Koronavirüs nedeniyle özel okuldan ücret iadesi istenebilir mi?

TÜKETİCİ hukuku alanında uzman avukat Buğcan Çankaya’ya tüm bu sorularınızı yönelttim. Eğitim ve öğretim hizmetlerinden yararlanan kişilerin tüketici olduğu için tüketicilere özgü mevzuatın dikkate alınması ve bu sorunun da öncelikle uzlaşı, karşılıklı anlayışla çözümlenmesi gerektiğini söyledi. Ücret iadesi taleplerinde “hakkaniyetli” davranılması uyarısı yapan avukat Çankaya, izlenmesi gereken yolu bakın şöyle anlattı:

KORONAVİRÜS MÜCBİR SEBEP Mİ?

“Öncelikle dünya genelinde yaşanan koronavirüs salgınının mücbir bir sebep sayılıp sayılmayacağını açıklamakta fayda vardır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararında, mücbir sebebi şu şekilde tanımlamıştır:

‘Mücbir sebep, sorumlu veya borçlunun faaliyet ve işletmesi dışında meydana gelen, genel bir davranış normunun veya borcun ihlaline mutlak ve kaçınılmaz bir şekilde yol açan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan olağanüstü bir olaydır. Deprem, sel, yangın, salgın hastalık gibi doğal afetler mücbir sebep sayılır.’

Karar itibarıyla yaşadığımız sürecin bir mücbir sebep halini barındırdığı ortaya çıkmaktadır.

Salgın halinin mücbir sebep olarak kabulü halinde, eğitim ve öğretim hizmetlerini veren kurumların bu hizmeti ifa etmekten kaçınabileceği, tüketicilerin ücretini ödemek suretiyle dahi mücbir sebebe dayanan hizmet vereni ifaya zorlayamayacağı, diğer taraftan ise mücbir sebebin varlığı nedeniyle tüketicinin de hizmeti almaya ve ücret ödemeye zorlanamayacağı kabul edilmelidir. Mücbir sebep iki taraf için de eşit şartlar yaratmaktadır.

UZAKTAN EĞİTİMDE VERİLEN HİZMETE BAĞLI

Eğitim sistemini uzaktan eğitim yöntemine geçiren kurumlar, eğitim yükümlülüğünü sözleşme ve mevzuata uygun bir şekilde yerine getiriyorsa hizmetten yararlanan tüketiciler ancak hizmete bağlı olarak satılan diğer yan ve ek hizmetlerin iadesini, olayına özgü ve uygun olacak şekilde isteyebilecektir. Örneğin, eğitim ücretlerinin paket olarak verildiği özel eğitim kurumu tarafından, yurt ücreti, yemek ücreti, servis ücreti de tahsil edilmişse verilmeyen bu ek ücretlerin iadesi gerekmektedir. Bu bedeller halen ödenmemişse talep edilemeyecektir.

TEMEL KISTAS HANGİ HİZMETİN VERİLDİĞİ

Burada temel kıstas, eğitim ve eğitime bağlı ek hizmetlerden hangilerinin halen verildiğidir. Bu ayrımın yapılması halinde, özel eğitim kurumlarının iade etmesi veya tahsil etmemesi gereken bedeller ortaya çıkacaktır. Ücret iadesinin belirlenmesinde, her durum kendi içinde tartışılarak, hizmetin kesintiye uğraması nedeniyle uğranılan kaybın belirlenmesi, kaybın niteliğine göre ücretin tümden veya kısmen iadesinin istenmesi gerekmektedir.

SERTİFİKA ALINMAMIŞSA İADE HAKKI DOĞAR MI?

Eğer eğitim hizmeti, uzaktan eğitim yöntemiyle yapılamayacak nitelikte veya özel eğitim kurumunca bu hizmetin sağlanamadığı ortada ise eğitimin sürekli olmaması nedeniyle tüketicinin netice olarak beklediği faydanın sağlanamaması ve bunun telafi edilemeyeceği hallerde (eğitimin kesintiye uğraması nedeniyle sertifikanın alınamaması vb) tüketicinin tüm ücreti iade hakkının doğduğu düşünülmektedir.

MART AYI KREŞ ÜCRETİ ÖDENMEZ

Uzaktan eğitim yoluyla sürdürülemeyen kreş, anaokulu seviyesindeki eğitimlere bağlı ücretlerin, kesintiye uğradıkları tarih itibarıyla ücretlerinin talep edilemeyeceği, daha önceden ödenen ek hizmetlerin bedellerinin ise iadesinin gerekeceği açıktır. Örneğin kreş hizmeti alan tüketicinin, bu hizmet nedeniyle mart ayı ücretini ödememesi, ayrıca ek olarak servis, yemek gibi ücretler ödüyorsa bu ücretleri de ödememesi gerekmektedir.”

Avukat Çankaya’nın ve benim bir de temennimiz var:

Ülkemizin ve dünyanın bu olumsuz ve beklenmeyen salgın sürecini bir an önce atlatarak, sağlıklı günlerine dönmesi.
Okurlarıma son notum ve çağrım:

“Evde kal Türkiye.”

ÜNİVERSİTELERDE NASIL OLACAK?

“ÜNİVERSİTE eğitiminin uzaktan eğitim yöntemiyle devam etmesi nedeniyle öğrencilerin ödemiş olduğu öğrenim ücretlerinin iadesi istenemeyecek olup, bu bedellere ek olarak ödenen varsa diğer hizmetlerin kesintiye uğraması halinde, bu bedellerin iadesi talep edilebilecektir.

Uzaktan eğitimin ödenen eğitim ücretlerine etkisi de dikkate alınarak, tüketiciler ücret iadeleri için eğitim ve öğretim kurumlarına başvurabilir. İadelerin yapılmaması halinde parasal sınırlar dikkate alınarak il ve ilçe tüketici hakem heyetleri ile tüketici mahkemeleri nezdinde haklarını arayabilirler.”