İlk kademe belediyeleri de AİHM’de hak arıyor

Ankara’dan başka, İstanbul ve İzmir’den çok sayıda ilk kademe belediyesi adına AİHM’e açılan davalarda, yasayla belediye kapatmanın AİHS’nin, "örgütlenme hakkı" ve "ayrımcılık yasağı" maddelerine ve Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’ndaki referandum koşuluna aykırı olduğunu savunuluyor.

AİHM kabul ederse, referandum gündeme gelecek

AİHM tazminat talepli bu davaları kabul ederse; Türkiye’nin yasayla kapatılan bu 283 ilk kademe belediyesi için yeniden referandum yapması gerekeceği belirtiliyor. Bu da 283 ilk kademe belediyesinin kapılarına vurulan kilitten kurtulmaları anlamına gelebilecek. Önce, AİHM’lik olan bu davanın kısaca geçmişini anımsayalım.

Anayasa Mahkemesi’nden kısmi iptal

Anayasa Mahkemesi’nin CHP’nin açtığı dava üzerine verdiği kısmi iptal kararıyla 862 belde belediyesinden, yasal süresi içinde dava açanlarlar, turizm yöresi ilan edilenler ve başka belediyeye katılma ile nüfusu 2 binin üzerine çıkanların tüzel kişiliğinin devamına imkan tanımıştı. Yüksek Mahkeme ret kararı verdiği için 283 ilk kademe belediyesi kapanmıştı. Anayasa Mahkemesi’nin kararının gerekçesi 6 Aralık 2008’de Resmi Gazete’de yayınlanmıştı.

YSK seçim vizesi verdi

Kapsam dışında kalan beldelerin imdadına ise Danıştay 8. Dairesi’nin kapatılan Giresun-Bulancak Kovanlık Belediyesi hakkındaki tüzel kişiliğinin devam ettiği kararı yetişmişti. YSK, 23 Aralık 2008’de Danıştay kararına dayanarak, kapanan belde belediyelerine seçime giriş yolunu açmıştı. YSK, Anayasa Mahkemesi’nin kısmi iptal kararının Resmi Gazete’de yayınlandığı 6 Aralık’tan itibaren idari dava açma süresi olan 60 gün içinde, 6 Şubat 2009’a kadar dava açmaları halinde kapatılan belde belediyelerinin seçime girebileceklerine karar vermişti. YSK, 12 Şubat tarihli son kararıyla 836 belde belediyesinin seçime girebileceğini ilan etmişti. Ancak, 283 ilk kademe belediyesi seçim dışı kalmıştı.

Altınova Belediye Başkanı da davacı

Türkiye’de hak arayışlarından sonuç alamayan 283 ilk kademe belediyesi ise işte bu sürecin sonunda Avrupa’nın kapısını çaldı. Ankara-Altınova ilk kademe belediyesi için dava açan avukat İsmail Gür, AİHM’e kişisel başvuru yapıldığı için davayı başkanların adına açtıklarını söyledi. Gür, "Kapanan ilk kademe beldelerinde yaşayan vatandaşlar da AİHM’e bireysel başvuruda bulunabilirler" dedi. Gür, bakın konuyla ilgili neler söyledi:

Sözleşmeye aykırı

Biz de Ankara-Altınova ilk kademe belediyesi için AİHM’e başvurduk. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin örgütlenme hakkı, ayrımcılık yasağı, etkin başvuru hakkı ve hakların kısıtlanması maddelerine dayanarak, dava açtık. Türkiye, Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na imza koydu. Bu sözleşmede, referandum şartı getirilmiştir. ’mümkünse referandum yapılmalı’ maddesini, şöyle yorumlamak gerekiyor. Savaş olur, doğal afet olur, referandum yapılması mümkün değildir. Bir aciliyet sözkonusudur olabilir. Ama normal zamanda referandum yapılmadan ilk kademe belediyelerinin kapatılması bu sözleşmelere aykırıdır.

Hizmet birliği yok

Burada önemli olan şudur. Ankara’da Çavundur Belediyesi var. Çubuk Belediyesi’ne bağladılar. Çubuk’la, Çavundur’un hiçbir imar birliği yok. Sincan’la Temelli’nin aynı şekilde ne imar, ne altyapı, ne de hizmet birliği yok. Bu hizmeti götürmüyorlar. Ama sanki otobüs başka hizmetleri veriyorlarmış gibi işlem görüyorlar.

AİHM’den referandum kararı çıkabilir

Biz müvekkilimiz adına tazminat talep ettik. AİHM tazminata hükmedebilir. Ya da dostane çözüm kararı verebilir. Bu durumda, ilk kademe belediyelerinin kapatılması için referandum yapılması yönünde bir karar çıkabilir. Türkiye’de bu karara uymak zorunda kalır.

Şimdi söz sırası AİHM’de...