Komşunun ağacı kesilebilir mi

İkiz villa veya bitişik bahçeleri olan müstakil evlerde, bahçeli apartmanlarda oturan okurlarımdan, komşularının kuruyan ağaç ve bitkileri nedeniyle yaşadıkları sorunlara ilişkin çok sayıda soru geliyor. Önce, bu konuyu özetleyen iki örnek soru:

Soru: İkiz villalardan oluşan bir sitede sınırı ayıran çalı bitkilerini komşumuz kırdı. Çimlerin üzerine de kimyasal madde döktü. Bu komşumuza karşı ne yapabiliriz?

Soru: Müstakil bahçeli evde oturuyoruz. Yan komşumuzun kurumuş çam ağacının dökülen dikenleri, kurumuş yaprakları bizim evin oluklarını, balkon borularını tıkıyor. Balkonları kapattık. Bu defa da ağaçtan dökülen kurumuş parçalar yüzünden balkon camları kapanmıyor. Ağacı kesmesini defalarca rica ettik. Kesmiyor da budamıyor da. Tartışma çıkarıyor. Onun bahçesindeki kurumuş çam ağacını zarar verdiği için biz kestirebilir miyiz?

Bu sorularınızı, kat mülkiyeti hukuku uzmanı İstanbul Barosu avukatlarından Mustafa Şeref Kısacık’a ilettim. Avukat Kısacık’a göre, komşuya ait ağaçları, çalı tarzı bitkileri kurusalar bile izinleri olmadan kesemezsiniz. Türk Medeni Kanunu’nun 740. maddesine göre sadece komşunuzun ağacının dalları sizin mülkünüze sarkıyorsa ancak sarkan dalları kestirmeniz mümkün. Sarkmayan dallara dokunamazsınız. Komşunun ağacını kökünden kesmek gibi bir hakkınız ise yok.

‘MANZARAMI KAPATIYOR’ DİYEMEZSİNİZ

Havuz yaptırmak ya da deniz manzarasını kapattığı için komşunun ağaçlarını kestirmeyi de budatmayı da düşünmeyin. Komşunun ağacını iznini almadan kestirirseniz, şikâyeti halinde, “Mala zarar vermek”ten sanık olabilirsiniz. Yargıtay içtihatlarına göre komşunuzun ağacını kökünden keserseniz, suçun nitelikli hali olan Türk Ceza Kanunu’nun 152. maddesindeki “Nitelikli mala zarar verme suçu”ndan sanık olma ve cezalandırılma tehlikesi ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu maddede dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğunu söken failin 1 yıldan 4 yıla kadar hapisle cezalandırılması hükmü yer alıyor. Sorudaki gibi çit olarak kullanılan çalı bitkilerinin kimyasal dökülerek, kurutulması konusunda suç duyurusunda bulunulabilir. Sonrasında o komşunuza dava açılabilir. Avukat Kısacık’ın, sorularınıza ilişkin ayrıntılı değerlendirmeleri bakın şöyle:

ÇİT KURUP DİKEBİLİRSİNİZ

“Villa siteleri, apartman bahçelerinin malikleri bu alanlara ağaç ve diğer bitkileri, iki binanın arasına sınırı belirlemek için çit oluşturabilecek çalı bitkilerini dikme hakkına sahiptir. Ancak, onaylı peyzaj projesi veya site yönetim planında bu konudaki düzenlemeler ile komşuluk hukukuna dair kurallar, bu kişinin ağaç ve bitki dikme hakkını belirli ölçüde sınırlandırmaktadır.

KOMŞUNUZA SÜRE VERİN

Komşu malik, taşkın dallar, kökler, iğneli yapraklar nedeniyle okurun sorusundaki gibi evinin borularının tıkanması, cam balkonun zarar görmesi şeklinde zararlara uğramaktaysa artık bunlara katlanmak zorunda değildir. Komşuluk hukuku gereği öncelikle ağaç maliki komşusuna bu taşkınlığın kaldırılmasını isteyerek, uygun bir süre tanımalıdır. Buna rağmen sorunun devam etmesi halinde, komşu malik kendi bahçesindeki taşkın dalları ve kökleri kesebilir.

