İkinci elde kilometre yükseltmek dolandırıcılık mı

GEÇİCİ MADDE NE GETİRİYOR

“İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, ilk tescilden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometreyi geçmeyen otomobil ve arazi taşıtlarının ticari faaliyet kapsamında satışı önlenmektedir. Galeriler, yetkili bayiler ve araç kiralama firmaları ile ticari faaliyet kapsamında ikinci el otomobil ve arazi taşıtı satışı yapan kişiler tarafından 1 Temmuz 2023’e kadar ilk tescili yapılan otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlaması veya satışı, ilk tescilden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometre sınırı geçmedikçe yapılamayacak. Getirilen pazarlama ve satış kısıtlaması ise 1 Temmuz 2023 tarihinde sona erecek. İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile uğraşanların halihazırda kendi adlarına tescilli taşıtlarının 15 Eylül tarihine kadar satılabilmesine olanak tanınmıştı. Söz konusu taşıtların satışının 15 Eylül’e kadar gerçekleşmemesi halinde, bu taşıtların pazarlaması ve satışı da ilk tescil tarihinden itibaren 6 ay ve 6 bin kilometre sınırı geçmediği sürece yapılamayacak.

KAMYON VE OTOBÜSLER KAPSAM DIŞI

Geçici madde ile yalnızca otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanması ve satışı kısıtlanıyor. Kamyon, otobüs, kamyonet vb taşıt türleri bu kısıtlama kapsamında değil. İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle uğraşanlar tarafından doğrudan veya dolaylı olarak yapılacak tüm satışlar ile pazarlama faaliyetleri de bu kısıtlama kapsamında değerlendirilecek. İkinci el motorlu kara taşıtı ticareti ile uğraşanlar tarafından verilen ilanlar da pazarlama faaliyeti kapsamında değerlendirileceğinden denetime tabi tutulacak.

KİMLERİ KAPSIYOR

Yönetmelik sadece ikinci el araç ticaretiyle uğraşan işletmeler ve galericiler için. Gerçek kişiler ya da işletmesinde kullanmak amacıyla araç satın alan işletmeler yani galericiler bu düzenlemelerden etkilenmiyor. Değişiklikle birlikte ikinci el taşıt ticaretiyle uğraşan bazı işletmeler bu kuralı nasıl deleceklerini düşünmeye başladılar. Sosyal medyadaki kullanıcılar çeşitli öneriler getirmeye çalışıyorlar.

KİLOMETREYİ YÜKSELTİRLER Mİ

Yönetmeliği delmek için akla ilk gelen, satılacak aracın kilometresini 6 binin üzerine yükseltmek. Satış için aracın 6 bin kilometrenin üzerine çıkartılması yeterli değil. İlk tescilden itibaren 6 aylık sürenin de geçirilmiş olması gerekir. Bu değişiklikten önce çoğu kez aracın kilometresini düşürmek suretiyle alıcının yanıltıldığını görmüştük. Ancak belki de ilk kez satış için aracın kilometresinin yükseltilmesine tanık olacağız.

İNŞAAT ŞİRKETLERİ MUAF MI

Yönetmeliğin geçici 2. maddesinde “İkinci el kara taşıtıyla iştigal edenler” şeklinde bir tanımlama var. Bazı kişiler bu nedenle sadece ikinci el araç ticaretiyle uğraşan işletmelerin düzenlemeler kapsamında kaldığını, “İnşaat, gıda, turizm” gibi farklı alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin yönetmelikten muaf olduğunu iddia ediyor. Bu doğru değildir. Araç ticareti yapan işletmelerin muhakkak bir yetki belgesinin olmasına gerekir.

YILLIK SATIŞ 3’Ü AŞIYORSA

Yönetmeliğe getirilen bir eleştiri de gerçek kişilerin yönetmelikte muaf tutulmasından yararlanarak işletmelerin alışverişe devam edebilecekleri yönündedir. Bu kısmen mümkün değil. Zira yönetmeliğin 5. maddesiyle bir takvim yılı içerisinde üç taneden fazla ikinci el araç satışı yapan kişilerin ticaret faaliyeti kapsamında kaldıkları belirtilmiştir. Eğer gerçek kişilerin yıllık satışları üçün üzerindeyse yine yönetmelikteki engele takılmış olacaklardır.

İHTİYAÇTAN GİBİ SATABİLİRLER Mİ

​İşletmelerin ihtiyaç varmış gibi gösterip satın aldıktan sonra 6 ay ve 6 bin kilometreyi beklemeden satabileceklerini düşünenler var. Bir işletmenin araca ihtiyacı varmış gibi gösterip 1 ay sonra, 2 ay sonra aracı satılığa çıkarması, hukuktaki “Hayatın olağan akışı” kavramına uygun değildir.

ZARAR YOKSA SUÇ OLMAZ

* Okur R.S., bir aracın kilometresi yükseltilerek satılmasının da “dolandırıcılık” olup olmadığını soruyor. Kilometrenin yükseltilmesi durumunda her ne kadar satıcının aldatma kastı olsa da alıcının ya da başkasının zararı olmadığı için Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 157 anlamında dolandırıcılık suçu oluşmayacaktır. Kilometrenin düşürülmesi aracın piyasa değerinin gerçekte daha düşükken yüksek gibi gösterilmesidir. Bu durumda alıcının zararı vardır. Yükseltme işleminde ise araç daha değerliyken, daha değersiz gibi gösterilir. Alıcının zararı yoktur. Dolayısıyla “zarar unsuru” oluşmadığı için suç da oluşmaz.

UYGULANACAK YAPTIRIMLAR NELER

* Yönetmeliğin ihlali halinde uygulanacak yaptırımlar açıkça yer almaktadır. Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da öngörülen idari para cezalarına atıf yapılıyor. Aslında yöneticilerin yapması gereken; ayakları yere sağlam basan bir ekonomi programı sayesinde, 2. el otomobilin yatırım vasıtası olmaktan çıkarılmasıdır. Son bir not. Yönetmelik, 1 Temmuz 2023’e kadar ve geçici bir süre yürürlükte kalacak. Ancak Ticaret Bakanlığı, piyasa koşulları ve kamuoyu beklentilerini dikkate alarak, bu uygulamayı altı aya kadar uzatabilecek.

GEÇİCİ MADDE 2:

(1) İkinci el kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler, otomobil ve arazi taşıtlarının pazarlanmasını veya satışını ilk tescil tarihinden itibaren altı ay ve altı bin kilometre geçmedikçe 1/7/2023 tarihinden önce doğrudan veya dolaylı olarak yapamaz. Bakanlık, bu tarihi altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.

(2) İkinci el motorlu kara taşıtı ticaretiyle iştigal edenler adına bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tescil edilen otomobil ve arazi taşıtlarının 15/9/2022 tarihine kadar pazarlanması veya satılması halinde birinci fıkra uygulanmaz.”