerini de aktardığı “Aklı olmayanın aklı töre” adlı kitabındaki çarpıcı sonuçlar bakın şöyle:

KADIN NAMUSUNU TEMİZLEYEMİYOR

Araştırmaya göre töre cinayeti faillerinin yüzde 85.5’i erkek, yüzde 14.5’u kadın. Kan davasında hiç kadın fail yok. Namus cinayeti faillerinin yüzde 81.6’sı erkekken, yüzde 18.4’ü kadın. Bu araştırma kadının da namus için öldürdüğünü ancak toplumun erkekten farklı kadına “namusu kirlenmiş” gözüyle bakıp evliyse boşatıldığı, bekarsa “dul” diye evlendirilmediğini ortaya koydu.

TECAVÜZE SESİMİ ÇIKARMASAYDIM

Tecavüz girişiminde bulunan bir erkeği namusu için öldüren ve hüküm giyen evli kadın katılımcı, töre için öldüren kadınların nasıl pişman olduğunu hatta pişman edildiklerini şöyle yansıttı:
“Ben, eşim, çocuklarım ve ailemin namusunu korumak için bu cinayeti işledim. Ancak ben cinayetten sonra hapse girdim. Eşim beni boşadı. Ben suçluymuşum gibi davranıldı. Keşke saldırıda sesimi çıkarmasam, tecavüzden kimse haberdar olmasa bu durumlara düşmezdim. Çok pişmanım.”

HAK ETTİKLERİ İÇİN ÖLDÜRDÜK

110 katılımcıdan yüzde 60.9’u (67’si) “Aynı koşullar oluşsa bu cinayeti yine işler misiniz?” sorusuna yüzde 39.1’le (43’ü) “Hayır işlemezdim” karşılığı verdi. Bu 67 erkek-kadın katılımcı “Neden” sorusuna ilk sırada yüzde 52.2’(35’i) “Hak ettikleri için” yanıtı verdiler. İkinci sırayı “Namus, gurur, şeref” aldı.

SAKIZ ÇİĞNEMEK NAMUSU ZEDELİYOR

Evli eşin aldatmasını “namusu zedeleme” ilk sıraya konulurken, erkek katılımcılar kadının sadece “bakması, düşünmesi ve konuşması bile namusumu zedeler” dediler. Kadın faillere göre ise “açık giyinmek, cilveli yürümek, başka erkeğin yanında sakız çiğnemek, konuşmak ve çalışmak” namusu zedeliyor.

KADIN NAMUSU EŞİ İÇİN TAŞIYOR

“Bir kadın namusu kimin için taşır” sorusuna erkekler ilk sırada “eşi-ailesi için”, kadınlar ise “kendisi için” yanıtı verdiler. Erkekler, aldatan eşini suçüstü yakalayınca, ikinci sırada pastanede dışarda elele görünce, kadınlar ise “sözlü, fiil taciz ve tecavüz nedeniyle namus cinayeti işledik” dediler.

İDAM VERİLSE DE ENGELLENMEZ

Araştırma TCK’ya töre cinayetinin karşılığı idam olarak değiştirilse bile faillerin vazgeçmeyeceğini de ortaya koydu. Katılımcılardan yüzde 89.1’i töre cinayetinin cezasının ağırlaştırıldığını ve müebbet olduğunu bildiği, cezanın artırılmasının cinayetleri engellemeyeceğini söylediler. Sadece yüzde 9.1’i TCK’daki cezanın artırılmasının cinayetleri engelleyeceğini belirttiler.

AİLE KALABALIK EĞİTİM DÜŞÜK

Failler alt gelir grubundan, kalabalık ailelerden. Eğitim seviyeleri düşük ve 6’sının ilkokul eğitimi bile yok. Kadın failler ise ev kadını ve bir meslekleri yok. Erkek failler ise çiftçi, garson, şoför, inşaat ustası gibi güce dayalı işlerde çalışıyorlar. Gelir grubu yükseldikçe töre ve namus cinayetleri azalıyor.

KANLI AÇIK ARAZİDE ÖLDÜRÜLÜYOR

Kan davası nedeniyle öldüren katılımcıların yüzde 91.3’ü açık arazide geri kalanı ise cami ve cezaevinde cinayeti işlemesi de dikkat çekiyor. Namus cinayetlerinin yüzde 35.6’sı kan davası gibi açık arazide, yüzde 21.8’i ortak evde, yüzde 19.5’i failin evinde işleniyor. Kan gütme saikli cinayetler önceden planlı gerçekleştiriliyor. Namus cinayetlerinde akrabalık bağları nedeniyle ev gibi kapalı mekan tercih edilirken, failler plansız ve hazırlıksız öldürüyor.

TABANCA TÜFEK İLK SIRADA

Cinayet silahları arasında ise yüzde 57.3’le tabanca, tüfek gibi ateşli silahlar, yüzde 25.5’le bıçak gibi kesici aletler yeralıyor. Suç ve cinsiyetle cinayet günü arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark yok.

AZALTILABİLİR ENGELLENEMEZ

Avukat Gündoğan’ı da arayıp konuştum. “Töre cinayetleri önlenebilir mi?” diye sordum. Araştırmasının amacının töre cinayetleri konusunda farkındalık yaratmak, azaltılmasını sağlamak olduğunu belirtti ve şu yanıtı verdi:
“Töre cinayetleri özellikle de namus cinayetleri tamamen önlenemez sadece azaltılabilir. Alınan bütün tedbirler töre cinayetlerini azaltmaya yöneliktir. Çünkü töre cinayetleri insanlık tarihinin başlangıcından günümüze kadar nitelik değiştererek hep var olmuş bundan sonra da var olacaktır. Önemli olan bu cinayetleri en aza indirebilmek ve o seviyede tutabilmektir.”