AĞAÇ TAMAMEN KESİLEMEZ

Kanun burada komşu malike, hakkını bizzat alma yetkisi tanımaktadır. Ancak, komşu malikin bu hakkı, taşkınlık yaratan dallar ve köklerle sınırlıdır. Bunun dışındaki ağacın, bitkilerin dal ve köklerinin kesilmesi mümkün değildir. 

MAHKEMEDEN TALEP EDİLEBİLİR

Okurumuz, komşusu aleyhine dava açabilir. Hâkim, TMK’nun 740. hükmünde belirtilen zarar şartı ile uygun süre verilmesi şartını göz önünde tutarak hüküm verir. Zararın oluşup oluşmadığı özel ve teknik bilgiyi gerektirdiğinden, konusunda uzman bilirkişiden görüş alması ve taşkınlığın olduğu mahalde keşif yapılması da gerekli ve zorunludur. Bu inceleme, keşif ve yargılama sonrasında ağacın zararın giderilmesine yetecek ölçüde, taşkın dalların veya köklerin kesilmesine ya da tamamen kesilmesine mahkeme karar verebilir.

SİTE YÖNETİMİ İSTEDİĞİ AĞACI DİKEMEZ

Site yönetimleri kafalarına göre istedikleri ağacı dikemezler. İstanbul’da bir sitede şöyle bir olay yaşandı. Site yönetimi giriş kattaki iki dairenin kullanacağı boş alandaki sınırı ayırmak için alev ağacı dikiyor. Bu sakinlerden birisi ağaçların 3-5 metre büyüyebileceği, bahçe ve salondaki manzarasının kapatacağı için ağaçların sökülmesini istiyor. Anlaşmazlık mahkemeye gidiyor. Site yönetimi, çit olarak dikilen ağaçların büyümeyecek şekilde sürekli budanacağı ve manzaranın kapanmayacağı savunması yapıyor. Mahkeme, yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasını istiyor. Peyzaj, ziraat mühendisi ve kat mülkiyeti hukuku uzmanı üç bilirkişi görevlendiriliyor. Bilirkişiler, alev ağaçlarından oluşan çit bitkilerinin sökülmesi yönünde rapor veriyorlar. Raporda ağaçların sökülme gerekçeleri şöyle açıklanıyor: ‘Site peyzaj projesinde çit bitkilerinin alev ağacı olacağı belirtilmişse de bu projenin belediye onaylı bir proje olmadığı, resmi kayıtlarda bulunmadığından bağlayıcı sayılmayacağı, alev ağacının çit bitkisi olma özelliği taşımadığı, budayınca ana gövdenin kalınlaşacağı, bahçe katını kullanan daire sakinlerinin yapraktan çok kalın gövdeleri görecekleri, bunun da görsel olarak kötü görüneceği dolayısıyla çit bitkisi özelliği olan bitkilerin dikilmesinin daha doğru olacağı.’ 

İHTARNAME ÇEKİP DAVA AÇIN

Komşu villa ile ilgili yaşanan sorunla ilgili başka bir soru da şöyle: ‘Bitişik villanın balkonlarından akan pis sularının olduğu boru komşu bahçeye veriliyor. Nasıl engelleyebiliriz?’

Avukat Kısacık, bu soruyu da şu şekilde yanıtladı: Pis sular bahçesine akan kişi, nazik bir şekilde durumun düzeltilmesini ve pis suyun başka şekilde boruyla tahliye edilmesini istemeli. 3-5 gün gibi makul bir süre tanınmalı. Gereği yapılmazsa dava açılabileceği gibi noterden ihtar da çekilebilir. İhtara rağmen gereği yapılmazsa o komşu aleyhine dava açılabilir. Evi pis su basması, aşırı sudan bahçedeki bitkilerin kuruması gibi zarar doğmuşsa bu zararın giderilmesi de istenebilir.

‘TAŞKIN BİTKİ’YE KATLANMAK KANUNİ ÖDEV

Kanun koyucu, komşular arasındaki menfaatler dengesinin ve meyve tarımının korunması için komşu malike ‘taşkın bitkilere’ katlanma ödevi getirmiştir. Taşınmazın maliki sorudaki gibi ikiz villadaki ya da yan bahçedeki çitlerin ya da ağaç dallarının veya köklerinin kendi arazisine geçmesine ‘tahammül sınırları’ içerisinde katlanmalıdır. Ancak, taşkın dallara katlanan malik, eğer var ise bu dallarda yetişen meyveleri toplamaya da hak kazanmaktadır.